اختراع بازار با مهندسی معکوس

 خبر: آیت محمدولی، رئیس اتحادیه طلا و جواهر معتقد است: دلال‌ها باید شناسنامه‌دار شوند و در مکان مشخصی فعالیت خود را انجام دهند تا اگر مشکلی و موردی داشتند، رصد شوند. او می‌گوید: همه دلال‌ها را نمی‌خواهیم رد کنیم و بگوییم بد هستند بر این‌اساس با نیروی انتظامی صحبت‌هایی کرده‌ایم تا دلال‌هایی که در بازار سبزه‌میدان حضور دارند و کارنامه‌شان مشخص است، ساماندهی شوند و با نظم و چارچوب خاصی کار خودشان را انجام دهند.

 نقد: فعالیت اقتصادی اصول و فنونی دارد و از جهاتی شبیه شترسواری است که دولادولا نمی‌شود. ایران سال‌هاست که هرازگاهی با جهش نرخ ارز مواجه می‌شود و بلااستثنا گام اول در مقابله با این جهش ارزی نیز به بگیروببند فعالان این بازار تحت عنوان دلال و اخلالگر ختم می‌شود. این برخوردها از یک‌سو به‌واسطه اینکه سوداگری در روند افزایشی قیمت‌ها به جهش نرخ‌ها دامن می‌زند و سفته‌بازی نیز چاشنی کار سوداگران می‌شود درست اما هرگز قادر نیست عامل اصلی جهش نرخ ارز و بی‌نظمی بازار را از بین ببرد چراکه بازار ارز و طلای ایران ساختار تکامل‌یافته‌ای ندارد و در بزنگاه‌ها نه‌تنها قابل‌کنترل نیست بلکه به اسباب سوءاستفاده تبدیل می‌شود. در این وضعیت، شناسنامه‌دار کردن دلال‌های بازار ارز و طلا طبق روال موردنظر رئیس اتحادیه طلا نیز از قماش همان برخوردهای مقطعی با سوداگران بازار است که حداکثر چند روز یا نهایتا چند‌ماه می‌تواند به ثبات بازار کمک کند چراکه در اینجا اصل بازار ایراد دارد و تا این ایراد برطرف نشود هیچ اقدامی برای ساماندهی معاملات آن مؤثر نخواهد بود. جدا از اینکه ما نمی‌توانیم به تعداد خاصی از دلال‌ها مجوز فعالیت در بازار بدهیم و نوعی بازار سفارشی بسازیم، ممانعت از شکل‌گیری بازارهای موازی با این بازار تشریفاتی نیز امکان‌پذیر نیست به‌خصوص که در همین بازار بلاتکلیف فعلی نیز چندین گعده و بازار موازی شکل گرفته و هرکدام معاملات خاص خود را انجام می‌دهند. بر این اساس اتحادیه طلا، دولت، بانک مرکزی، نیروی انتظامی یا هر نهاد و دستگاه دیگری که نگران وضعیت فعلی بازار ارز و طلاست و می‌خواهد قدمی برای ساماندهی آنها بردارد، بهتر است نگاهی به سازوکار بازار سرمایه بیندازد و تجربه کل بشریت در معاملات دوطرفه اوراق بهادار را ببیند. در این بازار همه می‌توانند وارد شوند یا معامله کنند. در بورس حقوق حقه دولت و متولی بازار نیز در لحظه پرداخت شده، معاملات به شکل شفاف انجام می‌شود و کوچک‌ترین آنها نیز به‌راحتی قابل‌پیگیری است. سیاستگذاری بازارها اگر به‌دنبال اصلاح بازار ارز و طلا باشد، نیازی به اختراع دوباره چرخ و صدور شناسنامه برای دلال نیست؛ اقتصاد جهان سال‌هاست که بورس را اختراع کرده و نیازی نیست ما با مهندسی معکوس بازارهای بومی درست کنیم.