پرونده ویژه
سربازان بی سلاح طبیعت
همشهری از مصائب، کمبودها و تهدیدهای جانی محیط‌بانان شمالی در حفاظت از عرصه‌های طبیعی و حیات وحش گزارش می‌دهد
محیط‌بانان از مظلوم‌ترین اقشار به شمار می‌آیند. این افراد در فصول گرم و سرد سال سخت‌ترین مسیرها و راه‌ها را می‌پیمایند تا از عرصه‌های طبیعی و حیات وحش مراقبت و نگهبانی کنند. با این وجود همه ساله خبرهای ناگواری از این سربازان طبیعت می‌شنویم که بیانگر ناامنی این شغل و محکم نبودن برخی قوانین برای حمایت از آنهاست.
محیط‌بانی را باید در رسته مشاغل سخت قرار داد، زیرا هر تهدید طبیعی و انسانی می‌تواند به پایان زندگی محیط‌بانان ختم شود. در همین یک ماه گذشته شاهد کشته شدن یک محیط‌بان و زخمی شدن محیط‌بانان همراه او در گلستان بودیم. محیط‌بان دیگری در گیلان توسط گوزنی کشته شد، یک محیط‌بان در محمودآباد مازندران هم توسط یک شکارچی متخلف مورد حمله قرار گرفت و به شدت مجروح شد. البته این موارد به بخش مراقبت از حیات وحش برمی‌گردد. مشکل دیگر تهدیدهای قاچاقچیان چوب است که خطر آنها بیشتر از شکارچیان متخلف است.
سه استان مازندران، گیلان و گلستان به دلیل داشتن گستره فراوان جنگل به نسبت استان‌های دیگر نیاز مبرمی به محیط‌بانان بیشتری دارند. همشهری مشکلات این سه استان، محیط‌بانان و ضرورت توجه به این قشر از سوی مسئولان را بررسی می‌کند.
گیلان
کمبود تجهیزات و نبود ایمنی، بلای جان محیط‌بانان گیلانی
کشته شدن یک محیط‌بان جوان در تالش توسط گوزن وحشی، نگاه‌ها را به این قشر مظلوم جلب کرد
مهسا طالبی| رشت- خبرنگار:
در چند روز گذشته 2 جوان تالشی که شغل محیط‌بانی را برای خود انتخاب کرده بودند، هنگام تیمار یک گوزن در جنگل‌های تالش زخمی شدند. در این حادثه یکی از آنان کشته و دیگری روانه بیمارستان شد.
در این رابطه «رامین باباپور» شهردار تالش توضیح داد: یکی از گوزن‌های پارک جنگلی سیاهداران تالش به ۲ پارکبان که در حال مایه‌کوبی و ضدعفونی گوزن‌ها بودند، حمله کرد. پارکبان ۲۶ساله بر اثر جراحات وارده به ناحیه شکم و خونریزی شدید پس از انتقال به بیمارستان شهید نورانی تالش جان باخت.
گفته می‌شود ۱۸رأس گوزن در پارک جنگلی سیاهداران تالش نگهداری می‌شود، اما این اولین و آخرین حادثه مرتبط با این حیوانات در تقابل با انسان نیست. محیط‌بانان از جانب این حیوانات یا از جانب شکارچیان غیرمجاز در معرض تهدید قرار دارند. حمله پلنگ به دام از خبرهای تکراری هر سال است، بدتر از آن، حمله و صدمه انسان به انسان است. همین چندی قبل بود که یک محیط‌بان در آستارا مورد حمله یک شکارچی پرندگان قرار گرفت. در هر حال چیزی که اهمیت دارد، مسلح کردن محیط‌بانان به تجهیزات ایمنی است.
در انتظار طرح لایحه در صحن علنی
دقیقا آبان سال گذشته بود که لایحه حمایت از محیط‌بانان در کمیسیون کشاورزی مجلس تصویب شد. طبق قانون مصوب، کشته‌شدگان یا مجروحان محیطزیست برحسب مورد در حکم شهدا و ایثارگران قرار می‌گیرند.
