عمارت ملک حکم آزادی گرفت

علیرضا برازجانی| بوشهر - خبرنگار:

سرانجام پس از سال‌ها بلاتکلیفی، کلید عمارت تاریخی ملک به میراث فرهنگی بوشهر سپرده شد تا به‌زودی عملیات مرمت و بازسازی این اثر آغاز شود. عمر این بنای150ساله با حوادث زیادی گره خورده است، از اشغال آن توسط انگلیسی‌ها در حمله سوم به بندر بوشهر در سال1294شمسی گرفته تا سکونت مهاجران خوزستانی در زمان جنگ تحمیلی. اما صدور حکم قضایی و تخلیه ساکنان غیرمجاز به بیش از 4 دهه تصرف غیرقانونی آن پایان داد تا در فرصت 6 ماهه و پس از عملیات بازسازی، این عمارت با کاربری گردشگری به بخش خصوصی واگذار شود. 


تملک عمارت ملک با ۲ میلیارد تومان

معاون میراث فرهنگی بوشهر با اشاره به این‌که عمارت ملک در سال90 به مبلغ 2میلیارد تومان از نوادگان ملک‌التجار بوشهری خریداری و به تملک میراث فرهنگی درآمده است به همشهری می‌گوید: این عمارت از بناهای فاخر ساخته شده در حاشیه خلیج فارس است. عرصه و اعیان آن بیش از 2 هکتار و دارای بخش‌های شاه‌نشین، اتاق‌های خدمات، حمام عمومی و اصطبل است و تناسب و نوع معماری و جنس مصالحش آن را منحصربه‌‌فرد و دیدنی کرده است. 


تصرف عمارت

«نصرالله ابراهیمی» می‌افزاید: به دلیل این‌که عمارت در اختیار مالک اصلی بنا بود تا پیش از ثبت این اثر در فهرست آثار ملی در دهه 70 و از زمان آغاز جنگ تحمیلی، با سکونت تعدادی از مهاجران خوزستانی در این عمارت، افراد دیگری هم در بنای اصلی و حتی محیط پیرامونی عمارت اقدام به ساخت‌و‌ساز غیرمجاز و آن را تصرف کردند. ولی با ثبت این اثر در فهرست آثار ملی، عملیات حفاظتی و نجات‌بخشی، مقاوم‌سازی برج‌ها، برداشتن سقف فرسوده و ایزوگام کاری و مرمت به صورت محدود انجام شد.


صدور حکم تخلیه با پیگیری قضایی

ابراهیمی می‌گوید: در سال95 ساکنان غیرمجاز بنای اصلی و محیط پیرامونی عمارت شناسایی شدند و با معرفی به مراجع قضایی، پس از سلسله کارهای حقوقی، حکم تخلیه صادرشد.

 البته ساماندهی خانواده‌هایی که سابقه40 سال سکونت در عمارت داشتند و بیشتر آنها بی‌بضاعت و بی‌پناه بودند به دلیل شرایط امنیتی، اجتماعی و فرهنگی در زمانی کوتاه میسر نبود و با تاخیر مواجه شد. در نهایت با پشتیبانی و حمایت استانداری و فرمانداری و همچنین کمیته امداد و بهزیستی، عمارت اصلی از ساکنان غیرمجاز خالی شد. همچنین مقرر شد ظرف 10 روز آینده دیگر ساکنان غیرمجاز محیط پیرامونی عمارت ملک هم محل را تخلیه کنند. 

ابراهیمی ادامه می‌دهد: بر اساس قانون، بناهای تاریخی تحت پوشش صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی سازمان میراث فرهنگی هستند و هرگونه واگذاری و صیانت از آنها منوط به مجوز این صندوق است. بنابراین تا صدور مجوز و تعیین تکلیف بنا برای واگذاری به بخش خصوصی، عملیات استحکام‌بخشی و مرمت اضطراری توسط میراث فرهنگی استان انجام شده است. افزون بر این طرح مطالعاتی مرمت و احیای عمارت به پایان رسیده تا در صورت واگذاری به بخش خصوصی بتوان از این طرح مطالعاتی استفاده کرد. 


ایجاد کریدور گردشگری در بوشهر

معاون میراث فرهنگی استان بوشهر تصریح می‌کند: کاربری درنظر گرفته شده برای عمارت ملک، توریستی - فرهنگی است زیرا اعیان شاه‌نشین آن جنبه توریستی دارد و محیط پیرامونی می‌تواند کاربری اقامتگاهی پیدا کند و ظرفیت ساخت هتل را نیز دارد.
وی با بیان این‌که قرار گرفتن عمارت ملک در منطقه بهمنی بوشهر می‌تواند ظرفیت جدیدی برای گردشگری بندر بوشهر فراهم سازد به همشهری می‌گوید: در نزدیکی این اثر تاریخی، عمارت‌های دیگر مثل هفت‌بنگله، تنگستانی، کازرونی، نعمتی و کلاه‌فرنگی و کنسولگری انگلیس در پایگاه دریایی، قلعه ریشهر و پارک لیان وجود دارند و می‌توان با ایجاد کریدور گردشگری در منطقه بهمنی بوشهر زمینه را برای رونق گردشگری فراهم کرد.


مرمت و بازسازی عمارت ملک ظرف 6ماه

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان بوشهر به همشهری می‌گوید: عمارت تاریخی ملک از جمله بناهای قدیمی و مهم استان است که در تصرف عده‌ای قرار داشت و با همکاری نیروی انتظامی، شهرداری، فرمانداری بوشهر و دستگاه‌های حمایتی تخلیه شد.
«ناصر امیرزاده» اضافه می‌کند: براساس هماهنگی‌های انجام شده افراد نیازمندی که در این عمارت ساکن بودند با همکاری دستگاه‌های حمایتی ساماندهی می‌شوند و با تخلیه عمارت در کوتاه‌ترین زمان ممکن کار مقاوم‌سازی و استحکام بخشی آن آغاز می‌شود که با برنامه ریزی‌های صورت گرفته انتظار می‌رود ظرف ۶ماه به پایان برسد.


مکث

ملک‌التجار، بازرگان خوشنام بوشهری در عهد ناصری، صاحب عمارت ملک، این اثر ارزشمند و بی‌نظیر است. او پس از سفری به فرانسه و دیدن بناهای باشکوه اروپایی در بازگشت به بندر بوشهر یکی از معماران فرانسوی را برای برپایی بنایی هم‌تراز با آنچه در اروپا دیده است با خود همراه می‌کند و با هنرمندی معماران بومی، چنین عمارت زیبایی در محله بهمنی بوشهر برپا می‌کند. عمارت ملک در ۱۷ آذر سال ۱۳۷۷ با شماره ۲۱۸۴ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.