نشانه‌های معامله در پرونده خاشقجی

با گذشت دهمین روز از آغاز پرونده ناپدید شدن جمال خاشقجی، نویسنده و روزنامه‌نگار مشهور سعودی، به‌تدریج نشانه‌هایی از چرخش سیاست ترکیه در این پرونده به چشم می‌خورد. بر این اساس، درحالی‌که بسیاری از رسانه‌ها در انتظار یک بمب خبری علیه عربستان سعودی بودند، اکنون سخن از رایزنی میان ریاض و استانبول با میانجیگری آمریکاست؛ رایزنی‌هایی که درصورت موفقیت، می‌تواند سرنوشت پرونده جمال خاشقجی را تغییر دهد. نخستین نشانه، سخنان ابراهیم کالین، سخنگوی ریاست‌جمهوری ترکیه بود که اعلام کرد: این کشور با درخواست عربستان سعودی برای تشکیل یک کارگروه امنیتی مشترک به‌منظور بررسی پرونده خاشقجی موافقت کرده است. به این ترتیب، کارشناسان امنیتی سعودی ظهر روز گذشته وارد آنکارا شده و به گفته خبرگزاری آناتولی قرار است تا پایان هفته جاری (روز یکشنبه) به تحقیقات مشترک با کارشناسان ترکی ادامه دهند.

بر این اساس می‌توان انتظار داشت از حجم گزارش‌ها و مواضع افشاگرانه مقامات و رسانه‌های ترکیه، دست‌کم تا روز یکشنبه کاسته شود. این در حالی است که سفارت عربستان در ترکیه هنوز مجوز بازرسی پلیس را از داخل کنسولگری این کشور در استانبول صادر نکرده است. از سوی دیگر، برخی رسانه‌های غیررسمی عربی از سفر خالد الفیصل به ترکیه در رأس این هیأت امنیتی سعودی خبر داده‌اند. الفیصل، از چهره‌های بسیار نزدیک به محمد بن‌سلمان، برادر وزیر خارجه سابق عربستان و امیر کنونی مکه است که گفته می‌شود برای رایزنی با مقامات ترکیه در سطوح عالی راهی این کشور شده است. ه

مزمان، خالد بن‌سلمان، برادر ولیعهد سعودی و سفیر این کشور در واشنگتن نیز به‌منظور کسب اطلاعات بیشتر از پرونده خاشقجی و به اشتراک گذاشتن این اطلاعات با مقامات آمریکایی به عربستان سفر کرده است. این در حالی است که برخی تحلیلگران، ازجمله یاسر الزعاتره معتقد است: «آمریکا به تمام اطلاعات ضروری در این پرونده دسترسی دارد و ممکن است مأموریت خالد بن‌سلمان، فراهم کردن مقدمات قرارداد تسلیحاتی یا سرمایه‌گذاری جدید میان عربستان و آمریکا باشد.» همچنین شبکه سی‌ان‌ان نیز مدعی شد: جارد کوشنر، داماد ترامپ، عالی‌ترین مقام آمریکایی است که از زمان آغاز پرونده خاشقجی با ولیعهد عربستان مکالمه تلفنی داشته است.
تمام اینها در حالی است که روزنامه وال‌استریت‌ژورنال، در تازه‌ترین افشاگری درباره این پرونده به نقل از یک مقام امنیتی ترکیه مدعی شده که دولت این کشور تصاویر و صداهای ضبط شده‌ای در اختیار دارد که نشان می‌دهد جمال خاشقجی در داخل کنسولگری عربستان در استانبول در معرض بازجویی و شکنجه قرار گرفته و در نهایت به قتل رسیده است. این روزنامه همچنین مدعی شد ترکیه سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا را از وجود این اسناد مطلع کرده است. اگرچه هنوز هیچ جزئیاتی از چگونگی دسترسی ترکیه به تصاویر و اصوات داخل کنسولگری عربستان منتشر نشده است. 
از سوی دیگر، روز گذشته سرانجام با برگزاری آخرین دادگاه اندرو برانسون، کشیش آمریکایی، دادستان ترکیه خواستار اجرای حکم 10 سال زندان و همچنین پایان اقامت اجباری وی شد. در صورت موافقت با این تقاضا، می توان انتظار داشت پرونده برانسون به عنوان یکی از محورهای تنش میان واشنگتن و آنکارا خاتمه یابد. بسیاری از رسانه‌ها، صدور این حکم را نشانه‌ای از میانجی‌گری آمریکا برای حل بحران جمال خاشقجی ارزیابی کرده‌اند.

دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا

ما با ترکیه و صراحتا می‌گویم با عربستان در این‌باره همکاری می‌کنیم. می‌خواهیم بدانیم چه اتفاقی افتاده است....من از این وضعیت خوشم نمی‌آید...این اتفاق در ترکیه افتاده است و تا آنجا که می‌دانیم، خاشقجی شهروند ایالات متحده نیست...من نمی‌خواهم (به خاطر این ماجرا) جلوی ورود مقادیر زیادی پول که وارد کشور ما می‌شود گرفته شود. من توقف یک سرمایه‌گذاری (نظامی) 110میلیارد دلاری را در آمریکا دوست ندارم.




کریس مورفی سناتور 

من هم مثل همه درباره خاشقجی عصبانی هستم. اما در 2 سال اخیر آمریکا به سعودی‌ها کمک کرده است تا هزاران غیرنظامی یمنی، ازجمله تعدادی کودک را بکشد، بدون اینکه توبیخی (برای سعودی‌ها) در کار باشد. این بدتر (از ماجرای خاشقجی) نیست؟ خیلی خیلی بدتر؟ 




گری کانلی نماینده ویرجینیا

آقای رئیس‌جمهور، موکل من جمال خاشقجی- روزنامه‌ نگار سعودی در ویرجینیا اقامت دائم دارد- بره قربانی نیست که به گاو شیرده شما (عربستان) هدیه شود.




رند پاول سناتور 

تا زمانی که سعودی‌ها را تسلیح و یاری کنیم، به کشتن غیرنظامیان و روزنامه‌نگاران ادامه می‌دهند. رئیس‌جمهور باید فورا فروش تسلیحات و حمایت نظامی به عربستان سعودی را متوقف کند.




استفن والت استاد روابط بین‌الملل هاروارد

همه ما باید از چیزی که به‌نظر اقدام بی‌رحمانه قتل توسط عربستان سعودی است عصبانی باشیم، اما این را به یاد داشته باشید که قتل یک روزنامه‌نگار مخالف شناخته‌شده بیشتر از بمباران وحشیانه هزاران یمنی ناشناخته، باعث خشم نخبگان شده است.




برنی سندرز
 سناتور 

اگر عربستان جمال خاشقجی، یک روزنامه‌نگار منتقد را در کنسولگری خودشان به قتل رسانده باشد، باید جوابگو باشد و آمریکا هم باید بدون قید و شرط آن را محکوم کند.




جیم تپر
 گزارشگر ارشد سی‌ان‌ان 

عربستان به این خاطر اینقدر بی‌ملاحظه دست به چنین کاری زد چون همیشه اینطور بوده است که عربستان هیچ بهایی نمی‌پردازد. شاهد آن 15نفر از 19مهاجم یازده سپتامبر سعودی بودند؛ تامین مالی القاعده، حمایت مالی از دیگر گروه‌های تروریستی، بحران انسانی در یمن، بمباران اتوبوس مدرسه با بمب‌های آمریکایی، دهه‌ها نقض حقوق بشر در خانه و...