این لایحه یک ماده واحده و ۷ تبصره دارد. در ماده واحده این لایحه ذکر شده است که ماموران اجرایی محیط زیست، جنگل‌بانان و شیلات‌بانان از جهت مسئولیت قضایی و مدنی و خسارات وارده به اشخاص ثالث در قبال صدمات جانی و ضرر و زیان مالی که در انجام ماموریت برای وظیفه متحمل می‌شوند و کمک مالی به خانواده آنان در دوران تعقیب و بازداشت و بعد از آن مشمول مواد ۱۲ تا ۱۵ قانون به‌کارگیری سلاح توسط نیروهای مسلح می‌شوند.
تاکنون تعداد بسیار زیادی از محیط‌بانان و جنگل‌بانان هنگام ماموریت به دست قاچاقچیان چوب و سایر متعارضان به طبیعت کشته یا مجروح شده‌اند. متاسفانه در سال‌های گذشته بعد از دچار حادثه شدن محیط‌بانان، قانونی برای حمایت از آنها یا این‌که این حادثه‌دیدگان را زیر پوشش بنیاد شهید قرار دهد یا دیه آنها را پرداخت کنند، وجود نداشته است.
با این حال در سال جاری هم لایحه نامبرده در کمیسیون حقوقی قضایی مجلس تصویب شد تا در انتظار طرح آن در صحن علنی بماند.
کمبود تجهیزات
در ادامه رئیس اداره کل حفاظت محیطزیست گیلان درباره حمایت‌های بیشتر از محیط‌بانان اظهار کرد: لایحه‌ای از سوی سازمان محیطزیست کشور به مجلس شورای اسلامی ارائه شده که منتظر تصویب آن هستیم. در این لایحه اقدامات و برنامه‌های خوبی برای حمایت‌های بیشتراز محیط‌بانان لحاظ شده است.
«قربانعلی محمدپور» در خصوص کمبود نیروی محیط‌بان در اداره کل حفاظت محیطزیست گیلان اظهار کرد: کمبود محیط‌بان در این سازمان به شدت محسوس است و بسیاری از برنامه‌های حفاظتی که در مناطق تحت مدیریت و آزاد انجام می‌شود را با کمک تشکل‌ها، علاقه‌مندان به محیطزیست، شوراها و دهیاران انجام می‌دهیم.
وی ادامه داد: از سوی دیگر سازمان حفاظت محیطزیست استان مانورها و گشت‌های مشترکی با ناجا و دادگستری برگزار می‌کند که هماهنگی خوبی در این‌باره وجود دارد و محیطزیست استان از حمایت همه‌جانبه این دستگاه‌ها برخوردار است.
این مسئول به کمبود امکانات و خودروهای گشت و کنترل محیط‌بانان اشاره کرد و گفت: در این بخش با کمبود خودرو و سوخت مواجهیم و نیازمند اختصاص بودجه بیشتر برای تامین امکانات هستیم. همچنین در زمینه جیره و لباس محیط‌بانان نیز مشکلاتی داریم، اما درباره استفاده از سلاح گرم، محیط‌بانان مجوز قانونی دارند که در مواقع نیاز مورد استفاده قرار می‌دهند.
۱۲۱ شهید محیط‌بان در گیلان
فرمانده یگان حفاظت محیطزیست گیلان در مورد تجهیز محیط‌بانان استان به ابزارهای مورد نیاز عنوان کرد: محیط‌بانان گیلان با توجه به شرایط ویژه این استان در حوزه‌های مختلف، امسال و برای نخستین بار در کشور به انواع امکانات و تجهیزات پیشرفته مورد نیاز حرفه محیط‌بانی از جمله جلیقه‌های ضد گلوله مجهز شدند.
«ساسان اکبری‌پور» به‌روز‌رسانی تجهیزات در حوزه محیط‌بانی را ضروری اعلام و ابراز کرد: گیلان ۱۸۰ محیط‌بان دارد. امسال حرکت‌های خوبی در زمینه به‌روز‌رسانی تجهیزات گیلان انجام شد که امیدواریم با توجه به حساسیت حرفه محیط‌بانی این اقدامات و توجه‌ها ضمن استمرار در این بخش، در سایر حوزه‌های دیگر نیز اجرا شود.
وی تعداد شهدای محیط‌بان استان از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون را ۱۲۱ نفر اعلام کرد و گفت: بسیاری از این شهدای گرانقدر عرصه محیطزیست استان به صورت ناجوانمردانه توسط شکارچیان غیرمجاز یا سودجویان به درجه رفیع شهادت نائل آمده‌اند.
