حوادث کار؛ بلای جان کارگران

اشکان جهان‌آرای| ساری-خبرنگار:


آتش‌سوزی یک واحد مرغداری در روستای حاجی‌آباد جاده جویبار که 15 آبان رخ داده بود، جان یک کارگر این واحد را گرفت. این آخرین خبر منتشر شده از کشته شدن یک نیروی کار در مازندران است که در محل کار خود قربانی حادثه می‌شود و به جای اینکه ساعت کاری‌اش را در محل کار به پایان برساند، زندگی‌اش به پایان می‌رسد. 

خبرهای مربوط به مرگ کارگران در مازندران، ایران و سایر کشورها سال‌هاست که منتشر می‌شوند و متأسفانه تمامی هم ندارند. بر اساس آمارهای جهانی به طور میانگین روزانه حدود 6300 کارگر در جهان بر اثر حوادث ناشی از کار جان‌ خود را از دست می‌دهند. 

آمارهای داخلی هم نشان می‌دهند در ایران تعداد افرادی که طی سال‌های اخیر جان خود را بر اثر برخی کاستی‌ها یا سهل‌انگاری‌ها در حوزه ایمنی محیط کار از دست دادند، بسیار قابل توجه است. آمارهای رسمی پزشکی قانونی کشور از جان‌باختگان حوادث کار طی 10 سال از ابتدای سال 1387 تا پایان سال 1396 رقم نگران‌کننده‌ای را نشان می‌دهند. 15 هزار و 997 نفر در این 10 سال جان خود را هنگام فعالیت شغلی از دست دادند. این آمار مورد تأیید پزشکی قانونی کشور است و نشان می‌دهد به طور میانگین هر سال حدود 1600 کارگر در کشور جان خود را طی 10 سال اخیر از دست داده‌اند.


فوت 62 نفر در 7 ماه

اتفاقات تلخ کارگری کماکان در محیط‌های کاری رخ می‌دهند و جان کارگران را می‌گیرند. مهر ماه امسال به استناد آمارهای پزشکی قانونی مازندران، 12 نفر بر اثر حادثه ناشی از کار جان خود را از دست دادند؛ آماری که بیانگر افزایش تعداد مرگ کارگران در این ماه نسبت به مدت مشابه سال گذشته است. 
مدیر کل پزشکی قانونی مازندران در این‌باره می‌گوید: مهر ماه سال گذشته 8 نفر در مازندران جان خود را بر اثر حوادث ناشی از کار از دست دادند که این تعداد در همین ماه سال جاری 4 نفر رشد داشت. اما در مجموع طی 7 ماه سال جاری، تعداد کشته‌شدگان ناشی از حوادث کار در مازندران 62 نفر بود که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 3 درصد کاهش داشت.

«علی عباسی» با بیان اینکه 9 تن از این 12 جان‌باخته متأهل بودند، اظهار می‌کند: در این ماه شهرستان‌های تنکابن و بهشهر با 3 فوتی بیشترین تلفات ناشی از حوادث کار را داشتند و شهرستان‌های بابلسر، ساری، سوادکوه، آمل، فریدونکنار و نور نیز یک کشته در حوادث کار ثبت کردند.

این مسئول سقوط از بلندی را عمده‌ترین عامل مرگ افراد در حوادث ناشی از کار بیان می‌کند و می‌افزاید: پس از سقوط از بلندی، برق‌گرفتگی عامل اصلی مرگ کارگران است. در مهر ماه امسال 6 مورد مرگ در حوادث ناشی از کار به دلیل سقوط از ارتفاع و 6 مورد دیگر بر اثر برق‌گرفتگی بود.

به گفته مدیر کل پزشکی قانونی مازندران بیشتر حوادث ناشی از کار در بخش ساختمان است. وی می‌گوید: ارزش نهادن به جان انسان‌ها، داشتن برنامه ایمنی در کار، رعایت استانداردها و قوانین مربوطه، آموزش و ایجاد نظام اطلاع‌رسانی و عبرت از حوادثی که اتفاق افتاده از مهم‌ترین راهکارها برای کاهش حوادث ناشی از کار است.


