آشفتگی هیأت حاکمه آمریکا از رأی لاهه

واکنش‌ها به رأی دیوان بین‌المللی لاهه علیه آمریکا به داخل آمریکا هم کشیده شده است و احتمالا به بخشی از رقابت‌های انتخاباتی آنها در آینده تبدیل خواهد شد. معاون جان کری، وزیر خارجه پیشین آمریکا که در جناح رقیب دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا قرار دارد در واکنش به رأی لاهه گفته: ترامپ حتی برای تحریم ایران لازم است به چند جانبه‌گرایی روی بیاورد. وندی شرمن معتقد است که تصمیم دولت کشورش برای خروج از پیمان مودت با ایران اتفاق عجیبی نیست؛ چراکه ترامپ تعهدات بین‌المللی را دوست ندارد.
شرمن در گفت‌وگو با شبکه ام‌اس‌ان‌بی‌سی تأکید کرد: جان بولتون، مشاور امنیت ملی نیز هیچ‌چیز بین‌المللی را دوست ندارد. او گفته است: آنچه ترامپ درک نمی‌کند این است که کشورهای دیگر هم منافعی دارند.
تأثیر حکم لاهه بر فضای سیاسی داخل آمریکا موضوعی بود که هفته گذشته برخی کارشناسان در گفت‌وگو با همشهری روی آن تأکید داشتند.
یوسف مولایی، حقوقدان و کارشناس مسائل بین‌المللی در یادداشتی در همشهری نوشت: دمکرات‌ها در داخل آمریکا با استفاده از تصمیم لاهه می‌توانند برگ‌های بیشتری را علیه ترامپ در انتخابات‌های آینده این کشور رو کنند.
پیمان مودت قراردادی است که میان ایران و آمریکا پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به امضا رسید و در سال 1334نهایی شد. این پیمان مناسبات اقتصادی و دیپلماتیک ازجمله روابط کنسولی میان دو کشور را مشخص می‌کند. با وجود انقلاب اسلامی مردم کشورمان در سال ۱۳۵۷ این پیمان کماکان بین این دو کشور در جریان بود اما بعد از آنکه لاهه چهارشنبه گذشته رأی داد آمریکا اقدامات تحریمی خود را تا اعلام نظر نهایی این دادگاه متوقف کند، مایک پمپئو، وزیر خارجه آن کشور گفت که کشورش از این پیمان خارج می‌شود. دولت ایران در تاریخ ۲۵ تیرماه ۱۳۹۷ و در واکنش به اقدام دولت آمریکا در اعمال مجدد تحریم‌های غیرقانونی یکجانبه علیه تهران، شکایتی را علیه این کشور با استناد به نقض مفاد عهدنامه مودت تقدیم لاهه کرده بود. دیوان چهارشنبه هفته گذشته رأی به توقف تحریم‌های کشاورزی، دارویی و لوازم‌یدکی هواپیما و اقلام بشر‌دوستانه داده بود.
به گزارش یورونیوز، مایک پمپئو روز چهارشنبه در واکنش به دستور تازه دیوان بین‌المللی دادگستری به ایالات متحده آمریکا مبنی بر محدودیت قائل شدن در تحریم‌ها علیه ایران گفت: «به‌دلیل اینکه ایران از دادگاه بین‌المللی دادگستری برای حمله به آمریکا سوءاستفاده کرده است، من اعلام می‌کنم که امروز ایالات متحده به پیمان مودت با ایران پایان می‌دهد.»
پس از حکم لاهه، پت هوکسترا، سفیر آمریکا در هلند هم در واکنشی حکم دیوان بین‌المللی دادگستری را بی‌اساس و فاقد وجاهت قانونی ارزیابی کرد. او گفت: «این اقدامی بی‌اساس و فاقد وجاهت قانونی است و دیوان در این زمینه صلاحیت ندارد.»
در مقابل اما علیرضا جهانگیری، سفیر جمهوری اسلامی ایران در لاهه در توییتی و در پاسخ به توییت پیتر هوکسترا، سفیر آمریکا در لاهه اظهار کرد: موضع‌گیری مقامات آمریکایی در قبال قرار دیوان بین‌المللی دادگستری و اقدامات بعدی آنها در مورد عهدنامه مودت با هم نمی‌خواند. حمید بعیدی‌نژاد، سفیر کشورمان در بریتانیا هم در اینستاگرام خود نوشت: خروج آمریکا تأثیری بر روند رسیدگی دیوان در شکایت اخیر ایران ندارد. اشاره بعیدی‌نژاد به محتوای مورد توافق ایران و آمریکا در پیمان مودت است که تصمیم دو طرف برای خروج از این پیمان بعد از یک سال اثر‌گذار می‌شود.
اما واکنش آمریکایی‌ها به حکم لاهه به همین‌جا ختم نشد. مشاور امنیت ملی کاخ سفید هم در واکنش به حکم لاهه علیه کشورش گفت: از لاهه مایوس شدیم که خارج از اختیارشان چنین حکمی دادند که به ایران اجازه داده پروپاگاندا کند. جان بولتون گفته است: ما به این دلیل امروز از سازوکار حل اختلاف دادگاه لاهه خارج می‌شویم. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان در توییتی حکم دادگاه لاهه به نفع ایران را شکستی برای آمریکای معتاد به تحریم توصیف کرده بود.


جهان چه گفت؟

واکنش‌ها به رأی لاهه علیه آمریکا در سطح رسانه‌های دنیا هم گسترده بوده است. خبرگزاری آسوشیتدپرس نوشت: حکم روز چهارشنبه می‌تواند درگیری دیگری بین دولت ترامپ و یک دیوان مستقر در لاهه باشد. خبرگزاری رویترز نیز در بازتاب رأی روز چهارشنبه دادگاه آن را پیروزی برای تهران عنوان کرد.  خبرگزاری فرانسه هم رأی روز چهارشنبه دادگاه لاهه را با تیتر «دستور توقف تحریم‌های بشر‌دوستانه ایران، ضربه به ترامپ» بازتاب داد.  رسانه‌های صهیونیستی نیز تصمیم لاهه به نفع ایران را بازتاب دادند. روزنامه هاآرتص گزارش آسوشیتدپرس را بازنشر کرد و افزود: ایران روز چهارشنبه از رأی دیوان استقبال کرد.  شبکه خبری سی‌بی‌سی‌نیوز آمریکا به مسئله موضوع تحریم‌های بشردوستانه اشاره و اعلام کرد: دیوان لاهه می‌گوید آمریکا باید تحریم‌های ایران در زمینه کالاهای «بشردوستانه» را لغو کند. شبکه آمریکایی فاکس‌نیوز هم مدعی شد که دادگاه با صدور این حکم از تهران جانبداری کرد.