مذاکره با طالبان در آستانه انتخابات

محمدامین خرمی | خبرنگار

 یک هفته مانده به انتخابات مجلس در افغانستان، تلاش‌ها برای قانع‌کردن طالبان به ترک مخاصمه و نشستن پای میز مذاکره قوت گرفته است. زلمای خلیل‌زاد، سفیر پیشین آمریکا در کابل و فرستاده ویژه دونالد ترامپ در امور افغانستان، پس از دیدار روز جمعه با رهبران طالبان در دوحه قطر، دیروز با حضور در ارگ ریاست‌جمهوری افغانستان در کابل با اشرف غنی رئیس‌جمهور و عبدالله عبدالله رئیس اجرایی این کشور به گفت‌وگو نشست. طبق اعلام ارگ ریاست‌جمهوری افغانستان، خلیل‌زاد طی این نشست غنی و عبدالله را در جریان جزئیات دیدارش با رهبران طالبان قرار داده است.

زلمای خلیل‌زاد حدود 2‌ماه پیش از سوی ترامپ به‌عنوان فرستاده ویژه در امور افغانستان تعیین شد و این نخستین دیدار او با سران طالبان در سمت جدید به شمار می‌رود. این دیدار اما نخستین دیدار نمایندگان دولت آمریکا با نمایندگان طالبان مستقر در دفتر سیاسی این گروه در قطر نبوده است. حدود 4‌ماه پیش نیز خبرهایی مبنی بر آغاز مذاکرات میان آمریکایی‌ها و طالبان منتشر شد. این خبرها اگرچه ابتدا از سوی وزارت خارجه آمریکا تکذیب شد، اما اندکی بعد با تأیید آنها از سوی عبدالله عبدالله مشخص شد که آمریکایی‌ها بار دیگر مسیر تغییر استراتژی در قبال افغانستان را درپیش گرفته‌اند.

دونالد ترامپ مردادماه سال گذشته، زمانی که حملات تروریستی طالبان در خاک افغانستان به اوج خود رسیده بود، با تعیین استراتژی جدید آمریکا در قبال افغانستان اعلام کرد که نیروهای آمریکایی «تا شکست کامل تروریست‌ها» در افغانستان باقی خواهند ماند و تا آن زمان هیچ مذاکره‌ای با نیروهای طالبان انجام نخواهد شد. دو محور اصلی استراتژی جدید آمریکا، افزایش فشار سیاسی بر پاکستان برای کشاندن طالبان به پای میز مذاکره و افزایش فشار نظامی بر طالبان برای کم‌کردن دامنه حملات این گروه در افغانستان و در نهایت تحمیل مذاکرات صلح بر آنها بود. در این چارچوب، براساس فرمان ترامپ 4هزار نیروی نظامی دیگر نیز به 10هزار نیروی آمریکایی مستقر در افغانستان افزوده شد. یک سال بعد، نه‌تنها برنامه‌های دولت ترامپ در قبال جنگ افغانستان موفق از آب در نیامد بلکه مناطق بیشتری از این کشور نیز به‌دست نیروهای طالبان افتاد. عدم‌موفقیت استراتژی جدید آمریکا، رفته‌رفته آمریکا را به سمت آغاز مذاکره با طالبان ترغیب کرد. همچون گذشته جزئیات زیادی از دیدار نمایندگان آمریکا و نمایندگان طالبان در دوحه منتشر نشده است. تنها گروه طالبان دیروز با انتشار بیانیه‌ای ضمن تأیید مذاکره با زلمای خلیل‌زاد، گفت که نمایندگانش در دیدار با خلیل‌زاد، زمینه‌های «پایان اشغال افغانستان» و «آغاز مذاکرات صلح» را بررسی کرده‌اند. طبق اعلام طالبان، در مذاکرات دوحه شیرمحمد عباس ستانکزی رئیس دفتر سیاسی طالبان در قطر، مولوی عبدالسلام حنفی معاون این دفتر و شماری از اعضای دفتر طالبان حضور داشته‌اند. طالبان می‌گوید که در این دیدار، دوطرف توافق کردند که برای تأمین صلح در افغانستان، گفت‌وگوها را ادامه دهند.

