تکانه‌های اخیر ارزی با تولیدکنندگان کوچک و متوسط چه کرده است؟
دغدغه مولدها
مسیر رشد تولید با بی‌ثباتی‌های اخیر تهدید شده‌است
مائده امینی
لحظه به لحظه در استرس و اضطرابند. هر کدام به نوعی قربانی نوسان‌های اخیر بازار ارز شده‌اند؛ تولیدکننده‌هایی که در ظاهر، صفرتا صد کالای خود را در داخل تولید می‌کنند اما واقعیت این است که وابستگی‌های مستقیم و غیرمستقیم آنها به بازار ارز کار دست‌شان داده است. بعضی از تولیدکننده‌ها عطای کار را به لقایش بخشیده و کرکره‌ها را پایین کشیده‌اند. برخی دیگر اما هنوز ناامید نشده‌اند و برای بقای خود می‌جنگند. تولیدکنندگان صنایع کوچک و متوسط در شرایط فعلی بیشترین فشار را تحمل می‌کنند و کمتر صدایشان شنیده می‌شود. برای واکاوی گرفتاری‌های تولید پس از تکانه‌های ارزی با صاحبان بنگاه‌های کوچک و متوسط گفت‌وگو کرده‌ایم.
رضا نیکزاد؛ دکتر دامپزشک و تولیدکننده عسل طبیعی
کندوهایم را فروختم و با این شغل خداحافظی کردم
نوسانات ارز، تولیدکنندگان واقعی عسل را نابود کرده است. هیچ دارویی در زمینه زنبور عسل نداریم که صددرصد تولید داخل باشد. تمام داروهایی که در ایران تولید می‌شود هیچ بازدهی‌ای برای تولیدکننده ندارد و تهیه آن برای تولیدکننده واقعی مشمول خروجی منطقی نمی‌شود.
بزرگ‌ترین معضل ما کنه واروآ است؛ کنه‌ای که برای برطرف‌کردن آن به داروهای تولیدشده در آلمان و کشورهای مشابه آن نیاز داریم؛ معضلی که در تمام این سال‌ها حل نشده و با نمونه‌های مختلف از کشورهای مختلف جایگزین شده. اما امروز خرید این دارو از هیچ کشوری برای ما مقدور نیست و کنه کندوهای ما را نابود می‌کند. در نتیجه این اتفاق، تولید کندوهای ما نصف شده است.
از بحث دارو که بگذریم، شکر ما هم کاملا وارداتی است و از کوبا می‌آید که برای تولید عسل به شکر هم نیاز داریم؛ همه اینها یعنی بیش از 50درصد صنعت عسل ما به‌طور مستقیم به ارز وابسته است و 50درصد دیگر هم به شکل غیرمستقیم، وابستگی دارد.
امروزه و با گرانی‌های اخیر، عسلی که واقعا عسل باشد و از نوع طبیعی یا مرغوب ، کیلویی 100تا 120هزار تومان برای تولیدکننده تمام می‌شود. سؤال من این است که چند نفر حاضرند عسل مورد‌نیاز خود را با این قیمت(که قطعا تا به‌دست مصرف‌کننده برسد بیشتر هم خواهد شد) تهیه کنند؟
در چنین شرایطی تولیدکننده‌ها یا باید کالای تقلبی تحویل مردم بدهند یا با این شغل خداحافظی کنند؛ کاری که من کرده‌ام؛ کندوهایم را فروخته‌ام و عطای این شغل را به لقای آن بخشیده‌ام. امسال من از 70کندوی خودم فقط 300کیلوگرم برداشت کرده‌ام که آن‌هم به این خاطر بود که داروهای خارجی تهیه شده در سال گذشته‌ام را داشتم. سال دیگر من نمی‌توانم یک چهارم این محصول را هم برداشت کنم.
یک تولیدکننده عسل برای حفظ روند طبیعی کار خود، هر دوماه به دوماه باید نهاده‌های تولید محصول خود را تهیه کند که این روزها هر لحظه بر قیمت آنها به واسطه نوسانات ارز، افزوده می‌شود و دست و پای تولیدکننده را برای برنامه‌ریزی و تولید منظم می‌بندد. سؤال من از مسئولان این است که ما در کدام صنعت خودکفای واقعی هستیم؟ خودکفا یعنی هیچ وابستگی به ارز نداشته باشیم؛ چه مستقیم چه غیرمستقیم. در این سال‌ها برای صنایع‌مان چه کرده‌ایم؟
هوشنگ خوش‌لحن؛ فعال صنعت چرم
صنعت چرم، گلیم خود را بیرون کشیده
حال صنعت چرم خوب است. صنعت چرم با ظرفیت بالای صادرات و روند تولید داخلی صفرتا‌صدی، هنوز دچار مشکل جدی نشده است. واقعیت این است که ما در صنایع چرم کشور، به منابع خارجی وابستگی خاصی نداریم.
