رؤیای شهر بدون خودرو نزدیک است

سیدمحمد فخار/خبر‌نگار

مردم می‌خواهند از بند خودرومحوری رها شوند. مسئولان اما هنوز یکصدا نشده‌اند. تا رؤیای شهر بدون خودرو فقط یک عزم جزم نیاز است و چند میلیون دوچرخه. هفته گذشته مصادف با روز جهانی بدون خودرو، در برخی شهرهای جهان صحنه‌ای رؤیایی رقم خورد و هیچ وسیله نقلیه‌ای در پاریس، بروکسل و آمستردام تردد نکرد.در بخش‌هایی از شهرهای دیگر نظیر تولدوی اسپانیا، بوگوتای کلمبیا و سوون کره‌جنوبی نیز روز بدون خودرو اعلام شد.

دوچرخه و تهران؟!

از هفته دوم شهریور امسال قرار بود برای افزایش تجهیزات حمل‌ونقل پاک، طرح دوچرخه اشتراکی در تهران عملیاتی شود اما با گذشت 50 روز هنوز این ایده عملیاتی نشده است. پیگیری‌‌های همشهری نشان می‌دهد شرکت خصوصی این طرح هنوز بر سر میزان بیمه هر دوچرخه‌سوار با شورای شهر و شهرداری تهران به توافق نرسیده است. اگر این سد از پیش پای ایده دوچرخه‌های اشتراکی برداشته شود، تهران 6 هزار دوچرخه اشتراکی خواهد داشت که با قیمت کم و توسط یک نرم‌افزار ساده موبایلی مدیریت شده و ایده شهر بدون خودرو وارد جاده اجرا خواهد شد.

بدون خودرو؛ نسخه جهانی

در روز بدون خودرو، شهر عرصه دوچرخه، اسکیت و اسکوتر، کالسکه کودکان و از همه مهم‌‌تر پیاده‌ها می‌شود و در چنین فضایی، بر شهری که هر روز عرصه کوهی از آهن و دود بوده، آرامش حاکم می‌شود. وسایل نقلیه عمومی هم در محورهای بیرون شهر فعالیت می‌کنند تا اختلالی در آرامش روز بدون خودرو ایجاد نشود.
در پاریس، آنه هیدالگو شهردار پاریس، با دوچرخه بیرون آمد و همراه شهروندان تا خیابان شانزه لیزه رکاب زد. این شهر روز یکشنبه صدها هزار دوچرخه به ‌خود دید و مردم برای سلامت خود در معابر شهری حاضر شدند. همزمان با این روز، شرکت ایرپاریف اعلام کرد شاخص آلودگی هوای شهر به سرعت پایین آمد و هوای شهر پاک شد. عصر همین روز هشتگ JournéeSansVoiture با انتشار هزاران عکس از دوچرخه‌سواری شهروندان در توییتر بازنشر شد و همه شاد و سالم به خانه بازگشتند. در بروکسل شهروندان در روز بدون خودرو طوماری امضا کردند که روی آن نوشته بود: باید سیاستی در پیش گرفته شود که روزهای بدون خودرو بیشتر شود و ما نیز عادت کنیم از وسایل حمل‌ونقل عمومی بیشتر استفاده کنیم. در بوگوتای کلمبیا آلودگی هوا بین ۶۰ تا ۷۰ درصد کاهش پیدا کرد. در سوون کره فستیوال اکومبیلیتی اجرا شد و میزان آلاینده کربن سیاه (BC) به‌شدت سقوط کرد.

از ایران چه خبر؟

شهرهای بزرگ کشورمان طی ماه‌های اخیر در جاده شهرهای بدون خودرو به حرکت درآمده‌اند اما طی مسیر بدون عزم جدی ممکن نیست. شهروندان باید از حصار خودروی شخصی و موتورسیکلت رها شوند. این البته ایده‌ای کلی برای همه روزهای سال نیست، اما روز بدون خودرو تاکنون یک‌بار هم به‌صورت هماهنگ در شهرهای بزرگ کشور اجرایی نشده ‌است. شهرهایی نظیر تهران، مشهد، تبریز و اصفهان تشنه روزی هستند که در آن خودروها تردد نکنند. این را خاکستری آسمان این شهرها فریاد می‌زند. روز بدون خودرو البته می‌تواند یک پنجشنبه یا جمعه اجرا شود اما معابر شهرهای کشور در همین روزها هم عرصه ترددهای فراوان است و در روزهای آخر هفته هم آبی آسمان آسایش ندارد.
استان‌های یزد، اصفهان، آذربایجان شرقی، هرمزگان، خراسان رضوی، مرکزی و کرمان پیشتازان توسعه دوچرخه‌سواری همگانی و دوری از خودرو هستند. در تهران البته با توجه به گستردگی مساحت و تعدد مسئولان اجرای ایده روز بدون خودرو کمی سخت است اما با همراهی شورای شهر می‌شود این پویش را اجرایی کرد.

وقت همراهی مسئولان است

هفته گذشته شهرهای بزرگ کشور نیز هم‌راستا با شهرهای جهانی، میزبان روز بدون خودرو بودند و این موضوع به برگزاری همایش‌های دوچرخه‌سواران منجر شد. آلن پطروسیان از مجریان کشوری طرح سه‌شنبه‌های بدون خودرو در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: ما در روز جهانی بدون خودرو که هفته گذشته برگزار شد، جشنواره ملی بدون خودرو را در شهرهای مهم کشور برگزار کردیم. از طرفی طی 3سال برگزاری ایده ملی سه‌شنبه‌های بدون خودرو، تاکنون جمعیت خوبی به ما پیوسته‌ و از این ایده استقبال کرده‌اند و ما نیز نتایج مطلوبی از این راهبرد گرفته‌ایم.به اعتقاد پطروسیان، برای گسترش ایده روز بدون خودرو باید از جایگاه فرهنگ، ‌موضوع را اصلاح کرد. حالا وقت این است که در کنار همراهی مردم، مسئولان هم همراه و یکصدا شوند و زیرساخت‌های شهری را برای کاهش استفاده از خودروها فراهم کنند. معابر ایمن، پیاده‌روهای گسترده و حمل‌ونقل عمومی کارآمد می‌تواند ایده روز بدون خودرو را محقق کند. سبک زندگی سلامت، مورد حمایت مردم است و ایده کشوری سه‌شنبه‌های بدون خودرو با همراهی مسئولان، می‌تواند یک‌بار در شهرهای بزرگ اجرا شود.



دوچرخه، اصلا برای چه؟

یکی از ایده‌های« روز بدون خودرو» همپای افزایش میزان پیاده‌روی شهروندان، استفاده از دوچرخه است اما این ایده چه مزایایی برای شهروندان دارد؟
 3ساعت دوچرخه‌سواری در هفته، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته را  به میزان یک دوم کاهش می دهد.
هزینه متوسط سالانه نگهداری هر دوچرخه 308دلار و هزینه
نگهداری سالانه هر خودرو 8 هزار دلار است.
 دوچرخه‌سواری مستمر ابتلا به فشار خون، بیماری قند و چربی
خون را به‌شدت کاهش می‌دهد.
هر یک ساعت دوچرخه‌سواری 500 کالری می‌سوزاند و هر یک ساعت خودروسواری، 6 درصد چاقی را افزایش می‌دهد.
هر دوچرخه‌سوار در 6‌ ماه نخست 4کیلوگرم وزن کم می‌کند و ریتم قلب تا 2سال منظم خواهد بود.