دولت افغانستان، جامانده مذاکرات؟

دولت افغانستان 4‌ماه پیش در دور اول مذاکرات آمریکا با طالبان اعلام کرد که هرگونه مذاکره با این گروه باید در نهایت به مذاکره «افغان - افغان» منتهی شود. همزمان شورای صلح افغانستان نیز ضمن اعلام حمایت از «هرگونه اقدام خارجی که به مذاکرات صلح افغانستان ختم شود» یادآوری کرده که این دیدارها باید در نهایت به مذاکرات میان دولت مرکزی افغانستان و گروه طالبان منجر شود. دولت افغانستان پیش از این در دوره باراک اوباما یکی از مخالفان اصلی مذاکرات میان آمریکا و طالبان بود و از بیم منزوی‌شدن در معادلات افغانستان، زمینه برای این مذاکرات را هرگز فراهم نکرد. دولت اشرف‌غنی با هدف در دست گرفتن ابتکار عمل و حرکت به سمت مذاکرات صلح، طی ماه‌های گذشته 2بار به مناسبت اعیاد فطر و قربان با طالبان اعلام آتش‌بس کرد؛ اقدامی که البته با ادامه درگیری‌ها بی‌نتیجه ماند.

ارگ ریاست‌جمهوری افغانستان دیروز در بیانیه خود ضمن استقبال از هرگونه اقدامی که این کشور را به صلح نزدیک کند، تأکید کرده که روند مذاکرات صلح، تنها باید «با هدایت دولت افغانستان» دنبال شود.

شمارش معکوس برای انتخابات

با نزدیک‌شدن به روز 28مهرماه، شمارش معکوس برای برگزاری انتخابات مجلس در افغانستان آغاز شده است. انتخابات با 3سال تأخیر، با حضور بیش از ۲۵۰۰نامزد ازجمله ۴۰۰زن برای کسب ۲۵۰کرسی نمایندگی برگزار می‌شود. 9میلیون نفر از مردم افغانستان برای شرکت در انتخابات ثبت‌نام کرده‌اند و قرار است آرای خود را در بیش از 21هزار شعبه اخذ رأی به صندوق‌ها بیندازند. گروه طالبان که نشان داده همچنان سرسختانه بر ادامه جنگ در افغانستان تأکید دارد، 4روز پیش با انتشار بیانیه‌ای ضمن تحریم انتخابات از مردم افغانستان خواست پای صندوق‌ها حاضر نشوند. در بیانیه طالبان ادعا شده بخش زیادی از خاک افغانستان تحت کنترل این گروه قرار دارد، بنابراین انتخابات فاقد مشروعیت است و در چارچوب منافع آمریکاست. طی ماه‌های گذشته ابتدا مراکز ثبت‌نام رأی‌دهندگان و سپس با آغاز تبلیغات انتخاباتی، گردهمایی‌ها و نشست‌های نامزدها هدف حملات تروریستی طالبان بوده‌اند. دیروز در تازه‌ترین حمله، انفجاری در ولایت تخار در شمال افغانستان 15کشته و حدود 50زخمی بر جا گذاشت. با توجه به تعویق انتخابات طی 3سال گذشته به‌دلیل مسائل امنیتی، به‌نظر می‌رسد اکنون تلاش‌های تازه برای کشاندن طالبان به پای میز مذاکره با هدف کمک به برگزاری انتخابات دنبال می‌شود.

متولد مزارشریف؛ معتمد جمهوریخواهان

زلمای خلیل‌زاد که متولد مزارشریف و بزرگ‌شده کابل است، بلافاصله پس از سقوط طالبان در سال2003 به‌عنوان سفیر آمریکا در افغانستان مشغول به فعالیت شد. او از معتمدان جمهوریخواهان در زمینه سیاست خارجی‌ آمریکا در جنوب آسیا و خاورمیانه به شمار می‌رود. خلیل‌زاد پس از افغانستان، در عراق و سازمان ملل نیز به‌عنوان سفیر آمریکا فعالیت داشته است. او که به تحولات افغانستان آگاهی دارد، طی روزهای اخیر به پاکستان، عربستان و امارات نیز سفر کرده و با مقام‌های این کشورها دیدار داشته است. معرفی خلیل‌زاد به‌عنوان نماینده آمریکا در امور افغانستان به‌معنای تصمیم ترامپ برای پایان‌دادن به جنگ افغانستان تلقی شده است.