دستگاه‌ها و ماشین‌آلات و ابزار‌آلات هم که تا همین چند سال از بیرون مرزها تأمین می‌شد، امروز به تولید داخلی رسیده است و اگر وسواس بعضی از تولیدکنندگان ما کم شود می‌توان خود را از منجلاب ارز بیرون کشید. بالا بودن نرخ ارز صادرات ما را رونق می‌بخشد. حتی می‌توانم بگویم که گرانی‌های اخیر، بهترین فرصت را برای رونق صادرات چرم ما ایجاد کرده و می‌توان از نیاز کشورهای غربی و اروپایی، بیشترین بهره را برد.
اما ممکن است برای شما این سؤال پیش بیاید که با این اوصاف چرا قیمت محصولات چرمی تا این حد بالا رفته؟ جنگ روانی ایجاد شده در بازار، کار خودش را کرده؛ تولیدکننده، فروشنده و حتی خریدار احساس می‌کنند در خطرند. بازار حالت نگرانی به‌خود گرفته و این وضعیت موجب شده افزایش قیمت منطقی 10الی 15درصدی سال‌جاری روی محصولات اعمال نشود و مردم با قیمت‌های بالاتری مواجه شوند.
مجتبی درودیان؛ رئیس اتحادیه پیراهن‌دوزان
70درصد واحدهای تولیدی پیراهن‌دوزی تعطیل شده‌اند
بیش از 50درصد صنعت پیراهن‌دوزی در کشور ما، به بازار ارز وابسته است. تولیدکننده‌هایی که می‌خواهند محصول باکیفیت داشته باشند، نخ و پارچه‌های اولیه خود را از نوع خارجی تهیه می‌کنند و طبیعتا بیشترین آسیب را از نوسان‌های اخیر و گرانی‌های دلار می‌بینند.
نوسان‌های اخیر بازار ارز باعث شده در بازار تهران اجناس به‌صورت نقدی خرید و فروش شوند و در این فضا، تولیدکننده ضعیف‌تر، هر روز بی‌رمق‌تر از روز قبل می‌شود و بعد از مدتی زمین می‌خورد. تهیه مواداولیه برای تولیدکننده‌های صنف پیراهن‌دوزان تبدیل به معضل شده. پیش‌تر یک تولیدکننده می‌توانست اجناس مورد‌نیاز خود را خریداری کرده و برای آن به‌طور مثال یک چک 12ماهه بدهد اما امروزه همه‌‌چیز به لحظه وابسته شده. از این طرف، تولیدکننده‌های بزرگ‌تر هم مشکلات خودشان را دارند. هر روز خبر تعطیلی یک واحد تولیدی شنیده می‌شود. همین امروز به من خبر رسیده که تولید‌کننده‌ای که تا همین چند‌ماه پیش، هفته‌ای 5هزار پیراهن تولید می‌کرد، تعطیل کرده و بیش از 100کارگر آن بیکار شده‌اند. شنیدن خبر تعطیلی مدام این واحدها، قلب من را به درد آورده. نزدیک به 70درصد تولیدی‌های پیراهن در تهران تعطیل شده‌اند یا با 50درصد ظرفیت‌شان کار می‌کنند.
مصطفی خوشابی؛ رئیس اتحادیه تولیدکنندگان صنایع دستی
مردم قدرت خرید صنایع‌دستی ندارند
ناب‌ترین تولید داخلی ایران، صنایع‌دستی است؛ صنعتی که صفر تا صد آن پای خود هنرمندان است و این روزها تحت‌تأثیر نوسانات و گرانی‌ها، بازار خود را از دست داده. توان خرید مردم پایین آمده و از آنجا که هنر، نیاز اولیه جامعه نیست، به سرعت از سبد کالاها حذف شده و متولیان آن قربانی می‌شوند. پیش از این بسیاری از دستگاه‌های دولتی و غیردولتی، هدایای انبوه مورد‌نیاز خود را از تولیدکننده‌های صنایع‌دستی تهیه می‌کردند. ما این بازار را هم از دست داده‌ایم. من، به‌عنوان یک تولیدکننده، 3ماه است که هیچ فروشی به دستگاه‌ها نداشته‌ام. گرانی‌های اخیر تنها به سود آن‌دسته از هنرمندانی است که توانایی صادرات محصولات خود را دارند؛ کسانی که در بهترین حالت، 5درصد جامعه تولیدکنندگان این حوزه را تشکیل می‌دهند.
به جز صادرات، بخشی از فروش در این حوزه، به شکل پک‌های مسافری بود که امروزه آن هم از دست رفته است. دیگر تک‌فروشی به خارج از ایران هم نداریم. نوسانات ارز همچنین موجب شده که فروش ما به فروشگاه‌های بزرگ خارج از ایران هم از بین برود و دیگر متقاضیان این فروشگاه‌ها به‌خاطر نوسان‌ها و کاهش ارزش پول ملی، خریدار کالای ما نباشند.
واقعیت این است که ما در صنایع چرم کشور، به منابع خارجی وابستگی خاصی نداریم.
دستگاه‌ها و ماشین‌آلات و ابزار‌آلات هم که تا همین چند سال از بیرون مرزها تأمین می‌شد، امروز به تولید داخلی رسیده است و اگر وسواس بعضی از تولیدکنندگان ما کم شود می‌توان خود را از منجلاب ارز بیرون کشید
در همینه زمینه :