کمک به مدرسه‎؛ اجبار یا اختیار

معصومه شالیها| البرز-خبرنگار:

یکی از دغدغه‌های خانواده‌ها در سال تحصیلی درخواست مدارس برای هزینه‌های جانبی است، مدارسی که هر‌کدام شرایط خاص خود را دارند. بعضی مدیران مدارس دولتی در قالب کمک‌های مردمی پول‌های زیادی  را هنگام ثبت‌نام و زمان دادن کارنامه از خانواده‌ها دریافت می‌کنند.

بر اساس نظر مسئولان آموزش و پرورش، کمک‌های مردمی برای اداره مدارس اختیاری و داوطلبانه است، اما همین کمک‌های اختیاری و داوطلبانه چند سال است که به معضلی برای خانواده دانش‌آموزان تبدیل شده است. مدیران هنگام ثبت‌نام از موارد مختلفی حرف می‌زنند؛ آنها هر سال می‌خواهند کلاس‌ها را رنگ‌آمیزی کنند، آبخوری‌ها را سروسامان دهند، میز و نیمکت‌‌های مدرسه را نوسازی کنند، مدرسه تعمیر شود، اما آخر سال از هیچ کدام این موارد هم خبری نیست.

برخی والدین با توجه به شرایط اقتصادی فعلی و هزینه‌های مختلفی که مدارس در طول سال به خانواده‌ها تحمیل می‌کنند گلایه‌‌مند هستند که با این خرج‌ها دیگر نمی‌رسند بابت هزینه‌های میز و صندلی به مدرسه کمک کنند.
پول گرفتن از  والدین دانش‌آموزان به بهانه‌های مختلف غیرقانونی است و مجلس شورای اسلامی بارها در این باره تذکر داده و در برخی موارد هم با تخلفات برخورد شده است، اما وزارت آموزش و پرورش باید جدی‌تر با مدیران متخلف برخورد کند.
 البته اگرچه این شهریه در مقابل شهریه مدارس غیردولتی رقم بزرگی نیست و می‌تواند از نگاه برخی‌ها قابل توجیه باشد، ولی اصل رایگان بودن مدارس دولتی را زیر سوال می‌برد.


دریافت پول به بهانه‌های مختلف

یکی از والدین کرجی می‌گوید: سال گذشته بارها به مدرسه مراجعه و در این مورد اعتراض کردیم اما برخی مدیراناعتراض‌ها را جدی نمی‌گیرند و ترتیب اثر نمی‌دهند.  «فرزانه عبدی» می‌گوید: مدارس دولتی همه پول می‌گیرند و با هزینه‌ای که بابت لباس، کتاب و... می‌دهیم آنها هم مثل مدارس غیر‌انتفاعی شده‌اند. ما با حقوق کارگری و خانه اجاره‌ای توان پرداخت شهریه نداریم.
عبدی می‌افزاید: مشکل این است که این دریافت‌ها نه‌تنها در هنگام ثبت‌نام بلکه چند بار در طول سال برای خانواده‌ها تکرار می‌شود و به بهانه‌های مختلف از دادن کارنامه گرفته تا دیگر هزینه‌های مدرسه مانند گاز و آب و... درخواست می‌شود که موجب نارضایتی والدین می‌شود. با این حال آموزش و پرورش همچنان تاکید دارد که دریافت وجه به صورت اجباری ممنوع است اما واقعیت در مدارس با این قانون مغایرت دارد.


تعیین نرخ اجباری برای کمک به مدرسه

مادر یکی دیگر از دانش‌آموزان کرجی می‌گوید: برخی مدارس نرخ تعیین می‌کنند که حتما باید در طول سال این مبلغ را پر کنید. به عنوان مثال امسال که برای ثبت‌نام فرزندم مراجعه کردم، مدیر مدرسه با بیان این‌که در طول سال باید 500 هزار تومان پرداخت کنید، گفت: حداقل 200 هزار تومان را زمان ثبت‌نام و مابقی را در طول سال باید بپردازید.
«زهرا کریمی» می‌افزاید: اگر این مدارس دولتی است که شهریه ندارد و اگر کمک به مدرسه است که نباید اجبار باشد اما چند سال است مدارس کرج خانواده‌ها را تحت فشار قرار می‌دهند و حتی کارنامه را در صورت کمک نکردن والدین گرو نگه می‌دارند.
کریمی با بیان این‌که فرزند دوقلو دارد، می‌گوید: برای من و امثال من که 2 یا چند فرزند داریم این هزینه‌ها سنگین است و آرامش زندگیمان به هم می‌ریزد.


