یادداشت
گزینش بهترین‌ها برای بازار کتاب
اصغر نوری/ مترجم و کارگردان تئاتر
گران‌شدن کتاب تاثیر منفی بر فروش آن دارد و با افزایش قیمت کتاب، خرید آن کاهش می‌یابد. طبیعتا با افزایش قیمت‌ها در سایر حوزه‌ها نیز نخستین چیزی که از سبد خانواده خط می‌خورد کالاها و برنامه‌های فرهنگی است. با کاهش قدرت خرید، خانواده‌ها ترجیح می‌دهند مخارج مربوط به تماشای تئاتر، خرید کتاب و بلیت سینما را صرف موارد ضروری‌تر کنند. در مواجهه با چنین وضعیتی بهترین کار افزایش دقت ناشران در انتخاب کار و سخت‌گیری در قبول آثار است. پیش از این هم سطح و سرانه مطالعه مطلوب نبود؛ این واقعیتی است که باید پذیرفت اما در کنار آن باید قبول کرد که یکی از ده‌ها دلیل کاهش مطالعه راه یافتن تعداد زیادی آثار ضعیف به بازار کتاب بود.
در حوزه ادبیات که من با آن سر و کار دارم، رمان‌هایی – چه خارجی و چه داخلی – چاپ شد که بازار نداشت و این سوال را پیش می‌آورد که این کتاب‌ها چرا برای انتشار انتخاب شده‌اند.
همچنین سایر آثار در این حوزه از جمله شعر و نمایشنامه. با گران‌شدن قیمت کاغذ واقعا انتظار می‌رود که کتاب‌های ضعیف از فهرست انتشار حذف شوند و فضا را برای راهیابی آثار موفق و آثاری که مخاطب و بازگشت سرمایه دارند، باز کنند. قطعا استفاده از کاغذ موجود برای چاپ آثاری که فارغ از سطح و سلیقه، مخاطب دارند، می‌تواند به پویایی بازار کتاب کمک کند.
مطمئنا مطبوعات و فضای مجازی نیز می‌توانند مانند گذشته به رونق بازار کتاب کمک کنند. ما هنوز نشریه‌ای حرفه‌ای برای معرفی کتاب‌های تازه منتشرشده نداریم؛ نشریه‌ای که مخاطب آن عامه مردم باشند. در فرانسه هم مجلاتی که کتاب‌ها را در سطوح بالایی نقد می‌کنند، تیراژ کمی دارند و معدود مخاطبان آنها افرادی هستند که به طور جدی و به عنوان متخصص کتاب‌ها را بررسی می‌کنند. این مجلات درباره معرفی یا سفارش به خرید کتاب‌ها کاری نمی‌کنند و کارشان فقط نقد، آن هم در چنین سطوحی است که اشاره کردم اما مجلات پرتیراژی هم هست که کار معرفی کتاب را انجام می‌دهند و اگر نقدی هم چاپ می‌کنند تخصصی نیست. به هر روی مجلات کاغذی یا سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی نیز می‌توانند با درک موقعیت به رونق بازار کتاب کمک کنند و در کنار آن ناشران باید با تقویت گروه کارشناسان از موفقیت آثار مطمئن شوند.