کشته‌شدگان هر سال

عباسی در پاسخ به پرسش همشهری درباره تعداد کشته‌شدگان سال‌های اخیر حوادث کار در مازندران، اظهار می‌کند: از ابتدای سال 1390 تا پایان مهرماه امسال تعداد کشته‌شدگان حوادث کار در مازندران به 525 نفر رسیده است که به این تعداد آمار تلفات آبان ماه را نیز باید اضافه کرد. سال 1390 تعداد کشته‌شدگان حوادث کار در مازندران 38 نفر بود، اما این تعداد در سال 1391 به رشدی 116 درصدی و به 83 نفر رسید. سال 1392 نیز 79 نفر در مازندران به خاطر حوادث کار جان باختند. تعداد این تلفات در سال 1394 به 95 نفر رسید و در سال 1395 با 7 نفر کاهش، 88 نفر جان باختند. سال گذشته نیز 81 نفر جان خود را در مازندران بر اثر همین حوادث از دست دادند.

آمارهایی که مدیر کل پزشکی قانونی مازندران اعلام می‌کند نشان‌دهنده روند تقریبا ثابتی در تعداد تلفات ناشی از حوادث کار در مازندران است. به جز سال 1390 که 38 تن جان خود را از دست دادند، در بقیه سال‌ها این آمار در مرز 80 نفر باقی ماند و حتی به 95 نفر هم رسید. البته این آمارها فقط مورد تأیید پزشکی قانونی است و اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی بخشی از آمارها را به دلیل اینکه در کارگاه‌های رسمی و ثبت شده اتفاق نمی‌افتند و با استناد به تعریف موجود در ماده 60 قانون تأمین اجتماعی، در دسته حوادث ناشی از کار قرار نمی‌دهد. 


ضرورت رعایت نکات ایمنی کار

این موضوع اهمیت رعایت نکات ایمنی در فضاهای کاری را گوشزد می‌کند؛ موضوعی که همواره مورد توجه اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی مازندران قرار دارد و به همین دلیل نظارت‌های مستمر و دوره‌ای از کارگاه‌ها انجام می‌دهد. 

فصل چهارم قانون کار مصوب 29 آبان 1369 نیز در دو مبحث و 22 ماده بر همین موضوع تأکید دارد. در ماده 105 قانون کار آمده است: «هرگاه در حین بازرسی به تشخیص بازرس کار یا کارشناس بهداشت حرفه‌ای احتمال وقوع حادثه یا بروز خطر در کارگاه داده شود، بازرس کار یا کارشناس بهداشت حرفه‌ای مکلف هستند مراتب را فورا و کتبا به کارفرما یا نماینده او و نیز به رئیس مستقیم خود اطلاع دهند.» طبق همین ماده قانونی هم از ابتدای سال جاری تاکنون 3 کارگاه معدنی ناایمن در راستای اجرای ماده 105 قانون کار در مازندران تعطیل شده است. 

مدیر روابط کار اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی مازندران در این باره می‌گوید: به منظور ارتقای سطح ایمنی و کاهش شدت حوادث ناشی از کار در محیط‌های کارگری، مدیران واحدهای تولیدی باید براساس آیین‌نامه به‌کارگیری مسئول ایمنی در واحدها، نسبت به جذب مسئولان ایمنی اقدام کنند.
«حسن غلامی» همکاری و تعامل با بازرسان کار، شناسایی موقعیت‌های خطرآفرین و ارزیابی ریسک در کارگاه‌ها، ثبت آمار حوادث ناشی از کار در کارگاه و اطلاع به بازرسان کار و همچنین نظارت بر نظم و ترتیب و چیدمان مواد اولیه و محصولات و استقرار ماشین‌آلات و ابزار کار به شکل درست و ایمن در کارگاه‌ها را از جمله وظایف مسئولان ایمنی در کارگاه‌های استان عنوان کرد.


نیاز به افزایش نظارت

 بخش عمده‌ای از حوادث ناشی از کار در کارگاه‌های ساختمانی رقم می‌خورد. مازندران نیز از استان‌های فعال در زمینه ساخت‌و‌ساز است و شکل و شیوه جذب نیروی کار در آن هنوز ساماندهی شده نیست. در عین حال بسیاری از محیط‌های کاری دیگر در استان وجود دارند که حوادث متعددی در آنها رخ می‌دهد. تعداد کشته‌شدگان ناشی از حوادث در مازندران هرچند که از بسیاری از استان‌ها پایین‌تر است، اما می‌طلبد که نظارت و پایش بر اجرای نکات ایمنی کار در محیط‌های گوناگون شغلی با همکاری تشکل‌ها و کانون‌های مرتبط افزایش یابد.