برنامه برای مهار پدیده‌های طبیعی

 علی حبیبی | روزنامه‌نگار:

بسیاری از محصولات کشاورزی و دامداری در جریان وقوع پدیده‌هایی مثل سیل، بارش باران، برف و آفات از بین می‌رود و در این میان فقط کشاورز یا تولیدکننده زیان نمی‌بیند. بلکه کل جامعه از جمله مصرف‌کننده نیز ضرر می‌کند. محصولاتی که به این طریق در حجم وسیعی نابود می‌شوند، مشکلات زیادی در عرضه و تقاضای به وجود می‌آورند و باعث کسادی و افزایش قیمت می‌شوند. بسیاری از کشاورزان سالانه فقط یک محصول تولید می‌کنند و به طور طبیعی معیشت آنان به همان محصول وابسته است. زمانی هم که نابود شود، درآمد و معیشتشان با مشکل جدی رو‌به‌رو می‌شود.
 
کشاورز یا دامدار، برنامۀ مخارج زندگی خود را روی محصولی که از این مزارع یا دامپروری به دست می‌آورد، تنظیم می‌کند و وقتی که با این پدیده‌ها مواجه می‌شود، زندگی‌اش آسیب می‌بیند. محصول کشاورزی در یک دوره خاص به بازار می‌آید و از جمله دلایل عرضه همزمان آن به بازار، پرداخت بدهی تولید‌کننده است. به علت اشباع بازار از محصول، با قیمت پایین، آن هم به واسطه‌ها به فروش می‌رسد. 

اگر این ضرر به خسارات ناشی از وقوع پدیده‌های طبیعی افزوده شود، می‌بینیم که کشاورزان سود چندانی از یک سال کار و تلاش خود به دست نمی‌آورند.سالانه بخشی از محصولات کشاورزی مثل برنج به علت وقوع پدیده‌های طبیعی نابود می‌شود و بیمه می‌تواند بخشی از این خسارات را جبران کند.

 بسیاری از کشاورزان و دامداران به سبب ناتوانی در پرداخت حق بیمه، محصولات خود را بیمه نمی‌کنند و با وقوع این حوادث راهی برای جبران زیان ندارند. راه دیگر برای جلوگیری از خسارت، زمان‌بندی کاشت است. کاشت برنج از فروردین در استان‌های شمالی آغاز می‌شود و معمولا تا پایان اردیبهشت، به مدت سه ماه ادامه دارد. هواشناسی می‌تواند تا چند ماه پدیده‌های جوی را پیش‌بینی کنند.   می‌توان تقویمی برای زمان مناسب کاشت و برداشت محصول تنظیم کرد. 

در سال‌های گذشته و حتی تابستان امسال به خاطر بارش باران در استان‌های شمالی از جمله گیلان بخشی از محصولات کشاورزی نابود شد و بسیاری از کشاورزان نتوانستند خسارات را جبران کنند. بارش باران در مردادماه که همزمان با برداشت محصول برنج بود، دست‌کم یک هفته در این استان و استان‌های شمالی ادامه یافت. به همین دلیل محصولات زیادی از بین رفت و بسیاری از محصولات نارس نیز خوابید و به بار ننشست. 

امسال اگر یک یا 2 هفته نشای برنج زودتر انجام می‌شد، برداشت آن به همین میزان جلو می‌افتاد و زمان رسیدن و برداشت محصول با بارش باران همزمان نمی‌شد. بسیاری از شالیکاران در سال جاری نشای خود را زودتر انجام دادند و محصول خود را نیز به همان میزان زودتر برداشت کردند و با خسارات ناشی از بارش باران رو‌به‌رو نشدند. برنج از محصولاتی است که رشد و حاصل‌دهی آن به آب فراوان و بارش باران وابسته است.

باران همان طور که بر اثر بی‌توجهی در ایجاد سد و لایروبی نکردن به موقع رودخانه‌ها و ایجاد نشدن سیل‌بندها و پیش‌بینی نکردن راه‌های خروج آب و سیل، سیلاب و خسارات به وجود می‌آورد، در تولید محصولات کشاورزی نیز می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند.همان طور که می‌توانیم راه‌هایی برای کاهش آثار سیلاب پیش‌بینی کنیم، با پیش‌بینی وضع هوا هم قادر خواهیم بود از خساراتی که از این طریق به محصولات وارد می‌شود جلوگیری کنیم.