دانشجویان پشت سد اشتغال

مهدیه تقوی راد/ خبرنگار
درحالی دانشجویان روزهای ابتدایی سال جدید دانشگاه‌ها را شروع می‌کنند که بدون شک اشتغال و آینده مهم‌ترین دغدغه آنهاست؛ دانشجویانی که به امید رسیدن به وضعیت با ثبات اقتصادی و اشتغال به حرفه‌ای متناسب با رشته تحصیلی‌شان سختی‌های کنکور را به جان خریده‌اند و انتظار دارند با توجه به رشته‌ای که در آن تحصیل می‌کنند در شغلی متناسب با آن مشغول شوند. انتظاری که حتما زیاد نیست؛ اگر برنامه‌ریزی دقیقی برای اشتغال دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی انجام شود می‌توانیم امیدوار باشیم تا تعداد افراد جویای کار در کمتر از چند سال بسیار کم شود. همشهری همزمان با شروع سال تحصیلی دانشگاه‌ها به جمع‌های دانشجویی رفته و از تعدادی از دانشجویان درباره مهم‌ترین خواسته هایشان پرس‌وجو کرده است.

زهرا محبی، دانشجوی سال سوم گفتار درمانی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی که در محوطه سرسبز دانشگاه مشغول نوشیدن چای است، در پاسخ به این سؤال که مهم‌ترین خواسته‌اش در آستانه شروع سال تحصیلی دانشگاه‌ها، چیست؟ می‌گوید: با این وضعیت نابسامان اقتصادی امیدی به آینده ندارم. او که از زنجان برای تحصیل به تهران آمده و به‌جای خوابگاه دانشجویی در یک سوئیت اقامت دارد،  ادامه می‌دهد: با این همه هزینه‌ای که برای گرفتن منزل و رفت‌وآمد از زنجان به تهران دارم، مشخص نیست بعد از فارغ‌التحصیلی آیا می‌توانم برای خودم شغلی دست و پا کنم یا نه؟ کاش مسئولان کمی هم به فکر ایجاد اشتغال برای دانشجویان بودند.

محبی می‌گوید:‌ برای اینکه بتوانم در رشته‌ای که تحصیل می‌کنم مشغول به‌کار شوم نیاز به داشتن مطبی با حداقل 2 اتاق برای کار دارم اما با این وضعیت اقتصادی بعید می‌دانم که بتوانم حتی یک اتاق کوچک اداری اجاره کنم و احتمالا ناچار می‌شوم عطای کار کردن در رشته تحصیلی‌ام را به لقایش ببخشم و در بهترین حالت همین کار منشی‌گری پاره وقت را که الان در حال انجام آن هستم را ادامه دهم.


جوانگرایی؛ ‌کلید حل مشکلات کشور
محمد حبیبی مهر، دانشجوی سال اول کاردرمانی هم معتقد است اگر در هیأت دولت حداقل نیمی از وزرا از جوانان بودند بهتر می‌توانستند مشکلات جوانان و حتی کشور را درک کنند و قدم‌های بهتری برای رفع مشکلات بردارند. او با اشاره به مشکلاتی که دانشجویان تازه‌وارد به دانشگاه‌ها دارند، می‌گوید: افرادی مثل من که از شهرستان در دانشگاه‌های تهران قبول می‌شوند به‌ناچار باید برای اسکان در خوابگاه اقدام کنند، وضعیت خوابگاه‌ها هم نگفته پیداست که چقدر نامناسب است. بیشتر دوستان من که سال‌های قبل دانشگاه قبول شده‌اند ترجیح داده‌اند تا به جای اسکان در خوابگاه‌های دانشجویی به همراه چند نفر دیگر خانه اجاره کنند تا راحت‌تر باشند و در محیطی بهتر از خوابگاه چند سال تحصیلشان را سپری کنند. حبیبی مهر درحالی‌که به سمت بوفه دانشگاه می‌رود، می‌گوید: امروز نخستین روزی است که به دانشگاه آمده‌ام اما در همین چند ساعت تمام کاخ آرزوهایم فروپاشیده، در صحبتی که با چند نفر از دانشجویان ترم بالا داشتم کاملا مشخص بود که امیدی به‌کار در آینده ندارند، آینده من هم مثل اینهاست. کاش دولت قبل از فارغ‌التحصیلی دانشجویان برای اشتغال آنها فکری می‌کرد تا حداقل قبل از فارغ‌التحصیلی وارد بازار کار شوند و کمی تجربه کسب کنند.


