خروج پول غیرحرفه‌ای‌‌ها از بورس

با تداوم روند نزولی بورس در مبادلات دیروز موجی از خروج پول‌های جدید از بورس رقم خورد. تحلیلگران بر این باورند این همان پول‌هایی است که به صعود بورس منجر شده بود و به‌زودی بازار سهام به تعادل می‌رسد.
به گزارش همشهری، ظرف چند روز گذشته شاخص بورس تهران 22هزار واحد کاهش یافته و 50هزار میلیارد تومان از ارزش سهام شرکت‌های بورس کاسته شده است. اکنون پرسش این است که دلیل این رویداد چه بوده و این شرایط تا چه زمانی ادامه خواهد داشت.
علیرضا عسگری مارانی، مدیرعامل سابق سرمایه‌گذاری ملی که از کهنه کاران بازار سرمایه است به همشهری گفت: واقعیت این است که فعالان بازار سرمایه در جذب و پذیرش سرمایه‌گذاران تازه وارد به درستی عمل نکردند یعنی اینکه بدون ارائه اطلاعات آموزشی صحیح و دقیق صرفا سرمایه‌گذاران جدید را به سمت معاملات آنلاین هدایت کردند درحالی‌که پذیرش سرمایه‌گذاران جدید در بازارهای سهام باید از یک سری قواعد و اصولی پیروی کند.

او با اشاره به نحوه پذیرش و جذب سرمایه‌گذاران جدید در بازار سرمایه گفت: اتفاق‌های جدید در بازار سرمایه مانند افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و همینطور تصویب قانون FATF باید به‌درستی از سوی تحلیلگران و فعالان بازار سرمایه برای سرمایه‌گذاران تفسیر و ترجمه می‌شد تا سرمایه‌گذاران تازه وارد با ریسک‌های سیستماتیک آشنا شوند، از سوی دیگر باید سازو کار‌های درستی ازجمله اوراق مالی جدید برای سرمایه‌گذاری در بورس تعریف شود.

عسگری مارانی همچنین به نقش سازمان بورس به‌عنوان نهاد ناظر بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: سازمان بورس به‌عنوان رگولاتور باید نقش نظارتی قوی‌تری را ایفا کند، به‌عنوان مثال، اگرچه معاملات الگوریتمی معاملات بسیار خوبی است اما در شرایط حاضر باید مانع از انجام چنین معاملاتی که به‌صورت انحصاری در اختیار عده خاصی است شود زیرا این کار می‌تواند یکباره جریان بازار را دچار خدشه کند. او با تأکید بر اینکه دولت باید با حمایت از بازار سرمایه سازو کارها و شرایط لازم را برای سرمایه‌گذاری در بورس به‌وجود بیاورد، تأکید کرد: متأسفانه ما نتوانستیم آرامش لازم را برای سرمایه‌گذاران جدید برای سرمایه‌گذاری در بورس ایجاد کنیم بر همین اساس دولت باید با حمایت از بازار سرمایه راه‌های جذب نقدینگی به بورس را در مقابل بازار‌های موازی نظیر طلا و ارز فراهم کند. مدیرعامل سابق سرمایه‌گذاری ملی ایران تأکید کرد: اگر دولت می‌خواهد جلوی تلاطم در بازار‌های طلا و ارز را بگیرد چاره‌ای جز توسعه بازار سرمایه که منابع مالی را به‌طور مستقیم به سمت تولید هدایت می‌کند، ندارد.

اثرات هیجانی سهامداران تازه وارد
مهدی طحانی، مدیرعامل شرکت مشاور سرمایه‌گذاری آوای آگاه هم به اثر پول‌های جدید در بروز جو هیجانی در بازار سهام پرداخت و گفت: اصلی‌ترین و مهم‌ترین دلیل ریزشی که به چنین حجم و سرعتی رخ می‌دهد، رشد سریع و بی‌وقفه بورس در مدت کوتاه اخیر است.  او تأکید کرد: بازار سهام در مدت زمان کوتاه یک ماهه توانست بیش از ۳۵درصد رشد کند که چنین رشدی نوید از اصلاح شدید داشت. در واقع بازار سهام در چنین مواقعی به‌دنبال شناسایی بهانه‌هایی برای ریزش است. افت قیمت دلار و شناسایی سود مهم‌ترین‌ بهانه‌ای بود که افت اخیر را آغاز کرد و تداوم بخشید. مدیرعامل مشاور سرمایه‌گذاری آوای آگاه با بیان اینکه بورس تهران یک بازار مالی کمتر توسعه‌یافته است، توضیح داد: در این شرایط عمده سرمایه‌گذاران با شناسایی سود، اقدام به فروش دارایی و خروج از بازار می‌کنند. این امر روند منفی را تشدید می‌کند و در واقع یک سونامی از جریان نقدینگی در بازار سهام تشکیل می‌شود. به‌طوری‌که یا همه سهامداران در صف فروش وارد شده یا همه خریدار شده و صف خرید تشکیل‌ می‌دهند.

