امید برای نجات یوز آسیایی با تکثیر در اسارت

جمعیت یوزپلنگ آسیایی به کمتر از 50قلاده در زیستگاه‌های ایران رسید.

سرپرست معاونت محیط‌زیست طبیعی سازمان محیط‌زیست با اعلام این خبر گفت: با توجه به شرایط موجود، اجرای روش تکثیر در شرایط نیمه اسارت در مساحتی بالغ بر ۳۵هزار هکتار در یکی از زیستگاه‌های یوز استان یزد ضروری به‌نظر می‌رسد.

 حمید ظهرابی افزود: این روش، یک روش پشتیبان است و به‌صورت موازی با برنامه‌های حفاظت از زیستگاه انجام می‌شود و اجرای آن به منزله توقف برنامه‌های پیشین حفاظت نیست؛ زیرا این روش بیشتر روی مدیریت جمعیت تمرکز دارد تا در آینده پشتیبان جمعیت سایر مناطق باشد.

سرپرست معاونت محیط‌زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست در خبری که روی خروجی پایگاه اطلاع‌رسانی این سازمان منتشر شد، درباره علت انتخاب استان یزد برای تکثیر در اسارت یوز، گفت: زمانی در پاسگاه‌های محیط‌بانی استان یزد تابلویی از یوز قرارداشت که روی آن نوشته بود: «استان یزد نقطه امید آسیا برای نجات یوز آسیایی» زیرا مشاهده یوزهای ماده با 3 تا 4 توله در مناطق مختلف اردکان و بافق باعث شده بود که استان یزد امید نخست ایران و آسیا برای حفظ یوزپلنگ باشد اما اکنون با بالا رفتن سن یوزهای نر موجود، خطر انقراض یوز در استان یزد بیش از هر زمانی احساس می‌شود.

وی با تأکید بر اینکه کاهش تلاش‌های حفاظتی ناشی از ناامیدی برای حفظ و احیای یوز می‌تواند ضربه بزرگی بر پیکره نحیف حفاظت از طبیعت در ایران و استان یزد وارد کند، تصریح کرد: آنچه مهم است، حفظ امید و تلاش چندین برابری برای حفظ و احیای یوز است؛ زیرا همین امید باعث شده که آخرین تیر ترکش برای نجات یوز در استان یزد یعنی ایجاد یک ذخیره‌گاه بیابانی بزرگ و تحت کنترل برای یوز به مرحله اجرا بسیار نزدیک شود.

ظهرابی ضمن یادآوری این موضوع که کمبود طعمه، تخریب زیستگاه و تصادفات جاده‌ای از مهم‌ترین تهدیدات یوز است، خاطرنشان کرد: ایجاد مناطق حفاظت‌شده سبب کاهش چشمگیر این تهدیدها در داخل مناطق شد اما کیفیت مناسب حفاظت در برخی مناطق به افزایش جمعیت رقبای یوز همچون پلنگ منجر شد و همین موضوع، خروج اجباری یوزها از مناطق را در پی داشت که باعث شد یوزها در معرض تهدیداتی چون تصادفات جاده‌ای قرار بگیرند.

ضرورت حفاظت از تک‌تک یوزها

ظهرابی خاطرنشان کرد: حفاظت از زیستگاه‌ها ‌برای نجات یوز در طبیعت اگرچه شرط لازم است اما کافی نیست و جمعیت یوز هم‌اکنون نیاز به مدیریت و کنترل بیشتر (مدیریت مداخله‌ای) دارد و حتی سطح مراقبت از جمعیت این‌گونه باید به حفاظت از کل جمعیت معطوف شود.

ظهرابی در خصوص سایر تمهیدات و برنامه‌های پیش‌بینی شده سازمان حفاظت محیط‌زیست برای حفاظت از یوز، گفت: به‌منظور حفظ و نجات این‌گونه ارزشمند، برنامه‌های مختلفی همچون حفاظت از گونه در زیستگاه، ایجاد ذخیره‌گاه طبیعی یوزپلنگ و روش تکثیر و پرورش در اسارت در دستور کار قرار دارد.

سرپرست معاونت محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست در رابطه با جانمایی محل احداث ذخیره‌گاه طبیعی یوز، گفت: هم‌اکنون بخشی از پناهگاه حیات‌وحش دره‌انجیر با وسعت تقریبی ۳۵ هزار هکتار مورد توافق اکثر کارشناسان قرار گرفته است.

ظهرابی خاطرنشان کرد: ضروری است نسبت به ایجاد یک مرکز تکثیر و پرورش جبیر(به‌عنوان طعمه) با وسعت ۵تا۱۰ هکتار در کنار این محوطه اقدام شود.

16 سال تلاش برای حفاظت از یوز

هومن جوکار که تا چند روز پیش مدیریت پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی را برعهده داشت، به همشهری گفت: سال1380 «پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی»‌ از سوی برنامه عمران سازمان ملل متحد (یوان‌دی‌پی) با همکاری سازمان حفاظت محیط‌زیست در دستور کار قرار گرفت.

اکنون پس از 16سالی که از اجرای این پروژه می‌گذرد، می‌توان گفت که این پروژه توانسته است وضعیت زیستگاه‌های یوز را تثبیت کند و مانع از تغییر در مناطق حفاظت‌شده یوزها شود. به گزارش همشهری، با وجود همه تلاش‌هایی که برای حفاظت از یوز آسیایی طی 16سال اخیر صورت گرفته خطر انقراض، یوزها را همچنان تهدید می‌کند.

گربه‌سان زیبا و منحصر‌به‌فردی که تا چند دهه قبل گستره زیستگاهش آسیا را دربرمی‌گرفت، اما اکنون زیستگاهش به سرزمین ایران محدود شده و از همین رو، این‌گونه نادر حیات‌وحش در حال حاضر به‌عنوان یوزپلنگ ایرانی شناخته می‌شود.