نبض جنگل‌‌های زاگرس کند می‌‌زند

مریم نظری|   ایلام –خبرنگار:

استان ایلام دارای ۶۴۰ هزار هکتار جنگل است که ۴۴۰ هزار هکتار آن را درختان بلوط تشکیل می‌دهند. بر اساس پژوهش‌‌های انجام ‌‌شده، هر هکتار جنگل بلوط توانایی تصفیه 2/5 تن ریزگرد را دارد و هر درخت بلوط ۱۶۹ میلیون تومان ارزش‌گذاری شده است. اما چند سالی است که این سرمایه ارزشمند استان مورد تهدیدهای مختلف قرار گرفته است؛ خطراتی ازجمله آفات و امراض، خشکیدگی، ریزگرد‌ها و آتش‌‌سوزی‌های پی‌‌در-پی که می‌‌توانند حیات جنگل‌‌های بلوط و محیط زیست استان را تحت‌‌تاثیر قرار دهند. استان ایلام سال گذشته رتبه نخست کشور را در خصوص پیشگیری از آتش‌‌سوزی عرصه‌‌های جنگلی و مرتعی از آن خود کرد. 

اما مشکلاتی همچون خشکسالی و آفت بلوط همچنان حیات بلوط‌‌ها را تهدید می‌‌کند. بنا بر آمار، ۲۵۰ هزار هکتار از بلوط‌زارهای استان به پدیده خشکسالی دچار شده‌اند و نیز آفت لورانتوس توانسته است ۱۵ درصد جنگل‌های استان را بیمار کند. به گفته کارشناسان و مسئولان، در صورت ادامه این روند، شاهد نابودی گسترده جنگل‌های بلوط استان خواهیم بود. 

بنابراین، با توجه به فرارسیدن فصل کاشت میوه درخت بلوط که به صورت گسترده در جنگل‌‌ها پای درختان بلوط ریخته شده، نیاز است مردم استان به این کار اقدام کنند. با کاشت میوه درخت بلوط، نهال‌‌های جدید جایگزین درختان نابودشده می‌‌شوند و خطر نابودی از جنگل‌‌ها دور می‌‌شود.


لزوم حفاظت از جنگل‌‌ها

مدیرکل منابع طبیعی استان ایلام به همشهری می‌گوید: درختان بلوط در جغرافیای طبیعی استان ایلام نقش حیاتی ایفا می‌کنند و هرگونه خطری که متوجه آنها شود، سلامت محیط‌ زیست انسانی، گیاهی و جانوری منطقه را با خطر روبه‌‌رو می‌‌کند. «رضا احمدی» اظهار می‌‌کند: آفات بیشترین تاثیر را بر گونه‌های بلوط داشته‌اند. در چارچوب طرح نوین حفاظت از عرصه‌‌های طبیعی، علاوه بر کاشت بلوط در عرصه‌های آسیب‌‌دیده، ۵۰ درصد از این اراضی به کاشت نهال دیگر گونه‌های مقاوم به کم‌‌آبی و آفات بر  حسب شرایط اقلیمی مناطق اختصاص می‌‌یابد. وی می‌‌گوید: همه ما باید از این منابع حفاظت و در راستای این کار نهایت دقت را اعمال کنیم باید از روشن کردن آتش در عرصه‌های جنگلی و مرتعی بپرهیزیم.


