غذا چگونه گردشگران را به سوی یک منطقه میکشاند؟
خوشطعمترین استانهای ایران
درباره توریسم آشپزی یا خوراکی؛ یکی از گونههای پرمخاطب در جهانگردی
کیومرث فلاحی| پژوهشگر
3استان گیلان، گلستان و اردبیل بهدلیل همجواری با دریا و جنگل و تنوع محصولات غذایی، جاذبه بسیاری برای توریسم خوراک دارند. با اینحال، خوراکهای ملی ایران در دنیا جایگاهی ندارند، حتی در رستورانها نیز کمتر غذای ایرانی به چشم میخورد و معمولا کباب و جوجهکباب عرضه میشود که مواداولیه آن در سراسر دنیا وجود دارد و همه هم میتوانند آنها را بپزند. ما به فرهنگ غذایی کشورمان کمتر توجه کردهایم، چون صنعت توریسم در ایران توسعه نیافته و در میان این بخش، آشپزی هم مهجور مانده است. اما در نقاط دیگر دنیا برخلاف این موضوع عمل شده و اگر به هر نقطه دنیا، بهویژه کشورهای بزرگ سفر کنید، رستورانهای چینی، هندی، لبنانی و ایتالیایی را میبینید. این کشورها بالطبع در کنار این غذاها، صنایع وابسته کشورشان را نیز عرضه میکنند. وقتی در یک رستوران ایتالیایی لازانیا سرو میشود، آنها کمکم جایی برای آن صنعت، عرضه نام، فرهنگ و حتی کارخانه ساخت آن فراهم میکنند. ما باید ابتدا از داخل کشور شروع کنیم و رستورانهایی در شهرهای مختلف باشد که خوراکهای ملی ایران را عرضه کنند تا مردم تشویق شوند این خوراکها را تست کنند. از طرف دیگر باید درباره غذاهای ایرانی مطالعه شود.
در دورانهای تاریخی ایران، کتابهایی درباره خوراکهای متفاوت ایرانی داشتهایم و تنوع غذایی در دوره ساسانی زبانزد بوده که به دورههای تاریخی دیگر هم رسیده است. ناکافیبودن مطالعات و سیاستها در گسترش جشنوارهها، علت نبود فستیوالهای بزرگ آشپزی در کشورمان است. در کتابهای مختلف بهصورت جسته و گریخته به خوراکهایی در دوران تاریخی مثل هخامنشیان و ساسانیان اشاره شده است. حتی هرودت هم به آداب غذاخوردن ایرانیان پرداخته است. درباره صنعت و تنوع غذایی ساسانیان در کنار موسیقی، به خوراکها، ازجمله خوراکی که از مغز پرندگان درست میشده، اشاره شده است؛ البته این نوع غذا هماکنون توصیه نمیشود و مهجور شده، اما این موضوع نشاندهنده آن است که خوراکهای مختلف در آن زمان تا چه اندازه تنوع داشتهاند که برای تهیه آنها از همهچیز استفاده میکردهاند.
در گوشه و کنار ایران به تنوع خوراکهای منطقهای برمیخوریم؛ برای مثال در اورامانات کردستان، کرمانشاه، آذربایجان و دیگر شهرهای ایران به خوراکهایی برمیخوریم که در نقاط دیگر نمیبینیم که خوب است همه این موارد جمعآوری شود؛ برای مثال کشکبادمجان کرمان و خورش خلال کرمانشاه شهرت دارند. تنوع خوراک در شیراز نیز بسیار است. شاید نزدیکی به خلیجفارس و منابع دریایی، راهگشای این تنوع غذایی باشد.
جدای از این، در استانهای حاشیه خلیجفارس بعضی خوراکها پخته میشوند که نظیر آن در دنیا کمتر دیده میشود. شما میتوانید انواع خورش ایرانی را در سفرنامههای سیاحان به ایران پیدا کنید. از دوره قاجار چندین نوع خوراک نام برده شده که در سفرنامهها نیز به آنها اشاره شده است.