بدون هیچ دلیلی

سعید جلیلی، دبیر سابق شورای‌عالی امنیت ملی و از چهره‌های اصولگرای منتقد دولت در صفحه مجازی خود به رشد فزاینده نقدینگی در اقتصاد ایران نقبی زده و نوشته است: «طبق آمار رسمی، روزانه هزار میلیارد تومان خلق نقدینگی می‌شود، باید این موضوع را به‌درستی تبیین کرد و پرسید در راستای هدایت نقدینگی چه کاری شد؟» او در ادامه نقد و کنایه‌ای هم به دولت زده و یادآور شده که: «در ماجرای توتال گفته شد به جذب سرمایه خارجی نیاز داریم و بعد مشخص شد که سراب است، آیا همین نقدینگی موجود را نمی‌توان به سمت انرژی هدایت کرد؟» بعید است آقای جلیلی بدون هیچ دلیلی و فقط برای خالی نبودن عریضه چنین توییتی زده باشد؛ این نوشته به‌احتمال‌زیاد حاصل مشاوره‌ای کارشناسی یا تحلیلی مبتنی بر دانش اقتصادی بوده است که در ظاهر نیز درست به‌نظر می‌رسد اما در اقتصاد فرقی میان نقدینگی و سرمایه‌گذاری خارجی وجود دارد که این تحلیل را به بن‌بست می‌کشاند.

اولا وقتی شرکتی مانند توتال در هیبت سرمایه‌گذار پا به پارس‌جنوبی می‌گذارد، فقط با خودش پول نمی‌آورد بلکه تکنولوژی مورد نیاز که در اختیار ایران نیست نیز با آن وارد می‌شود. نکته دوم اینکه حضور سرمایه‌گذار خارجی در چنین طرح‌هایی عملا به‌دنبال خود بازار صادراتی بزرگی را نیز به روی کشور باز می‌کند زیرا طبق مفاد قرارداد، آن شرکت برای مستهلک‌‌شدن سرمایه‌گذاری‌اش جزو ذینفعان محسوب می‌شود و برای فروش محصولات همکاری می‌کند. نکته سوم که حتی می‌توان از آن چشم‌پوشی کرد، اینکه هزینه تجهیز نقدینگی داخلی برای سرمایه‌گذاری در چنین طرح‌هایی با هزینه سرمایه خارجی اختلاف شایانی دارد.
حالا اگر همه این مسائل را هم کنار بگذاریم و فقط پاسخ سؤال «آیا همین نقدینگی موجود را نمی‌توان به سمت انرژی هدایت کرد؟» پاسخ دهیم، سؤال مکرری پیدا می‌شود و آن اینکه، اگر این نقدینگی‌ها قابلیت هدایت به سمت سرمایه‌گذاری‌های حوزه انرژی را دارند، چرا دولت از طریق چاپ پول کل منابع موردنیاز سرمایه‌گذاری کشور در این حوزه را تأمین نمی‌کند تا آرزوی دیرینه ایران برای توسعه محقق شود.