عشق به ماندن در سرزمین بی آب و جاده

سیدامیرحسین عظیمی|  خبرنگار:

 «لکی» روستایی در 15 کیلومتری چابهار و از توابع بخش مرکزی است. این روستا با آن‌که به شهر و منطقه آزاد چابهار چسبیده از شاخص‌های اولیه زندگی محروم است. به لکی آب‌رسانی نشده است و راه و جاده‌ مناسب ندارد. 
32 خانواده با 150 نفر جمعیت در لکی زندگی می‌کنند. در چندسال اخیر خشکسالی بلوچستان را فرا گرفت و زندگی را برای روستانشینان سخت‌تر کرد؛ همین موضوع سبب شد برخی از اهالی روستاهای اطراف لکی عطای ماندن را به لقایش ببخشند و به شهر مهاجرت کنند. این در حالی است که بیشتر اهالی روستای لکی هم‌چنان عشق به ماندن در روستای آبا و اجدادی‌شان را دارند. 


میزان توزیع آب

مسیرهای منتهی به این روستا کاملاً خاکی است و گاهی عبور از آن‌ها با وسیله نقلیه به سختی صورت می‌گیرد؛ دهیار روستا می‌گوید: به این روستا آب‌رسانی سقایی می‌شود و ماهانه 4 سرویس آب از سوی اداره آب و فاضلاب روستایی برای آشامیدن و شست‌‌وشو به اهالی روستا تعلق می‌گیرد. 

 «رشید بازدار» می‌افزاید: به‌طور متوسط هر تانکر سرویس آب 14 هزار لیتر است و با احتساب جمعیت 150 نفری روستا، روزانه تقریباً 10 لیتر آب سهمیه هر نفر می‌شود که باید برای شست‌وشو و آشامیدن از آن‌ استفاده کنند. 

دهیار می‌گوید: مشکل آب را در سال‌های گذشته کمتر داشتیم، چراکه هوتگ روستا پرآب بود؛ اما حالا به‌ دلیل خشکسالی‌ها کاملا خشک شده است. البته در زمان بارندگی مثلاً در آذرماه، این هوتگ مقداری پرآب می‌شود هرچند که مانند گذشته نیست. 


دامپروران بیکار 

هوتگ یک اصطلاح محلی است و به گودال‌های دست‌ساز آب در روستاهای فاقد شبکه بلوچستان گفته می‌شود. این گودال‌ها معمولاً با بارندگی‌ها پرآب می‌شوند. عمق هوتگ‌های احداث‌شده حدود 15 متر است و توانایی ذخیره به‌طور بیش از 20 هزار متر مکعب آب را دارند، هوتگ روستای لکی به‌طور کامل خشک شده است. 


هوتگ خشک 

دهیار لکی از خبرنگار همشهری می‌خواهد بازدیدی از هوتگ خشک‌شده داشته باشد. وی با نشان دادن این هوتگ می‌گوید: این هوتگ در سال‌های نه‌چندان دور، آب دام‌های روستا را تامین می‌کرد. مردم روستای لکی و روستاهای اطرف هم چون آبکان بیشتر صیاد و دامپروری  هستند، اما درسال‌های اخیر با خشک شدن هوتگ‌ها و منابع آبی، کم‌کم دامپروری آن‌ها از دور خارج شده است.  بازدار ادامه می‌دهد: مردان روستا قبلا درآمد خوبی از دامپروری و صیادی داشتند، اما حالا آن‌ها فقط امید به صیادی و برخی هم کارگری دارند. 

یکی از اهالی روستا که نمی‌خواهد نامی از وی برده شود، می‌گوید: مردان روستا از شهریور تا اردیبهشت، در فصل دریاروی به دریا می‌روند و اگر میانگین صید خوب باشد ماهانه در کل سال به اضافه ماه‌های بیکاری 700 تا یک میلیون تومان درآمد دارند. من یک خانواده 4 نفره را با 700 تا یک میلیون تومان درآمد می‌چرخانم. البته همه روستانشینان صیاد نیستند. برخی هم پس از خشکسالی و سخت‌شدن دامپروری به کارگری روی آورده‌اند.
 
دهیار روستا می‌گوید: از موقعی که هوتگ خشک شده، ما سعی کرده‌ایم منابع آبی جدیدی برای روستا پیدا کنیم؛ چراکه توزیع 10 لیتر آب اصلاً کفاف زندگی را نمی‌دهد. اطراف روستا یک چاه قرار دارد که متعلق به اداره عشایری و دام‌های عشایری است؛ با آن‌ها صحبت کرده‌ایم تا روستانشینان از آن آب برای شست‌وشو استفاده کنند. اما این چاه هم آب زیادی ندارد و میزان آبدهی آن خیلی کم است. در سال‌های اخیر به‌ دلیل برداشت بی‌رویه سطح آن فروکش کرده، اما بالاخره از هیچ خیلی بهتر است. لکی به‌ دلیل آن‌که نزدیک به شهر قرار دارد، خدماتی را هم مانند برق‌رسانی و ساخت یک مدرسه دریافت کرده است. هرچند مدرسه‌ مناسبی برای تحصیل نیست، اما نسبت به سایر روستاهای اطراف چابهار که همین مدرسه را هم ندارند خوب است. 

بازدار می‌افزاید: این مدرسه تا همین پارسال کولر نداشت و دانش‌آموزان در گرمای طاقت‌فرسای چابهار درس می‌خواندند. تلاش بسیاری کردیم تا موفق به دریافت یک کولر برای مدرسه شدیم. 

مشکلات در لکی زیاد است؛ مشکلاتی طاقت‌فرسا که ماندن را برای اهالی سخت می‌کند، اما ماندن در روستای پدری و آبا و اجدادی و رها نکردن آن، فصل مشترک گفته‌های همه روستانشینان است. آن‌ها می‌گویند هرچند به شهر نزدیک هستند و امکان مهاجرت به شهر را خیلی پیش از این داشته‌اند، هرجور شده در لکی می‌مانند و آن را سر پا نگه می‌دارند. 


تصرف‌های غیرمجاز و تخلیه پسماند شرکت‌ها 

آب و راه تنها مشکل عمده روستانشینان نیست. تصرف‌های غیرمجاز و تخلیه پسماند شرکت‌های اطراف در اراضی اطراف روستا، صبر روستانشینان را برده است. 
دهیار روستای لکی می‌گوید: این روستا در کنار خط آهن چابهار-زاهدان واقع شده است. علاوه بر آن‌که رفت و آمد کامیون‌های راه‌آهن و خراب‌ کردن راه‌ها امان روستانشینان را بریده است، تصرف‌های غیرمجاز به‌ دلیل باارزش شدن زمین‌های اطراف، ما را به ستوه آورده است. 
 «رشید بازدار» می‌افزاید: تعداد تصرف‌ها بالا رفته است؛ بارها از یگان حفاظت از اراضی خواسته‌ایم برای حل این مشکل ورود کند. در نهایت به تازگی درخواست ما را اجابت و از ما درخواست کردند به محض دیدن تصرف گزارش دهیم. 
این دهیار می‌گوید: همچنین چون این روستا به شهر نزدیک است، بسیاری از شرکت‌ها مانند پتروشیمی و نیروگاه، پسماندهای خود را به روستا می‌آورند و این‌جا خالی می‌کنند. راه‌آهن و این شرکت‌ها به‌جای آن‌که برای ما فایده داشته باشند، نمک بر زخم ما می‌پاشند.