عدالت خودروها با طعم انحصار

خودروسازان ایران مدافع قیمت‌گذاری عادلانه محصولات‌شان شده‌اند و در تازه‌ترین اظهارنظر،  محمد رضا سروش،  که به تازگی مدیریت خودروسازی سایپا را برعهده گرفته با تکرار این خواسته خودروسازان مدعی شده که تصمیم‌گیری سریع‌تر از بروز خسارات بیشتر به صنعت خودروسازی جلوگیری خواهد کرد. اقتصاد ایران و البته مدیریت شرکت‌های بزرگ صنعتی ازجمله همین خودروسازان سال‌هاست که یاد گرفته‌اند مدیر هزینه باشند تا بهره‌وری و تعریف ایشان از عدالت همان است که با صدای بلند فریاد می‌زنند که قیمت تمام‌شده محصولات‌شان بیش از قیمت فروش خودرو است و به همین بهانه می‌گویند باید قیمت خودرو به حاشیه بازار نزدیک شود. راست هم می‌گویند به شرط اینکه عدالت را در تمامی ابعاد باور داشته باشند،  وگرنه سخن گفتن از قیمت عادلانه در بازار انحصاری خودروی ایران با کیفیت بسیار پایین،  طنز تلخی است و فقدان بهره‌وری نزد خودروسازان هم به هنر تبدیل شده است. اینکه مدیرعامل یک خودروساز هشدار داده نقدینگی و سرمایه در گردش بنگاه‌ تحت مدیریت‌اش روزبه‌روز کم می‌شود و اوضاع خوب نیست،  نشان از یک بیماری طولانی و مزمن دارد و درمان این بیماری تزریق داروهای تسکین‌دهنده و پنهان‌کننده دردها نخواهد بود.

تجربه دیگر کشورها و خودروسازان خارجی گویا نزد وطنی‌های خودرو مونتاژکن خریداری ندارد و بهترین هنر یک مدیر صنعتی وابسته به دولت این است که به جای کم‌کردن هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری به فکر افزایش قیمت‌های به‌اصطلاح عادلانه باشد. اما اینکه آیا این عدالت فقط برای تولیدکننده است نه مصرف‌کننده،  گویا شنیدنی نخواهد بود.

روی سخن بیش از آنکه با مدیران خودروساز کم‌کیفیت و گران باشد،  با وزیر صنعت است که در دام آزمون و خطای گذشتگان خود را گرفتار نسازد و نسخه‌ای واقعی،  علمی،  رقابتی و توأم با افزایش بهره‌وری برای صنعت پرهزینه خودروسازی ارائه دهد و تلاش کند تا از فشار هزینه‌های نامتعارف مستقیم و غیرمستقیم بر قیمت تمام‌شده خودروسازان بکاهد. غیر از این باشد،  نه صنعت خودروسازی ایران رشد خواهد کرد و نه حرفی برای حضور در بازارهای جهانی خواهد داشت.

صادق باشیم و بپذیریم که ساخت خودروهای فاقد کیفیت و استاندارد لازم و با مصرف سرسام‌آور انرژی دیگر توجیه ندارد و اگر باور داریم قیمت‌ها باید عادلانه باشد،  پیش شرط آن کیفیت بالا و مصرف استاندارد سوخت است.  با این حساب واقعیت نشان می‌دهد ساخت خودروهای پرمصرف و کم‌کیفیت تنها بار گرانی است که بر دوش این اقتصاد بیمار سنگینی می‌کند.