نوبت شنیدن

 ارتباط با مردم و شرح عملکرد دولت به مردم همواره یکی از پاشنه آشیل‌های کابینه روحانی بوده است که منتقدان و حامیان دولت همگی متفق‌القول بر ضرورت رفع آن مکررا هشدار داده‌اند. دولت بالاخره نقد حامیانش را شنیده و برای ترمیم رابطه‌اش با مردم با ایده فضای گفت‌وگوی اجتماعی وارد میدان شده است. فضای گفت‌وگوی اجتماعی قرار است حلقه وصل میان دولت و حامیان اجتماعی آن که در بزنگاه‌های سیاسی و انتخاباتی به میدان می‌آیند، باشد؛ این حلقه قرار است به‌واسطه فعالان اجتماعی حامی دولت، عملکرد دولتمردان و کابینه دوازدهم را به مردم منتقل کند.

چرا گفت‌وگوی اجتماعی؟

خیلی قبل از آنکه دولت به فکر ایجاد فضای گفت‌وگوی اجتماعی بیفتد، چهره‌هایی مثل اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور یا احمد مازنی، نماینده عضو فراکسیون امید از طرح گفت‌وگوی ملی در کشور صحبت کرده بودند؛ طرحی که براساس آن دلسوزان اصولگرا و اصلاح‌طلب فارغ از تفکرات جناحی برای منافع ملی و برای عبور از مسائل و مشکلات کشور در کنار هم جمع شوند. با این حال این ایده اگرچه در رسانه‌ها مورد استقبال بزرگان اصولگرا قرار گرفت اما در عمل گره در کار آن افتاد. خیلی قبل‌تر محمدرضا باهنر، دبیرکل جبهه پیروان خط امام و رهبری و از عقلای اصولگرا در گفت‌وگو با همشهری درباره این ایده گفته بود: من و چند نفر دیگر در مجمع تشخیص مصلحت نظام، در راستای ایده گفت‌وگوی ملی برای حل مسائل تا‌کنون با 7 یا 8 وزیر و محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور که در تصمیم‌گیری‌های دولت بسیار نقش‌آفرینند، دیدار کرده‌ایم. با رئیس قوه قضاییه هم جلسه‌ای دوساعته داشته و گفته‌ایم تا تمام نهاد‌ها برای حل  مسائل همکاری نکنیم کاری از پیش نمی‌رود.  باهنر گفته بود: می‌خواهم به‌خودمان و دوستان اصلاح‌طلب یک توصیه‌ای بکنم و آن این است که برای پا گرفتن ایده گفت‌وگوی ملی از جا‌های سخت شروع نکنیم، ما آنقدر مشکل برای تفاهم و حل شدن داریم که حالا حالاها وقت به اختلافات سخت نمی‌رسد؛ اما حالا دولت برای ایده گفت‌وگوی اجتماعی از جاهای سخت شروع نکرده است. نخستین مصداق گفت‌وگوی اجتماعی نشست 3ساعته‌ای بود که دولت با برخی چهره‌های اصلاح‌طلب برگزار کرد؛ نشستی که ماحصل آن توافق بر تشکیل کمیته‌ای تعاملی بین دولت و جناح اصلاح‌طلب بود. شاید لازم بود دولت خیلی زودتر به فکر ایده گفت‌وگوی اجتماعی بیفتد؛ خیلی وقت قبل‌تر که عده‌ای در فضای مجازی هشتگ #پشیمانم را راه انداختند. اگرچه در پس این هشتگ فعالیت‌هایی سازماندهی شده قرار داشت اما لازم بود دولت برای مقابله با همان حرکت‌های سازماندهی شده فضایی را برای گفت‌وگوی اجتماعی شکل دهد. ماحصل آن حرکات به اعتراض‌های دی‌ماه و نهایتا گسترش شکاف بین دولت و مردم و بین حاکمیت مردم انجامید. اخیرا 290 استاد دانشگاه و اندیشمند هم در نامه‌ای هشدارگونه از گسست اجتماعی ابراز نگرانی کرده و نوشته بودند: «نتایج مطالعات میدانی بیانگر گسست فرهنگی و شکاف اجتماعی بین گروه‌های جمعیتی کشور است که می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد. اقلیت‌ها، اقوام ایرانی، زنان و جوانان از داشتن سهمی درخور، در مدیریت کشور ناامید شده‌اند، جایگاه تاریخی، اخلاقی و اجتماعی روحانیت و مرجعیت آسیب‌دیده است، دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها سرگردانند و سرمایه‌های انسانی و علمی آنان رو به استهلاک است.» محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور گفته بود که این نامه به‌دست دولت رسیده و درباره آن اقدام خواهد شد. شاید ایده ایجاد فضای گفت‌وگوی اجتماعی در جهت ترمیم همین شکافی است که در نامه مذکور نسبت به آن هشدار داده شده بود.

