سد محیط ‌زیستی‌ها برای «لاسک»

فرشته رضایی/رشت - خبرنگار

سد لاسک بعد از سد شفارود دومین سد پر بحث در گیلان است. بعد از گذشت یک دهه از دریافت مصوبه هیات دولت و واگذاری عملیات به بخش خصوصی، طرح این سد به دلیل نداشتن ارزیابی‌های زیست‌محیطی بلاتکلیف مانده است. کارشناسان می‌گویند مشکلات زیست‌محیطی ساخت این سد در شهرستان شفت نه تنها نابودی چند روستا، بلکه از بین رفتن بیش از ۱۰۰ هکتار از جنگل‌های هیرکانی استان را به دنبال دارد. اما این فقط یک سوی ماجراست و سد لاسک خواب بدی برای تالاب انزلی هم دیده است. ‌این سد قرار است بر شریان اصلی این تالاب یعنی رودخانه پیسخان ایجاد شود و آب بر دهان نیمه خشک تالاب ببندد.
گفته می‌شود ارتفاع سد لاستیکی «لاسک» ۶۳ متر، عرض ۷۵۰ متر و طول ۳۶۰۰ متر خواهد بود. نمایندگان مجلس شورای اسلامی و مسئولان دولتی علاقه‌مند به اجرای این طرح هستند، اما دوستداران محیط زیست گیلان معتقدند این افتتاح نباید به هر قیمتی باشد. این انتقادها موجب شد ماه گذشته وزیر نیرو از افتتاح کار اجرایی این سد در شفت برای بررسی‌های بیشتر صرف نظر کند، اما این پایان ماجرا نیست.
 
بسته شدن شریان اصلی تالاب انزلی

یکی از فعالان محیط زیست انزلی با بیان این‌که 2 رودخانه پسیخان و پیربازار شریان اصلی تالاب انزلی هستند به همشهری می‌گوید: رودخانه پیربازار به دلیل آلودگی 2 رودخانه زرجوب و گوهررود به تالاب آسیب‌ می‌زند،‌‌ اما رودخانه پسیخان مشکل آلودگی ندارد و تامین‌کننده آب تالاب است. حالا با ایجاد سد روی آن، اصلی‌ترین شریان آب به تالاب انزلی بسته می‌شود.به گفته لیلا مسروری، به نظر می‌رسد اجرای چنین طرح‌هایی بر پایه اصرار نمایندگان برای نشان دادن عملکردشان است در حالی که هر طرحی قابلیت اجرا ندارد و قبل از هر چیز باید امکان‌سنجی شود. اگر این سد ساخته شود دفاعی برای حضور تالاب انزلی در کنوانسیون رامسر نداریم و عواقب این کار به پای خودمان است، چون ما نه تنها آب را آلوده کردیم بلکه آب را هم به روی تالاب بستیم.
به گفته فعالان محیط ‌زیست، در این منطقه ۵۲۰ هکتار جنگل وجود دارد که ۲۸۰ هکتار آن شمشاد و بقیه گونه‌های ارزشمند انجیری، شب‌خوس و بلوط هستند، اما حجم شمشادهایی که درمحدوده سد نابود می‌شوند بیشتر از سایر گونه‌هاست.

مخالفت با توقف اجرای سد 

با این حال و با وجود مخالفت گروه‌های زیست‌محیطی گیلان و موافقت ضمنی وزیر نیرو برای انجام بررسی‌های بیشتر، اما برخی مقامات محلی شفت اصرار به آغاز کار دارند. 
نماینده فومن و شفت در مجلس شورای اسلامی در این باره می‌گوید: افرادی که می‌خواهند چوب لای چرخ ساخت سد لاسک بگذارند، اصلا ساکن این منطقه نیستند و اگر خوشبینانه نگاه کنیم که مقاصد سیاسی ندارند باید بگویم که نگران بر هم خوردن محل استراحتشان هستند. حجت‌الاسلام محمدمهدی افتخاری می‌افزاید: مسافران با ورودشان به گیلان موجب ایجاد ترافیک و آلودگی در طبیعت می‌شوند و زحمت آن برای مردمی می‌ماند که باید طبیعت محل زندگی‌شان را تمیز کنند. افتخاری افتتاح سد را یکی از مطالبه‌های مردم روستای لاسک می‌داند.
محسن یوسف‌پور، مدیر کل منابع طبیعی گیلان هم در پاسخ به این سوال که چه راهکاری وجود دارد تا از حجم خسارت‌های ساخت سد کم شود، می‌گوید: در جلسه کارگروه خواستیم ارتفاع سد کاهش پیدا کند تا شمشادهای طبیعی از محل آبگیری سد خارج بمانند. سازمان آب منطقه‌ای هم پذیرفت و ظاهرا ارتفاع سطح مخزن از ۴۰۰ متر به ۹۵ متر کاهش پیدا کرده است.

تعامل با محیط ‌زیستی‌ها: آری یا نه؟

هفته گذشته جلسه بررسی پروژه ساخت سد مخزنی لاسک شفت با حضور شبکه سازمان‌های غیردولتی محیط‌ زیست و منابع طبیعی گیلان و فرماندار شفت و نماینده شهرستان فومن و شفت درمجلس برگزار شد. فعالان محیط ‌زیستی و مسئولان اجرایی شفت دلایل خود را برای مخالفت یا موافقت مطرح کردند. محمدرضا محسنی، فرماندار شفت، هدف از دعوت سمن‌ها را برای حضور در این جلسه مشارکت و تعامل و دریافت دیدگاه‌های افراد دلسوز محیط ‌زیست در این زمینه بیان می‌کند و می‌گوید: به دنبال بهترین تصمیم‌گیری برای حفظ محیط ‌زیست هستیم.
اما سعید نادری، عضو هیات علمی دانشگاه گیلان در انتقاد به رویکرد مسئولان تصریح می‌کند: بنده عضو کمیته ارزیابی محیط ‌زیست گیلان هستم. اما از آخرین جلسه‌ای که درباره سد لاسک درتاریخ ۲ دی ۹۴ برگزار شده بود، در هیچ جلسه‌ای دعوت نشده‌ام. 
او توضیح می‌دهد: با همه اینها گویا در پایان جلسه مشترک مسئولان و فعالان محیط زیست، آنها خواهان ارائه تصویری از مجوز ساخت سد لاسک از سوی مسئولان بودند که این درخواست بدون پاسخ مانده است. 
در این شرایط باید منتظر ماند و دید که آیا ساخت سد متوقف می‌شود یا به دلیل اصرار چند مسئول و نماینده عملیات اجرایی‌اش آغاز خواهد شد؟ دوستداران و فعالان محیط‌ زیست همچنان معتقدند تا دیر نشده نباید فراموش کرد سد لاسک در صورت ساخت جز تهدید برای تالاب انزلی و نابودی سطح وسیعی از جنگل‌های هیرکانی نتیجه‌ای نخواهد داشت.