سیاستمداران گرفتار خبرسازان

محمدحسین شریعتمدار

زمان دوری نیست که همه‌جا صحبت از این بود که صدا و سیمای ملی، بازی را به شبکه‌های فارسی زبان ماهواره‌ای واگذار کرده است اما حالا صدا و سیما در کنار شبکه‌های فارسی زبان و شاید بسیاری از شبکه‌ها در سراسر دنیا، قافیه را به شبکه‌های اجتماعی باخته است. حالا هرجا، هرکه خبر نقل می‌کند، آن را در یکی از شبکه‌های اجتماعی خوانده است. تلگرام و شبکه‌های اجتماعی، منبع اصلی خبرهای مردم در کوچه و بازار ، تاکسی ، محل کار و خانه است و در این میان چه بسیار «خبرهای فیک» که ساخته ذهن یک مدیر تلگرامی است یا با هدفی خاص برای تأثیر بر افکار عمومی و جریان‌سازی‌ علیه رقیب سیاسی ساخته و پرداخته شده است. روزگار هم عوض شده است، دیروز سایت‌های خبری برای گرفتن یک کلیک بیشتر تیترهای کذایی می‌زدند اما امروز برای یک ممبر یا بازدید بیشتر در شبکه‌های اجتماعی، ماجرا تا جعل اصل خبر هم پیش رفته است. نفوذ این شبکه‌ها تا جایی پیش رفته که «خبرهای فیک» که تا دیروز در تاکسی ، کوچه و بازار شنیده می‌شد حالا از دهان نمایندگان مجلس به گوش می‌رسد؛ شاید باورش سخت باشد اما حقیقت دارد.

سهم ایران از خزر

اگر کمی به حافظه‌تان رجوع کنید، حتما ماجراهای دنباله‌دار «سهم ۵۰ درصدی ایران در دریای خزر» را به یاد می‌آورید؛«خبر فیک»ی که کلید موج خبری گسترده آن را محمود صادقی- نماینده تهران- زد. نماینده اصلاح‌طلب مجلس صبح روز امضای «کنوانسیون حقوقی خزر» در توییتر خود نوشت: «رئیس‌جمهور در حالی عازم اکتائو شده که مفاد توافقات درباره رژیم حقوقی دریای خزر در هاله‌ای از ابهام است؛ آیا راست است که سهم
 ۵۰ درصدی ایران به ۱۱درصد سقوط کرده؟! آیا ترکمنچای دیگری در راه است؟...»؛ توییتی که بدون تحقیق درباره اسناد حقوقی گذشته و براساس «اخبار فیک» شبکه‌های اجتماعی نوشته شده بود.

سرمایه آقازاده‌ها 

محمود بهمنی، دیگر نماینده مجلس شورای اسلامی هم در دام «خبرهای فیک» افتاد. عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در مصاحبه با خبرگزاری مهر گفته بود: «چرا امروز اعلام می‌کنند ۱۴میلیارد دلار موجودی حساب آقازاده‌های ما در بانک‌های خارجی است؟ذخایر کشور ما این قدر نیست؛یعنی بیش از ذخایر ارزی کشور ما موجودی حساب آقازاده‌ها در خارج از کشور است». او که خود قبلا رئیس‌کل بانک مرکزی بوده و باید بیشتر از اینها از اعداد و ارقام سر دربیاورد، خبری را نقل کرده بود که پیگیری منبع آن شما را به یک اکانت فیک در توییتر می‌رساند که به اسم یکی از مسئولان وزارت خزانه‌داری آمریکا جعل شده بود.

تابعیت آمریکایی

اما شاید مورد عجیب «اخبار جعلی»، مجتبی ذوالنور- نماینده نزدیک به جبهه پایداری در مجلس- باشد. «خبر فیک» آقای نماینده راه درازی را طی کرد تا منبع توییت دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا شود. مجتبی ذوالنور در یک مصاحبه با خبرگزاری فارس مدعی شده بود که «اوباما در برجام به ۲۵۰۰ ایرانی تابعیت آمریکا داده است». مصاحبه آقای نماینده خیلی زود مورد توجه فاکس‌نیوز قرار گرفت و شبکه نزدیک به ترامپ، مصاحبه آقای نماینده را برای حمله به دولت اوباما پوشش داد. دونالد ترامپ هم از این آب گل‌آلود ماهی گرفت و این «خبر فیک» را در توییت خود نقل کرد؛ خبری که حتی از جانب مقامات کاخ سفید و وزارت خارجه آمریکا تأیید نشد. پیگیری خبر مجتبی ذوالنور هم نکته جالبی در برداشت. منبع اولیه خبر آقای نماینده کانال تلگرامی‌ای است که روزگاری بهانه ذوالنور و همفکران سیاسی او برای فیلترینگ تلگرام بود.