خطر در کمین سفره‌ها

امیرجلال‌الدین مظلومی/ روزنامه‌نگار
امسال روز جهانی غذا درحالی فرامی‌رسد که بحران کم‌آبی در بسیاری از نقاط زمین، پهنه وسیعی از زمین‌های کشاورزی که بخش بزرگی از محصولات غذایی را تأمین می‌کرد، عملا بی‌مصرف کرده است. وضعیت نامطلوب محیط‌زیستی، کاهش وسعت استپ‌ها و علفزارها و از همه مهم‌تر بیماری‌های مشترک دام و انسان بخش دیگری از غذای انسان‌ها را که از طریق محصولات دامی تولید می‌شود، کاهش داده است. آلودگی دریا و کاهش جمعیت ماهی‌های خوراکی در اثر صید بی‌رویه، سرنوشت مشابهی را برای منابع دریایی غذا رقم زده است. به همه این موارد گرم‌تر شدن زمین و افزایش جمعیت را هم باید افزود. همچنین جنگ‌ها را که با ناامن‌کردن مناطق برای دامداری و کشاورزی و ایجاد خطر و کوچاندن جمعیت مولد از دو سو منابع غذایی را در معرض آسیب قرار می‌دهند. اما غیر از همه این موارد که مشکلات جهانی در این زمینه به حساب می‌آید، باید به‌یاد بیاوریم هنوز شکل سنتی کشاورزی و دامداری در بسیاری از نقاط کشور ما پابرجاست؛ عاملی که پیش‌بینی میزان و کیفیت تولیدات را ناممکن یا دست‌کم با خطا همراه می‌کند. از سوی دیگر با ادامه کشاورزی و دامداری سنتی، بهینه‌سازی در استفاده از منابع مورد نیاز برای تولید عملا امکان‌پذیر نیست. در کنار همه این موارد که به‌طور جدی به کوچک‌شدن سفره ما کمک می‌کنند، باید حقیقتی تلخ و اسفناک را نیز در نظر داشت؛ ایرانی‌ها سالی 35میلیون تن، معادل غذای 15میلیون نفر را به دورریز تبدیل می‌کنند. اگر از همین امروز بخواهیم با عواملی که غذای ما را تهدید می‌کنند مبارزه و از دورریز این 35میلیون تن جلوگیری کنیم، چاره‌ای نداریم جز‌ تغییر الگوها، بازنگری در شیوه‌های تهیه و سرو غذا، انتخاب آگاهانه و مدیریت مصرف، تلاش برای عمومی‌سازی آموزش‌های مربوط به مصرف بهینه و در یک کلام عزم جدی و ملی برای پرهیز از اسراف به هر شکل و در هر نوعی.