تحقیر پادشاه عربستان
«عربستان و رهبرانش تحقیر شدند»؛ این جمله ترجیعبند حملات شدیدی است که طی 24ساعت گذشته علیه پادشاه و ولیعهد عربستان سعودی در شبکههای اجتماعی و رسانههای عربی به راه افتاده است. ماجرا اما دوباره به مواضع ترامپ بر میگردد؛ مواضعی که این بار به شکل بیسابقهای پادشاه عربستان سعودی را مستقیما مورد اهانت قرار داده است. در بخشی از فیلمی که ساعات پایانی روز یکشنبه از سخنرانی ترامپ در میان هواداران وی منتشر شده او میگوید: عربستان را دوست دارم. امروز گفتوگویی طولانی با پادشاه فوقالعادهشان، سلمان داشتم. به او گفتم پادشاه! شما چندین تریلیون دلار پول دارید. بدون ما... چهکسی میداند برایتان چه اتفاقی میافتد؟ شاید نتوانید آن هواپیماها را نگه دارید. میدانید چرا؟ چون به آنها حمله خواهد شد.
بهگفته شبکه الجزیره، این جملات عجیب، بخشی از فشارهای اخیر رئیسجمهور آمریکا بر عربستان برای دریافت حمایتهای مالی بیشتر از این کشور و همچنین کنترل قیمت نفت است؛ آن هم در زمانی که تنها یک سال از انعقاد بزرگترین قرارداد تسلیحاتی جهان میان ریاض و واشنگتن گذشته است. این در حالی است که براساس سخنان وزیر اقتصاد عربستان این کشور برای سال2019 با کسری بودجه 34میلیارد دلاری روبهرو است. حملات لفظی ترامپ در کنار انتقال سامانههای پدافند موشکی از 3کشور عربی به مناطق دیگر، همزمان با افزایش حملات موشکی جنبش انصارالله یمن به شهرهای عربستان، پیام آشکاری برای رهبران ریاض است.
در مقابل حجم گسترده حملات و انتقادها از سکوت عربستان سعودی در مقابل رفتارهای ترامپ، برای نخستین بار است که موافقان و حامیان ولیعهد جوان این کشور واکنش جدی از خود نشان نداده و فعلا سکوت را ترجیح دادهاند؛ سکوتی که مورد انتقاد عدهای، ازجمله جمال خاشقجی، نویسنده و متفکر سعودی مقیم آمریکا قرار گرفته است. او در صفحه توییتر خود نوشت:ای کاش همانگونه که به تندی در مقابل دخالتهای کانادا در امور داخلی عربستان واکنش نشان داده شد در مقابل این حجم از توهین و تحقیر از سوی رئیسجمهور نادان آمریکا هم موضعی اتخاذ میشد، جایگاه عربستان سعودی در جهان عرب و بهطور کلی جامعه جهانی این نیست.
تمام اینها در حالی است که به گواه بسیاری از رسانههای عربی و بینالمللی، موقعیت ولیعهد عربستان سعودی در این کشور بیش از هر زمان دیگری تضعیف شده است و چنین رفتارهایی از سوی ترامپ میتواند ضربات سنگینی به جایگاه وی وارد کند. در این زمینه، روز گذشته نشریه فارین پالیسی در گزارشی نوشت: دولت ترامپ تمام نفوذ آمریکا در عربستان را صرف فشار بر رهبران این کشور برای خرید سلاح و تنظیم قیمت نفت میکند درحالیکه اصلاحات محمد بنسلمان در آستانه شکست است و آمریکا در این زمینه هیچ حمایتی از ولیعهد انجام نمیدهد.
تمام اینها در حالی است که تا ساعتی قبل از سخنرانی جنجالی ترامپ، خبرگزاری دولتی عربستان سعودی در خبری مدعی شده بود ترامپ و ملک سلمان در جریان مکالمه تلفنی بر روابط بسیار ویژه میان آمریکا و عربستان تأکید کرده و خواستار تعامل بیشتر شدهاند.