میراث‌فرهنگی 27خانه تاریخی را از شهرداری شیراز پس گرفت

محمد باریکانی/خبرنگار

سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور ۲۷ خانه تاریخی در شیراز را که همگی در یک راسته قرار داشتند از شهرداری پس گرفت. این خبر را سیدهادی احمدی، مدیرکل حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی به همشهری اعلام کرد.
به گزارش همشهری، ماجرای واگذاری خانه‌های واقع در محله سنگ‌سیاه در بازارچه حاج زینل در بافت تاریخی شهر شیراز به 3سال پیش و دوران ریاست مسعود سلطانی‌فر وزیر کنونی ورزش بر سازمان میراث‌فرهنگی بازمی‌گردد. او قرارداد واگذاری 27خانه در بافت تاریخی شیراز به شهرداری آن شهر را امضا کرد. حالا شهرداری شیراز با گذشت این مدت به تعهدات خود عمل نکرده و خانه‌های تاریخی واقع در محله سنگ سیاه شیراز از شهرداری بازپس گرفته شده است تا در قراردادی جدید به بهره‌بردار جدید واگذار شود.
سیدهادی احمدی، مدیرکل دفتر احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی سازمان میراث‌فرهنگی به همشهری گفته است که این بناها دارای تملک دولتی هستند و واگذاری آنها شامل تملک بنا نمی‌شود.

بناهایی که یکجا واگذار شدند

اما ماجرای تملک 28خانه تاریخی در شیراز به دوران معاونت مسعود علویان‌صدر در سازمان میراث‌فرهنگی و دوران ریاست محمود احمدی‌نژاد بر دولت بازمی‌گردد. آن زمان قرار بود خیابانی در نزدیکی حرم شاهچراغ(ع) احداث شود که در فاز اول 103خانه از 17هزار پلاک موجود در بافت تاریخی شیراز تخریب شد که بین آنها خانه‌های تاریخی نیز وجود داشت.
در فاز دوم، خیابان درست از وسط 28خانه قاجاری واقع در بافت تاریخی شیراز عبور و این خانه‌ها را با خاک یکسان می‌کرد. اعتراض‌ها که به احداث این خیابان و تخریب گسترده بافت تاریخی شیراز و خانه‌های ثبت ملی شده آن شدت یافت، مسعود سلطانی‌فر هم رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شده بود.
او نقشه فاز دوم خیابانی که بافت تاریخی شیراز را نابود می‌کرد، مشاهده و بسته سرمایه‌گذاری 36خانه تاریخی برای واگذاری به شهرداری شیراز را تهیه کرد. از آن پس این 28خانه که 11مورد آنها تاریخی و ثبت ملی شده بودند و 17مورد دیگر نیز شامل زمین‌ها و خانه‌های واقع در حریم این آثار می‌شدند با حجم سرمایه‌گذاری 36میلیارد تومان برای مرمت و احیا، یکجا به شهرداری شیراز واگذار شد. بعدتر تنها یکی از خانه‌های تاریخی موجود در این بسته واگذاری به نام خانه قاجاری توحیدی به دانشکده مرمت دانشگاه هنر شیراز واگذار شد و 27خانه دیگر که 10مورد آنها تاریخی بودند روی دست شهرداری شیراز ماند تا آنکه به ناچار سازمان میراث‌فرهنگی همه آنها را از شهرداری شیراز پس گرفت.
از بین خانه‌های قاجاری ثبت ملی شده موجود در این بسته، خانه‌های بصیرالسلطنه، مدرسی و توحیدی شناخته‌شده‌تر بودند  اما شهرداری شیراز همان‌ها را هم طی 3 سال مرمت نکرد. قرار بود براساس موافقتنامه شهرداری شیراز و سازمان میراث‌فرهنگی 27خانه واگذار شده به شهرداری شیراز پس از مرمت به‌مدت 20سال در اختیار شهرداری آن شهر بماند و بهره‌برداری از این بناها به شهرداری شیراز واگذار شود.

قرارداد شکست خورده

بافت تاریخی شیراز سرنوشت تلخی داشت اما با پیگیری مردم و مسئولان محلی و دوستداران میراث‌فرهنگی از مدتی پیش باقیمانده‌های این بافت که خانه‌های تاریخی بر جای مانده از دوره سلجوقی نیز در آن وجود داشت حفظ شد و پروژه احداث خیابان و تخریب گسترده بافت تاریخی شیراز که هنوز هم قابلیت ثبت جهانی دارد متوقف شد. حالا سیدهادی احمدی به همشهری گفته که آن قرارداد به دلایل مختلف شکست خورد و پس از بازپس‌گیری بناها قرار شده است بسته 36میلیارد تومانی واگذاری 27خانه تاریخی و حرایم آنها بار دیگر از طریق روش‌های قانونی به‌صورت یکجا به بخش خصوصی واگذار شود.
او گفت: این خانه‌ها 3سال قبل در دوران آقای سلطانی‌فر به شهرداری شیراز واگذار شده بود اما چون اتفاقی نیفتاد، این موافقتنامه لغو شد و حالا از طریق فراخوان ماده 27که اجازه می‌دهد پروژه‌های ناتمام دولتی بدون انتقال مالکیت دولتی به بخش خصوصی واگذار شوند با سود معقول به همان مبلغ 36میلیارد تومان برآورد مرمتی، به بخش خصوصی واگذار می‌شود.