مهدی رباطی هم با تأیید نظرات مهدی طحانی گفت: روند اخیر بازار سرمایه و رشدهای بی‌وقفه سبب شد سهامداران به سودهای قابل‌توجهی دست یابند، حال در چند روز گذشته بهانه‌هایی سبب شدند تا بیشتر سهامداران در نقش فروشنده ظاهر شوند و به شناسایی سود بپردازند.
او تأکید کرد: در واقع عمده سهامداران فارغ از تحلیل و ارزندگی سهام اقدام به فروش سهام کرده و به این ترتیب جو منفی را تشدید کردند. این در حالی است که برای عرضه‌های صورت‌گرفته از سوی این گروه، خریدارانی یافت شده و به این ترتیب سهام دست به‌دست میان سهامداران چرخیده است. او ادامه داد: به این ترتیب مشاهده می‌شود روند کنونی بازار صرفا از دیدگاه مالی، رفتاری قابل تحلیل است و منطبق بر عوامل سیاسی و اقتصادی نبوده است.

محسن احمدی، تحلیلگر بازار سهام به رشد سریع قیمت سهام شرکت‌ها از شهریور‌ماه اشاره کرد و گفت: در برخی نمادها رسیدن به ارزش ذاتی با سرعت بسیار زیادی انجام شد به‌طوری‌که نمادهایی که باید تا دی یا بهمن به چنین قیمت‌هایی برسند، در همان روزهای ابتدایی رشد چشمگیری را تجربه کردند. این رشد سریع زمانی در سهام با پشتوانه بنیادی، سودآوری بیشتری را رقم زد.او تأکید کرد: طبیعی است که در چنین شرایطی بازار آماده اصلاح خواهد بود. اما در این میان مسائلی ازجمله فروش حقوقی‌ها، خروج پول‌های سهامداران حقیقی که تجربه چندانی از سرمایه‌گذاری در بورس ندارند و همچنین اتفاقات سیاسی، محرکی برای تشدید ریزش بازار در روز گذشته شد.

مهرزاد منتظری، یک کارشناس دیگر بازار سرمایه هم در این‌باره گفت: رفتارهای کنونی بازار نشان از تشکیل جوی هیجانی میان سرمایه‌گذاران دارد. بخش عمده‌ای از این مسئله نیز تحت‌تأثیر خروج پول‌‌های جدیدی بوده که به تازگی به بورس وارد شده است. به‌عبارت دقیق‌تر بخشی از رشد اخیر بورس تحت‌تأثیر هیجان بوده که حال شاهد تخلیه این هیجان از بازار هستیم.
عظیم ثابت، تحلیلگر بازار سهام هم با بیان اینکه مدتی است بازار سهام با شرایط هیجانی مواجه شده است گفت: نه‌تنها ورود سرمایه‌گذاران در سمت خرید با موجی از هیجان و بدون تحلیل صورت می‌گیرد، بلکه خروج آنها نیز با هر اتفاقی کوچک، با هیجان و آشفتگی همراه است. علی اسلامی بیدگلی درباره دلایل نزول بورس گفت: مهم‌ترین دلیل نزول بورس را می‌توان نوسان نرخ ارز مطرح کرد، در روز‌های گذشته سرمایه‌گذاران جدید تداوم رشد بورس را ‌مبنای افزایش قیمت دلار بنا نهادند و به‌تبع ریزش رخ داده در بازار ارز، تصمیم به خروج از بازار سهام گرفتند. او افزود: به‌نظر می‌رسد به‌دلیل پشتوانه بنیادی بازار در روزهای آینده بازار به یک تعادل نسبی دست خواهد یافت. پیش‌بینی‌ می‌شود این رشد دیگر در تمام گروه‌های بازار مشاهده نشود و تنها در برخی نمادها یا صنایع ایجاد شود.

اثر سهامداران تازه وارد
علی تیموری، مدیرعامل تامین سرمایه لوتوس پارسیان با اشاره به اینکه از خرداد سال‌جاری هر سهامداری که وارد بازار شده، از 80درصد سود برخوردار شده، ادامه داد: رخدادها و نوسان‌های شدید قیمتی در بازار ارز و همچنین عقبگردهای پی‌درپی از نرخ 19هزار تومان تا 12هزار تومان برای هر دلار باعث شده تا سهامداران تازه وارد در بورس تهران دچار هیجان و وحشت‌زدگی دوچندان شوند. برهمین اساس این تصور در بازار پدید آمده که ریزش قیمت ارز می‌تواند به افت شدید قیمت سهام و برباد رفتن بازدهی‌های کسب شده بینجامد. تیموری روند کنونی بازار سهام را ناشی از اصلاح طبیعی قیمت سهام دانست و گفت: وقتی نماگر بورس با رشد 100درصدی در مدت کوتاهی مواجه می‌شود، طبیعی است که با اصلاح 20درصدی نیز روبه‌رو شود و سهم خوب و برخوردار از چشم‌انداز بنیادی علمی تا امروز از اصلاح 15درصدی قیمت سهام نیز برخوردار نبوده، اما سهم‌های زیانده و یا فاقد چشم‌انداز سودآوری که با رشد غیرمنطقی مواجه بودند، همچنان با افت بیشتری مواجه خواهند بود.