الحاق پل گپ به مجموعه فلک الافلاک

فاطمه حافظی| خرم آباد - خبرنگار:

پل «گپ» یا «صفوی»، یکی از پل‌های شاخص لرستان و کشور متعلق به دوران صفوی است که طی زمان دچار آسیب‌هایی شده و مرمت و بازسازی آن ضروری است. 

از طرف دیگر، تبدیل این پل به پیاده‌رو نیز یکی از طرح‌هایی است که قرار بوده در چند سال اخیر اجرا شود اما هر بار به بهانه‌های مختلف این کار انجام نشده است. اکنون، با ورود میراث فرهنگی کشور به موضوع و تاکید آن بر مرمت پل گپ، طرح تبدیل این پل از سواره‌رو به پیاده‌رو قوت بیشتری گرفته است.


مشخصه‌های پل 

مدیر پایگاه پل‌های تاریخی لرستان در گفت‌وگو با همشهری اظهار می‌کند: پل صفوی یا پل آجری که بین مردم خرم‌آباد با نام پل گپ به معنی «پل بزرگ» هم شناخته می‌شود، یک پل تاریخی متعلق به دوره‌ صفوی است. این اثر که در زمان شاه سلطان حسین صفوی ساخته شده، ۱۷ خرداد ۱۳۷۸ با شماره ۲۳۵۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. پل گپ در مرکز شهر خرم‌آباد قرار دارد و بخش غربی مرکز شهر را به بخش شرقی آن متصل می‌کند.
«علی مصطفی‌نژاد» می‌افزاید: این پل با ملات آهک و گچ ساخته شده است و پایه‌هایی از جنس آجر، طولی بیش از ۳۵۰ متر و پهنایی به اندازه 8/5 دارد. معماری آن به پل خواجو بسیار شبیه است. 

وی عنوان می‌کند: بر اساس مطالعات، تحقیقات و عکس‌های قدیمی به دست آمده، این پل همانند پل خواجو دارای شاه‌نشین بوده که بر اثر سیل از بین رفته است. بازسازی این شاه‌نشین باید در مرمت مدنظر قرار بگیرد چون اهمیت پل را صد چندان و آن را به عنوان یکی از پل‌های خاص دوران صفوی مطرح کرده است. مصطفی‌نژاد ادامه می‌دهد: تقریبا به اندازه آنچه امروز از پل گپ مشاهده می‌شود، بخشی از آن زیر خاک مدفون است که بیشتر به سمت میدان آزادی است. به عبارت بهتر، می‌توانیم بگوییم طول پل 2 برابر آن چیزی است که فعلا دیده می‌شود.


برنامه‌های حفظ و نگهداری 

این مسئول با اشاره به برنامه‌های در دست اجرا برای حفظ و نگهداری پل گپ بیان می‌کند: حفظ پل‌ گپ از سال‌ها قبل دغدغه مردم بوده و به همین دلیل قرار است از سواره‌رو به پیاده‌رو تبدیل شود. در این زمینه، برای عبور و مرور وسایل نقلیه پل جایگزین در کنار گپ ساخته می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: با آجرفرش کردن پل گپ و ایجاد جان‌پناه در آن می‌توان این پل را به مسیر تردد مردم و گردشگران به سمت قلعه فلک‌الافلاک تبدیل کرد به گونه‌ای که جزئی شاخص از مجموعه فلک‌الافلاک باشد.

مصطفی‌نژاد می‌گوید: موضوع دیگری که باید به آن اشاره شود این است که در قسمت‌های زیر، میانه، بام و... پل در زمان پهلوی بتن‌ریزی شده است و بنا داریم آنها را به حالت اولشان برگردانیم.
وی اضافه می‌کند: ابتدا مرمت و استحکام‌بخشی این پل صورت می‌گیرد و سپس نگهداری آن مدنظر است. هر چند در هر بنایی اجازه بازسازی نداریم، در پل گپ عملیات بازسازی یکی از ضروریات است که انجام می‌شود.
مسئول پل‌های تاریخی لرستان می‌افزاید: الحاقات بتنی از بدنه بنا جدا و دور ریخته می‌شوند و طبق معماری اصلی آن، دوباره پایه‌ها و طاق‌ها ساخته می‌شوند.


شهرداری پل جایگزین می‌سازد 

مصطفی‌نژاد اظهار می‌کند: برنامه به گونه‌ای پیش می‌رود که مشکلی به وجود نیاید. پل جایگزین را شهرداری می‌سازد و ما به دنبال بازسازی پل قدیمی می‌رویم. بازسازی در فاز اول خود به یک میلیارد و 200 میلیون تومان اعتبار نیاز دارد که پیمانکار آن انتخاب و قراردادش نیز منعقد شده است.
وی ادامه می‌دهد: با دستگاه‌های مرتبط با این کار مکاتبات فراوانی انجام داده‌ایم. انتظار داریم آنها در زمینه مسائل مرتبط با شهر و فرهنگ مردم، حفظ آثار تاریخی و بهتر جلوه دادن میراث مرکز استان وظایف خود را به درستی انجام دهند. تاسیسات برق، آب، مخابرات و... باید جمع‌آوری شوند و راهنمایی و رانندگی نیز به پیمانکار برای مسدود کردن کرانه‌های شرقی و غربی پل کمک کند.

این مسئول بیان می‌کند: با همکاری دستگاه‌های مرتبط قطعا مشکلات به حداقل می‌رسد. خوشبختانه عزم میراث فرهنگی کشور و استان برای مرمت و بازسازی این پل جزم است و تنها همکاری‌ دستگاه‌های استان را می‌طلبد.
مدیر پایگاه پل‌های تاریخی لرستان می‌گوید: در جلسه‌ای با حضور مدیرکل پایگاه‌های میراث فرهنگی کشور نیز مواردی صورتجلسه و ابلاغ شده است. حتی در شورای فنی پایگاه‌های کشور موضوع بازسازی پل صفوی تصویب شده است که باید اجرایی شود. 


تاکنون مکان ساخت پل مشخص نشده است

معاون میراث فرهنگی لرستان درباره احداث پل جایگزین پل گپ اظهار می‌کند: فعلا تصمیم قطعی برای مکان پل جایگزین در نظر گرفته نشده، اما مکاتبات لازم در این خصوص صورت گرفته است.
«زهرا بهاروند» می‌افزاید: قرارداد مرمت پل گپ منعقد شده است اما برای تغییر آن به پیاده‌رو باید شرکت‌های خدمات‌رسان همچون برق، مخابرات و... به جابه‌جایی زیرساخت‌های خود اقدام 
کنند.

این مسئول می‌گوید: مهم‌ترین موضوعی که میراث فرهنگی بر آن تاکید دارد این است که پل جایگزین باید در مکانی ساخته شود که هیچ‌گونه خطری برای پل گپ یا قلعه ایجاد نکند. به همین دلیل مکاتباتی با اداره‌ مرکزی میراث داشته‌ایم و مقرر شده است در 2 هفته آینده گروهی از کارشناسان مورد تایید سازمان میراث از تهران به خرم‌آباد بیایند و در مورد محل ساخت پل جدید نظر نهایی خود را اعلام کنند.