تنبیه سپرده‌گذاران یا رانت پولی

  خبر: نرخ تورم به روایت بانک مرکزی در شهریورماه امسال به 13.5درصد رسیده و پیش‌بینی‌ها از شاخص قیمت‌ها نشان می‌دهد که نرخ تورم تا پایان سال بین 25 تا 35درصد خواهد بود.

  نقد: میلیون‌ها شهروندی که تنها پناهگاه‌شان برای حفظ ارزش پس‌انداز سال‌ها عمرشان، سپرده‌گذاری نزد بانک‌هاست، این روزها در نتیجه سیاست دستوری تعیین نرخ سود بانکی در حال تنبیه هستند و هنوز شورای پول و اعتبار و بانک مرکزی به آزادسازی در بازار پول اعتقاد ندارد؛ به این بهانه که افزایش نرخ سود سپرده‌ها، ممکن است به گران‌تر تمام‌شدن نرخ سود تسهیلات بینجامد. حال آنکه سپرده ارزان بانکی تنها به رانت پولی برای بانک‌های بدحساب و افراد وام‌گیرنده تبدیل شده و دولت هم که خود را همه‌کاره اقتصاد می‌داند، بدون توجه به آب‌شدن ارزش پس‌انداز‌های مردم تنها به این فکر است که با سیاست‌های تحمیلی و تکلیفی، نرخ سود تسهیلات را پایین‌ نگه دارد. چنین سیاستی باعث‌شده تا در کنار التهابات ارزی، میلیون‌ها خانوار ایرانی شاهد افت ارزش پس‌اندازشان باشند. تجربه 40ساله کشور نشان داده ناهمسویی سیاست‌های پولی، مالی و تجاری و تنبیه یک بخش و تشویق بخش دیگر تنها به بی‌ثباتی در اقتصاد می‌انجامد و در افق بلندمدت به زیان اقتصاد تمام می‌شود. عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی که قول داده بود به رانت ارزی و پولی پایان دهد، چرا به مسئولیت قانونی‌اش عمل نمی‌کند و همچنان به تداوم سیاست تنبیه سپرده‌گذاران بانکی ادامه می‌دهد؟  واقعیت این است که سرکوب نرخ سود بانکی در شرایطی که نرخ تورم روند فزاینده دارد، نه به نفع تولید ملی است و نه باعث هدایت نقدینگی به سمت بخش‌های واقعی و مولد می‌شود و تنها به سود صنایع و فعالیت‌های اقتصادی گلخانه‌ای تمام می‌شود که همیشه مزاحم اصلاحات جدی اقتصادی هستند. ترکیب و سهم تسهیلات بانکی در ماه‌های اخیر نشان می‌دهد که این تسهیلات کمتر به بخش صنعت و کشاورزی رسیده و آنچه هم تزریق شده، بیشتر ماهیت تمدید و استمهال وام‌های قبلی است. در روزگاری که مدافعان آزادسازی نرخ ارز بر منطق عرضه و تقاضا صدایشان بلند است، هیچ‌کس صدای میلیون‌ها‌ سپرده‌گذار بانکی را نمی‌شنود که شاهد آب‌شدن پول‌هایشان هستند. ادامه این سیاست غلط و تعیین دستوری نرخ سود بانکی قابل دفاع نیست و از این پس سپرده‌گذاری در بانک‌ها با تورم فزاینده یعنی ضرر‌کردن. اگر آزادسازی اقتصاد خوب است، که هست، باید همه بازارها آزاد باشد و اگر رانت بد است، که بد است، برای همه بخش‌ها باید بد تلقی شود. آقای همتی! به تنبیه سپرده‌گذاران پایان دهید.