جهان‌نما
آل سعود بعد از خاشقجی
در آخرین پرده از ماجرای قتل جمال خاشقجی، آمریکا اعلام کرده تعدادی از افراد دخیل را تحریم کرده است. همزمان عربستان سعودی نیز اعلام کرده که قصد دارد برای چند نفر از این افراد حکم اعدام صادر کند. یک و‌ماه نیم بعد از قتل خاشقجی در ترکیه، تقریبا به‌نظر می‌رسد همه‌‌چیز شفاف باشد: تلاش برای بازگرداندن یکی از مخالفان عربستان به خشونت کشیده می‌شود و قتلی رخ می‌دهد، مظنونان شناسایی و دستگیر می‌شوند و به سزای اعمال‌شان می‌رسند، پرونده بسته می‌شود و این ماجرا هیچ ارتباطی به محمدبنسلمان پیدا نمی‌کند. تحریم‌های آمریکا نیز نه بن‌سلمان را شامل می‌شود و نه نزدیکان او را.
اینکه این پرده آخر را کسی باور می‌کند یا نه، باید منتظر ماند و دید. دولت ترکیه که به‌نظر می‌رسد فایل صوتی کاملی از ماجرا در اختیار دارد، احتمالا همچنان این داستان‌پردازی‌ها را نخواهد پذیرفت. مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه در تازه‌ترین اظهارنظر خود گفته که قتل خاشقجی یک اقدام از قبل برنامه‌ریزی شده بوده است. شاید حقیقت ماجرا هیچ‌گاه روشن نشود اما آنچه مهم است اینکه این اتفاق محمدبنسلمان و کل خاندان آل سعود را بی‌آبرو کرده و اکنون زمان تغییر رویکرد آمریکا در قبال عربستان فرا رسیده است. آمریکا و دیگر قدرت‌های غربی از ابتدای تأسیس عربستان، تشنه نفت این کشور و دلارهای نفتی آن بودند و همین موضوع طی تمام این سال‌ها باعث شده تا دولت‌های این کشورها چشمان خود را روی رفتارهای ضدانسانی و خلاف حقوق بشر سعودی‌ها ببندند. اما محمد‌بن سلمان خیلی فراتر از گذشته رفته است. او به بهانه مهار ایران در منطقه، جنگی را در یمن به راه انداخت که اکنون به یک فاجعه بزرگ انسانی تبدیل شده است؛ فاجعه‌ای که البته آمریکا به‌خاطر تأمین سلاح در آن شریک است. بن‌سلمان سپس قطر را مورد محاصره و تحریم قرار داد و بعد از آن هم نخست‌وزیر لبنان را به گروگان گرفت. نتیجه همه اینها خودزنی عربستان در مناسبات منطقه‌ای بوده است. در واقع اکنون این عربستان است که به تهدید بزرگ منطقه تبدیل شده نه ایران.
شاهزاده جوان ابتدا قول اصلاحات گسترده داد اما سپس به بازداشت گسترده دیگر شاهزاده‌های رقیب و همچنین تعقیب مخالفان خود روی آورد که قتل خاشقجی نتیجه بخشی از این اقدامات بود. با این حال، لطف دونالد ترامپ و داماد بی‌تجربه او جرد کوشنر همچنان شامل حال بن‌سلمان بوده است. تصور آنها این بوده که می‌توان روی عربستان به‌عنوان متحدی برای اسرائیل و قدرتی برای مهار ایران حساب کرد؛ البته تا زمانی که ریاض همچنان خریدار سلاح‌های ساخت آمریکا باشد.
در شرایطی که عربستان به‌شدت در موضع ضعف است، باید تحت فشار قرار گیرد تا عاملان قتل خاشقجی را معرفی کند، جنگ یمن را پایان دهد، تحریم‌های قطر را لغو کند و در نهایت محمدبنسلمان را که فردی به‌شدت غیرقابل‌پیش‌بینی و خطرناک است برکنار و شخصی دیگر را به جای او معرفی کند.
سرمقاله روزنامه نیویورک‌تایمز
در همینه زمینه :