ناامن‌ترین محیط‌های کاری در ایران

احمد میرخدائی/روزنامه‌نگار

حوادث شغلی در سال گذشته 18هزار و 876 نفر از نیروی کار تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی را درگیر کرده که این تعداد نسبت به سال 1395 حدود 1.9درصد رشد داشته است. از این تعداد 97.2درصد مرد و 2.8درصد زن بوده‌اند.
به‌گزارش همشهری، بررسی ضریب شیوع حادثه شغلی برای کل نیروی کار در معرض حوادث شغلی در استان‌های مختلف نشان می‌دهد در سال گذشته استان زنجان با ضریب 4 از هزار، پرحادثه‌ترین و استان گلستان با ضریب 0.2 در هزار، کم‌حادثه‌ترین استان کشور بوده‌اند. به‌عبارت ‌دیگر در سال1396 از هر 10هزار نفر نیروی کار در معرض حادثه در استان زنجان، 40نفر دچار حادثه شده‌اند اما در استان گلستان از هر 10هزار نفر فقط 2نفر از حوادث شغلی آسیب دیده‌اند.

استان‌های ناایمن برای نیروی کار
براساس آمارهای منتشر شده از سوی وزارت کار، در سال گذشته 0.15درصد از کل 12میلیون و 829هزار و 722نفر نیروی کار در معرض حوادث شغلی در این سال طعم حادثه را چشیده‌اند. در این سال هرچند میانگین ضریب شیوع حوادث شغلی 1.5در هزار نفر بوده اما کارگران در 14استان با ضرایب بیشتری در معرض حادثه شغلی بوده‌اند. ناایمن‌ترین استان کشور از نظر حوادث شغلی در سال گذشته با ضریب4.1 در هزار نفر استان زنجان بوده و پس‌ از آن استان قزوین با ضریب4 در هزار نفر و استان مرکزی با ضریب 3.8 در هزار نفر در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. همچنین استان‌های البرز، خراسان جنوبی و سمنان با ضریب شیوع 3.2 در هزار نفر وضعیت ناایمنی در محیط کار داشته‌اند؛ ضمن اینکه در استان‌های آذربایجان شرقی، ایلام، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، کرمان، کهگیلویه و بویراحمد، گیلان و یزد نیز ضریب شیوع حوادث کار بالاتر از میانگین کشور بوده و در سال گذشته 1.7 تا 2.8 در هزار نفر از نیروی کار آنها دچار حادثه شغلی شده‌اند.

گلستان؛ کم‌حادثه‌ترین استان
در بخش استان‌های ایمن و دارای حوادث شغلی کمتر، استان گلستان با ضریب شیوع 0.2 در هزار نفر، رتبه نخست را دارد و استان‌های اردبیل، اصفهان، تهران، سیستان و بلوچستان، لرستان و هرمزگان نیز با ضریب شیوع زیر یک در هزار وضعیت مساعدی داشته‌اند. در این استان‌ها عمدتا به‌واسطه نوع اشتغال و همچنین کیفیت بازرسی کارگاه‌ها، نیروی کار در محیط ایمن‌تری فعالیت داشته و با حوادث کمتری مواجه بوده است. براساس آمارهای منتشر شده از سوی وزارت کار، در سال گذشته بیشترین آسیب وارد شده به نیروی کار به «دست» و «پا» بوده و نزدیک به 73درصد از کل حوادث با این دو عضو ارتباط داشته است.

بازهم بی‌احتیاطی
متأسفانه طبق روایت آمار، در سال گذشته 12هزار و 841 مورد از حوادث شغلی، یعنی 65درصد از کل حوادث شغلی ناشی از بی‌احتیاطی نیروی کار بوده است. همچنین 66درصد حوادث شغلی صبح اتفاق افتاده و «سقوط یا لغزیدن» در صدر حوادث شغلی قرار داشته که 16.7درصد از کل حوادث را شامل شده است. این نوع حادثه همواره در صدر حوادث شغلی کشور قرار داشته و گرچه وزارت کار و بازرسان آن همواره بر الزام استفاده از کمربند ایمنی و طناب نجات برای کار در ارتفاع تأکید دارند و با کارگاه‌های متخلف برخورد کرده‌اند اما بازهم این حادثه به‌شدت نیروی کار را تهدید می‌کند. همچنین مواردی مانند «گیرکردن داخل یا بین اشیا»، «بریدگی و قطع اعضا» و «شکستن اعضا» به‌ترتیب بیشترین حوادثی بوده‌اند که در محیط کار سال گذشته بروز کرده است. در سال گذشته 118مورد از حوادث شغلی منجر به فوت و 121مورد نیز منجر به ازکارافتادگی کلی نیروی کار شده است. در این میان 1199مورد حادثه شغلی نیز نقص عضو نیروی کار را درپی داشته است.

   حوادث کار و خانواده‌های درگیر

براساس آمارها، 78.7درصد از کسانی که در سال گذشته دچار حادثه شغلی شده‌اند متأهل هستند و این حوادث به‌نوعی خانواده آنها را نیز تحت‌تأثیر قرار داده است. البته بالا بودن این نسبت با توجه به اینکه بخش عمده نیروی کار کشور را متأهلان تشکیل می‌دهند، مسئله عجیبی نیست اما این موضوع را یادآور می‌شود که بی‌احتیاطی هنگام کار و رعایت نکردن اصول ایمنی، در 78.7درصد از موارد فقط مشمول حال شخص نیروی کار نمی‌شود و خانواده او را نیز تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. نکته قابل‌تأمل در آمارهای وزارت کار این است که از کل حادثه‌دیدگان شغلی که جزو بیمه‌شدگان اصلی تأمین اجتماعی هستند، 9نفر زیر 14سال بوده‌اند. این در حالی است که براساس ماده۷۹ قانون کار، به‌کار گماردن افراد کمتر از ۱۵سال تمام ممنوع است و مشمول جریمه می‌شود، پس این افراد عملا نمی‌توانند به‌عنوان بیمه‌شده اصلی تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار بگیرند؛ با اینهمه در سال گذشته 9نیروی کار زیر 14سال دچار حوادث کار شده‌اند.