ضرورت نصب آیین‌نامه ثبت‌نام در مدارس

معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش اداره کل البرز با اشاره به این‌که مدیران همه مدارس موظف به نصب آیین‌نامه ثبت‌نام و پوستر نظارت بر ثبت‌نام مدارس البرز در محلی مناسب هستند که قابل رویت اولیای دانش‌آموزان باشد، می‌گوید: در مدارس عادی مدیران مدارس فقط موظفند هزینه کتاب و بیمه را از دانش‌آموزان بگیرند و کمک‌های مردمی در صورت تمایل اولیا در طول سال تحصیلی گرفته شود.

«مهریار کرمی» می‌افزاید: امسال برای اولین بار دستورالعمل اجرایی تشکیل ستادهای نظارت بر حقوق والدین و دانش‌آموزان در فرایند ثبت‌نام سال تحصیلی 98-97 به نواحی و مناطق ابلاغ شده است.
کرمی اضافه می‌کند: در این دستورالعمل به لزوم رعایت حقوق شهروندی، نظارت بیشتر بر فرایند ثبت‌نام تاکید شده تا با نظارت فعال و هوشمندانه از هرگونه اقدامی که سبب تضعیف حقوق والدین و دانش‌آموزان می‌شود جلوگیری کنند.


دریافت هرگونه وجه از اولیا تخلف است

کرمی بیان می‌کند: طبق دستورالعمل ثبت‌نام، به غیر از مدارس خاص که شامل «شاهد، تیزهوشان و غیر دولتی» است، دیگر مدارس عادی دولتی، نمونه دولتی و هیات امنایی مجاز به دریافت شهریه
 نیستند. معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش اداره کل البرز اظهار می‌کند: با توجه به این‌که تحصیل تا دوره متوسطه رایگان است، طبق قانون اساسی و بر اساس دستورالعمل آموزش و پرورش، دریافت هر گونه وجه از والدین دانش‌آموزان خلاف قانون است و اداره ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات باید بر مدارس نظارت جدی و با مدیران متخلف برخورد کنند.

کرمی اضافه می‌کند: مدارس هیات امنایی بر اساس قانون شهریه‌ای مصوب می‌کنند که از والدین دریافت و برای برنامه‌ها و کلاس‌های فوق‌برنامه دانش‌آموزان خرج می‌شود.
 کرمی افزود: مصوبه‌ای با عنوان «آیین‌نامه توسعه مشارکت‌های مردمی به شیوه مدیریت هیأت امنایی در مدارس» تدوین و در آن مقرر شده مدارسی برای ارتقای کیفیت برنامه‌های آموزشی، تربیتی، جلب و توسعه مشارکت‌های مردمی و خیرین ایجاد شود که مهم‌ترین هدف در راه‌اندازی آنها گسترش عدالت آموزشی و پیمان‌سپاری مدیریت بود تا از این طریق اولیای دانش‌آموزان مشارکت علمی، فکری، عاطفی و فرهنگی در اداره مدرسه داشته باشند و در مرحله بعد مشارکت اقتصادی انجام بدهند.


والدین شکایت خود را به واحد بازرسی اعلام کنند

معاون آموزش متوسطه اداره کل  آموزش و پرورش البرز می‌گوید:  در مدارسی که  بر اساس قانون، دولتی هستند دریافت هرگونه شهریه یا هزینه بر اساس اساسنامه ممنوع است و دریافت کمک‌های مالی و جذب مشارکت‌ها برای توسعه و تجهیز به‌ صورت اختیاری و داوطلبانه باید انجام شود.
«مهریار کرمی» می‌افزاید: اگر از والدین مبلغی به عنوان شهریه به هر اندازه هرچند جزئی دریافت شده است به واحد بازرسی و نظارت که در تمام نواحی آموزش و‌ پرورش استان فعال هستند مراجعه کنند و مشکلات خود را  بازگو کنند و مطمئن باشند که در اسرع وقت به شکایات آنها رسیدگی خواهد شد.