تغییر چهره فضای کسب و‌کار ایران

رضا کربلائی | روزنامه‌نگار

نتایح یک پایش ملی در فصل تابستان امسان نشان می‌دهد فضای کسب و کار ایران به رنگ قهوه‌ای درآمده و اوضاع از نظر فعالان اقتصادی نامساعدتر از فصل‌های گذشته شده است.

مرکز آمار و اطلاعات اتاق ایران به‌عنوان متولی پایش محیط کسب و کار کشور دیروز در گزارشی اعلام کرد: نمره شاخص ملی کسب و کار در تابستان امسال به 6.40 از 10 رسیده که بدترین رتبه از زمستان95 تاکنون به‌شمار می‌آید. فعالان اقتصادی در نظرسنجی صورت‌گرفته اعلام کرده‌اند که وضع مولفه‌های اثرگذار بر محیط کسب و کار در تابستان گذشته در بیشتر استان‌های ایران به‌طور قابل توجهی نامساعدتر شده است.

غیرقابل پیش‌بینی بودن و تغییرات قیمت مواداولیه و محصولات، بی‌ثباتی سیاست‌ها، قوانین و مقررات و رویه‌های اجرایی ناظر بر کسب‌وکار و دشواری تأمین مالی از بانک‌ها 3مولفه‌ای است که از نظر فعالان بخش خصوصی بر وخامت اوضاع کسب و کار افزوده است. در 4فصل گذشته دشواری تأمین مالی از بانک‌ها به‌عنوان نامساعدترین مؤلفه کسب‌وکار ارزیابی شده بود. تغییر در اثرگذاری مولفه‌های تخریب‌کننده کسب و کار نشان می‌دهد اجرای سیاست‌های اقتصادی متناقض و مبتنی بر اقتصاد دستوری از یک‌سو و افزایش قیمت مواداولیه و محصولات با نوسان شدید نرخ ارز باعث شده تا معضل دشواری تأمین مالی و اخذ تسهیلات از شبکه بانکی به دغدغه سوم بخش خصوصی تبدیل شود. افزون بر اینکه از نظر فعالان بخش‌خصوصی بی‌ثباتی سیاست‌ها و قوانین و مقررات به‌عنوان یک مانع جدی، فعالان اقتصادی ایران را آزار می‌دهد.



نتایج این نظرسنجی که در پارلمان بخش خصوصی انجام شده، در عین حال تأیید می‌کند که در تابستان1397، استان‌های لرستان، کرمانشاه و چهارمحال‌وبختیاری به‌ترتیب دارای بدترین وضعیت محیط کسب‌وکار و استان‌های گیلان، آذربایجان شرقی و زنجان به‌ترتیب دارای بهترین وضعیت محیط کسب‌وکار نسبت به سایر استان‌ها ارزیابی شده‌اند. نتایج حاصل از وضعیت محیط کسب وکار کشور برحسب تعداد کارکنان شاغل در بنگاه‌های اقتصادی نشان می‌دهد که بنگاه‌های با 6 تا 10نفر کارکن(6.57) دارای بدترین وضعیت و بنگاه‌های با 101 تا 200کارکن (6.16) دارای بهترین وضعیت محیط کسب‌وکار نسبت به سایر بنگاه‌ها ارزیابی شده‌اند. ازجمله نکات جالب و قابل تامل در این گزارش اینکه بنگاه‌های اقتصادی دارای 11 تا 15سال سابقه فعالیت اقتصادی، نامساعدترین وضع کسب‌وکار (6.47) و بنگاه اقتصادی دارای کمتر از 2سال سابقه فعالیت اقتصادی، وضعیت بهتری را نسبت به سایر بنگاه‌های اقتصادی (6.31) در تابستان امسال تجربه کرده‌اند.

5 مانع اصلی از 3 منظر

اعضای اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران می‌گویند: غیرقابل پیش‌بینی بودن و تغییرات قیمت مواداولیه و محصولات، بی‌ثباتی سیاست‌ها، قوانین و مقررات و رویه‌های اجرایی ناظر بر کسب وکار، دشواری تأمین مالی از بانک‌ها، موانع در فرایندهای اداری و اخذ مجوزهای کسب وکار در دستگاه‌های اجرایی و فساد و سوءاستفاده افراد از مقام و موقعیت اداری در دستگاه‌های اجرایی به‌ترتیب بیشترین نقش را بر بدتر شدن فضای کسب و کار در تابستان داشته‌اند.

4مانع اصلی کسب و کار از نظر اعضای اتاق تعاون تا حدودی به موانعی شبیه است که اعضای اتاق ایران به آن اشاره کرده‌اند اما می‌گویند برای آنها دشواری تأمین مالی از بانک‌ها، مانع دوم و تولید و عرضه به نسبت آزاد کالاهای غیراستاندارد و تقلبی در بازار مانع پنجم به‌شمار می‌آید. برایند نظر اعضای اتاق اصناف کشور نشان می‌دهد که آنها هم با نظر همکاران‌شان در اتاق‌های ایران و تعاون دست‌کم درخصوص مانع نخست بر سر راه کسب‌و‌کار اتفاق نظر دارند و معتقدند هرچند غیرقابل پیش‌بینی بودن و تغییرات قیمت مواداولیه و محصولات مانع نخست بر سر کسب و کار آسان است، اما دغدغه دوم آنها سخت‌تر شدن دسترسی به منابع بانکی است.

اصناف کشور البته بر این نظر هستند که کمبود تقاضا در بازار، فساد و سوءاستفاده افراد از مقام و موقعیت اداری در دستگاه‌های اجرایی و تولید و عرضه به نسبت آزاد کالاهای غیراستاندارد و تقلبی در بازار بر سر کسب و کارشان مانع ایجاد کرده است.