بازار پول
پیشنهاد کانال ویژه مالی با ایران؛ روی میز روس‌ها
سفر رئیس‌کل بانک مرکزی به روسیه و مذاکرات او با همتای روس خود نشان می‌دهد تهران و مسکو درصدد ایجاد یک کانال ویژه مالی هستند که ممکن است بتواند به تقویت کانال مالی ویژه اروپا هم متصل شود.
براساس اعلام بانک مرکزی، در مذاکرات روسای کل بانک مرکزی ایران و روسیه، 2طرف بر سر استفاده از ارزهای ملی در روابط تجاری و استفاده از سیستم‌های پیام‌رسانی مالی 2کشور، افزایش سطح روابط کارگزاری بانک‌ها و تأمین مالی پروژه‌های عمرانی و توسعه‌ای گفت‌وگو کرده‌اند.
نابیولینا، رئیس‌کل بانک مرکزی روسیه در جریان مذاکرات با همتای ایرانی‌اش تأکید کرده: همکاری‌های شبکه بانکی دو کشور در قالب نقشه راه مورد توافق طرفین در آینده نزدیک گسترش می‌یابد. به‌گفته او قرار است مذاکرات فنی و تخصصی توسط تیم‌های کارشناسی پیگیری شود. در مقابل عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی ایران یکی از محورهای مذاکرات را مبادله پول‌های ملی ایران و روسیه اعلام و تأکید کرد: اراده رهبری روسیه برای توسعه روابط اقتصادی با ایران کاملا مشهود بود. او در گفت‌وگو با پایگاه خبری اسپوتنیک روسیه گفت: پس از ۵نوامبر که آمریکا موج دوم تحریم‌های یکجانبه‌خود علیه صنعت نفت و گاز و بخش بانکی ایران را به مرحله اجرا خواهد گذاشت، «فاجعه» رخ نمی‌دهد و تحریم‌های آمریکا «نتیجه مطلوبی نخواهد داشت.» همتی در گفت‌وگو با ایرنا، اعلام کرد: 25درصد از مبادلات میان دو کشور بر مبنای پول ملی صورت می‌گیرد که رقم کمی است و ما به‌دنبال آن هستیم این رقم را بالا ببریم و به‌تدریج دلار و بقیه ارزها را از روابط تجاری خود حذف کنیم.
او ادامه داد: ایران و روسیه در تهران توافق کردند حجم تجارت خود را افزایش دهند و برای تحقق این امر نیاز به پشتیبانی سیستم بانکی 2کشور است که با توجه به اظهارات رئیس بانک مرکزی روسیه، هیچ مانعی برای گسترش و توسعه روابط بانکی میان تهران و مسکو وجود ندارد.
معاملات در قالب الگوی بورسی
بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران درباره جزئیات سازوکار پیشنهادی اروپا برای ایجاد کانال ویژه مالی با ایران گفته است: به‌دلیل فشارهای آمریکا برای ممانعت از همکاری با ایران، تا حدود زیادی مذاکرات سازوکارها خیلی علنی و آشکار نشده و نخواهد شد. آنهایی که در این خصوص اظهارنظر و ارزیابی می‌کنند، گمانه‌زنی است. به‌گفته او، این سازوکار نفت در برابر غذا نیست. برخی کارشناسان می‌گویند: در حقیقت مدل بورسی، جایگزین مدل بانکی در نقل و انتقال مالی با ایران خواهد شد. بر این اساس عواید حاصل از صادرات ایران به کشورهای اروپایی در قالب اوراق بهادار در نهادی که برای این منظور طراحی شده، عرضه می‌شود و به‌عنوان یک اوراق بهادار قابلیت خرید برای کسانی دارد که قصد صادرات به ایران را دارند. به گزارش ایبنا، پدرام سلطانی، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران می‌گوید: فرض کنید خریدار کالای ایرانی در اروپا به جای آنکه پول خود را از طریق سیستم بانکی پرداخت کند، اوراق تعهدی را در این نهاد تسویه می‌کند و سپس شرکت ایرانی که قصد خرید از اروپا را دارد، به جای پرداخت پول از این اوراق استفاده کرده و مبلغ ریالی را در ایران تسویه می‌کند. بر این اساس در عمل به جای نقل و انتقال پول، اوراق بهاداری که نزد نهاد مالی اروپا طراحی شده، با یک مدل بورسی به‌جای مدل بانکی عمل می‌کند و مسیر تجارت خارجی ایران باز می‌ماند.
سلطانی تأکید می‌کند، این سازوکار با شروطی ازجمله تشکیل نهادهای مکمل و همجوار که امکان همکاری بین آنها وجود داشته باشد، سازوکاری بینابینی و عملیاتی است. او در توضیح این موضوع می‌گوید در نهایت پولی که به واسطه اوراق بهادار به فروشنده اروپایی داده می‌شود باید به‌حساب آن شرکت واریز شود و ارتباط بین نهاد طراحی شده اروپا با حساب بانکی آن شرکت نباید بر اثر فشارهای آمریکا مُختل شود.