جلوگیری از نابودی جنگل‌‌های بلوط

یک کارشناس منابع طبیعی نیز به همشهری می‌‌گوید: اساسا یکی از راه‌های تکثیر طبیعی جنگل‌های بلوط، کاشتن میوه بلوط است. بی‌‌شک این کار تا حد قابل‌‌توجهی می‌‌تواند از نابودی و انقراض این جنگل‌‌ها جلوگیری کند. «کیان پاشایی» اظهار می‌‌کند: باید فرهنگ‌‌سازی کنیم که مردم استان روزهای آخر هفته در تفریحات خود زمانی را هم به کاشت میوه درخت بلوط اختصاص دهند تا به‌ تدریج بتوانیم تاثیر چشمگیر این کار ارزشمند را بر تحکیم و تقویت حیات جنگل‌‌های بلوط مشاهده کنیم. وی با بیان این‌که جنگل‌‌های بلوط از جنبه‌های متعدد زیست‌‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی برای منطقه زاگرس و کشور اهمیت بسیاری دارند، می‌افزاید: قدرت جذب و نفوذ بیش از ۵۰ میلیارد متر مکعب آب نزولات جوی در سال، حفاظت از آب و خاک، تولید علوفه برای ۵۰ درصد از جمعیت دام کشور و صیانت از چشم‌‌انداز زیبا و بکر جنگلی برای طبیعتگردی بخشی از مزیت‌‌های وجود جنگل‌‌های بلوط محسوب می‌شوند.


بلوط؛ قلب جنگل‌‌های زاگرس

دیگر کارشناس منابع طبیعی به خبرنگار همشهری در ایلام می‌‌گوید: درختان بلوط قلب جنگل‌‌های زاگرس هستند و با توجه به اهمیتی که در زیبایی طبیعت استان دارند و فواید زیست‌محیطی آنها، باید مردم و مسئولان تلاش خود را برای حفظ این درختان و جنگل‌ها به کار گیرند تا شاهد انقراض این جنگل‌ها نباشیم. 

«علی رحمتی» اظهار می‌‌کند: موارد متعددی حیات جنگل‌‌های بلوط ایلام را تهدید می‌‌کنند. غیر از آفت بلوط، خشکسالی و آتش‌‌سوزی‌‌های عمدی و غیرعمدی، بریدن شاخ و برگ درختان برای خوراک دام‌‌ها توسط بومیان منطقه، قطع درختان برای تهیه زغال و فروش آنها و قطع درخت‌‌ها برای ساخت پرچین تهدیدهایی برای جنگل‌‌های بلوط به شمار می‌‌روند. این کارشناس تاکید می‌‌کند: با کاشت میوه بلوط، فرهنگ‌‌سازی در جوامع محلی برای مراقبت بیشتر از بلوط‌‌ها و جلوگیری از سوءاستفاده سودجویان می‌‌توان جنگل‌های بلوط را برای نسل‌‌های آینده صیانت کرد.

رحمتی ادامه می‌دهد:در این ایام که فصل کاشت میوه بلوط است، برای شروع باید درشت‌‌ترین و سالم‌‌ترین دانه بلوطی را که می‌‌توانیم انتخاب کنیم. بهتر است میوه‌هایی را که به تازگی از درخت افتاده‌‌اند و رنگشان سبز درخشان است، بکاریم. رحمتی با بیان این‌که دانه‌های سوراخدار و آنها که رنگشان قهوه‌ای شده، قدرت جوانه‌زنی را از دست داده‌اند، ادامه می‌دهد: بذرها نباید در شرایط خشک و هوای آزاد بمانند چون خشک شدن بذر باعث از بین رفتن قدرت جوانه‌‌زنی آن می‌شود.وی اضافه می‌‌کند: کاشت بلوط به صورت مستقیم در عرصه‌های جنگلی همیشه بهترین نتیجه را دارد، مشروط به این‌که امکان حفاظت از نهال‌‌های نورسته در مقابل چرا و قرق محدوده نهال‌‌کاری‌‌شده وجود داشته باشد.

این کارشناس منابع طبیعی بیان می‌کند: برای بذرها باید چاله‌‌ای دایره‌‌ای‌‌شکل به قطر ۲۵ سانتیمتر کند و بذر را در عمق ۷ تا ۸ سانتیمتری سطح خاک قرار داد. در این عمق نسبت به عمق ۴ تا ۵ سانتیمتری احتمال زنده ماندن بذر افزایش می‌‌یابد.