چرا ربیعی؟

ربیعی که از 2ماه پیش با رأی نمایندگان مجبور به خداحافظی از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی شد، حالا 3 هفته‌ای می‌شود که با مسئولیت ارتباط دولت با طیف‌های مختلف اجتماعی و سیاسی با عنوان «فضای گفت‌وگوی اجتماعی» از طرف رئیس‌جمهور به میدان بازگشته است و سودای ساماندهی امید در حامیان دولت تدبیر و امید را دارد. گفته می‌شود او در نخستین گام از نقش جدیدش در دولت، یازدهم مهرماه میزبان نشست حسن روحانی با نمایندگان احزاب اصلاح‌طلب و برخی از اعضای فراکسیون امید مجلس شد و قرار است در پایان هفته جاری نیز مدعو نشست هم‌اندیشی رئیس‌جمهور با جمعی از صاحب‌نظران جناح راست باشد که در ایام انتخابات در هم‌افزایی نیروهای اجتماعی نقش داشتند.  گام دیگر ربیعی در مسئولیت نوپایش در دولت تدبیر و امید برگزاری نشستی با کارشناسان اقتصادی با حسن روحانی است تا در شرایط فعلی کشور که نابسامانی بازار ارز وگرانی‌های اخیر موجی از نارضایتی‌های اجتماعی را ایجاد کرده است اذهان عمومی را نسبت به شرایط شکل گرفته توجیه کنند. ربیعی در حالی برای ساماندهی پشتوانه اجتماعی حسن روحانی به میدان آمده است که قریب به 80 روز است که مهم‌ترین کرسی ارتباطی حسن روحانی با مردم یعنی جایگاه سخنگویی دولت دوازدهم خالی مانده است. ایجاد جایگاهی جدید در دولت برای نزدیک کردن همراهان روحانی در ایام انتخابات – یعنی اصلاح‌طلبان و اصولگرایان اعتدالی – گامی قابل‌توجه و مهم از سوی دولت است؛ چراکه بحث ارتباط با مردم و شرح عملکرد دولت به مردم همواره یکی از پاشنه آشیل‌های کابینه روحانی بوده است که منتقدان و حامیان دولت همگی متفق‌القول بر ضرورت رفع آن مکررا هشدار داده‌اند.

   3گام‌ ارتباطی دولت

روحانی در نخستین گام سراغ سران احزاب اصلاح‌طلب رفت. گام دوم احتمالا نشست با سران احزاب اصولگراست؛ اگرچه در همین دومین گام بهانه‌هایی از سوی چهره‌های اصولگرا مطرح می‌شود. ازجمله پرویز سروری، دبیرکل جمعیت رهپویان انقلاب گفته است: آقای روحانی برای اینکه بتواند جلسات مستمر خود را با اصلاح‌طلبان توجیه کند، می‌خواهد جلسه با اصولگرایان را ترتیب دهد.  وی در گفت‌وگو با فارس، گفته است: پیشنهاد من به آقای روحانی این است که برای مشکلات کشور، جلسه بگذارند و از همه نخبگان و جناح‌ها درخواست کنند که برای برون‌رفت از وضعیت کنونی، راهکارهای خود را ارائه دهند اما اقدامات و برخوردهای سیاسی، آورده‌ای برای کشور ندارد.  پیشنهادی که سروری مطرح کرده است همان ایده گفت‌وگوی ملی است که در همان مقطع با بهانه‌هایی از سوی چهره‌های اصولگرا دچار وقفه شد. با این حال دولت در گام سوم در ایده ایجاد فضای گفت‌وگوی اجتماعی سراغ اقتصاددانان می‌رود و احتمالا در مراحل بعدی طیف‌های دیگری نیز به این کانال گفت‌وگو راه پیدا می‌کنند. پیش‌تر محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور گفته بود که حسن روحانی در جلسه‌ای از تمامی وزرا و اعضای کابینه خواسته که ارتباط خود را با اعضای هیأت علمی، دانشگاهیان، صاحب‌نظران و نخبگان کشور بیش از گذشته کرده و از آنان نظرخواهی کنند. واعظی گفته بود: آقای روحانی به اعضای دولت توصیه کردند جلسات جانبی با نخبگان جامعه داشته باشند و اتاق فکری را با حضور آنان تشکیل دهند. برخی از دوستان نسبت به عملی‌سازی این درخواست اقدام کرده‌اند و برخی دیگر در حال انجام هستند.