مشکلات همه به اقتصاد گره خورده
مرتضی جهانی، دانشجوی سال سوم اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی است. او می‌گوید:‌ به‌نظرم اگر رئیس‌جمهور بتواند از کارشناسان خبره اقتصادی در حوزه اقتصادی استفاده کند بهتر می‌تواند وضعیت اقتصاد کشور را سر و سامان دهد چرا که اگر وضعیت اقتصادی سامان پیدا کند به‌دنبال آن بسیاری از مشکلات کشور ازجمله بیکاری و نگرانی دانشجویان از آینده که گریبانگیر تعداد زیادی از جوانان است از بین می‌رود و کمتر شاهد آسیب‌های اجتماعی که در جامعه هستیم، خواهیم بود. جهانی می‌گوید: الان دانشجویان -  غیر از آنهایی که همزمان اشتغال به‌کار دارند -  فقط برای این درس می‌خوانند که وقت کشی کنند شاید بتوانند در این مدت برای خودشان کاری دست و پا کنند. مهم این است که دانشجویان برنامه مدونی برای آینده‌شان داشته باشند درحالی‌که اگر افرادی که اکنون در هیأت دولت هستند یا به‌عنوان مشاور با وزرا همکاری می‌کنند از افراد خبره و آگاه به مسائل روز جامعه و اقتصاد کشور بودند شاهد این نابسامانی در وضعیت اقتصاد نبودیم و قبل از اینکه آغاز تحریم‌ها بتواند بر اقتصاد کشورمان تأثیر بگذارد، می‌توانستند با دوراندیشی از این وضعیت جلوگیری کننداما متأسفانه استفاده از افرادی با سن بالا اما ناآشنا به مسائل امروز دنیا باعث شده تا وضعیت کشورمان به این روز بیفتد و وضعیت به‌گونه‌ای شود که به‌رغم شعارهایی که درخصوص تولید ملی داده می‌شود با وضع تحریم‌ها متوجه شویم که نه‌تنها تولید ملی نداشتیم بلکه کالاهایی هم که با عنوان تولید ملی به بازار عرضه می‌شده کالاهایی بوده که در کشورمان مونتاژ می‌شده و مواداولیه آن از خارج کشور تامین می‌شده است. در حالی‌که اگر واقعا تولید ملی داشتیم با وضع تحریم‌ها نباید کارخانه‌های تولیدی یکی بعد از دیگری با بیان اینکه مواداولیه ندارند باعث گران شدن بی‌حد و حصر کالاها و کمبود آن در بازار شوند.


نخبگان را دریابیم
سمانه حسنلویی، دانشجوی سال سوم اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی است. او هم با تأیید صحبت‌های جهانی می‌گوید: اگر از دانشجویان و نخبگان دانشگاه استفاده می‌شد و به‌گونه‌ای با آنها برخورد می‌شد که به کشورهای خارجی مهاجرت نکنند نگرانی از بابت تحریم‌ها نداشتیم چرا که همین نخبگان که الان در بهترین کارخانه‌های دنیا مشغول به‌کار هستند، در کشور خودمان بودند و ما می‌توانستیم با استفاده از دانش آنها خودمان به صادرکننده‌ای بزرگ در دنیاتبدیل شویم اما مشکل اینجاست که قدر داشته‌هایمان را نمی‌دانیم و هر ساله تعداد زیادی از دانشجویان نخبه و نفرات برتر المپیادها به‌راحتی از دانشگاه‌های خارج از کشور پذیرش می‌گیرند و از کشور خارج می‌شوند.

حسنلویی می‌گوید: سال‌هاست در کشورمان گفته می‌شود که قرار است کنکور برای ورود به دانشگاه‌ها حذف شود اما همین یک مسئله ساده را نتوانسته‌ایم حل کنیم چرا که مافیای کنکور اینقدر فربه شده و سود اقتصادی برای برخی‌ها دارد که ضرورتی برای حذف آن دیده نمی‌شود و هرساله با نزدیک شدن به زمان کنکور چند مصاحبه درخصوص حذف کنکور انجام می‌شود و دوباره بعد از اتمام ماراتن کنکور این صحبت‌ها به فراموشی سپرده می‌شود و در رسانه ملی برنامه‌های تست زنی و تبلیغ برای خریدن کتاب‌های کنکور در همه شبکه‌ها پخش می‌شود.
حسنلویی می‌گوید: وقتی مسئولان ما بعد از سال‌ها هنوز نتوانسته‌اند مسئله حذف کنکور را حل کنند اینکه انتظار داشته باشیم بتوانند کاری برای رفع بیکاری در جامعه انجام دهند، خنده‌دار است. تا زمانی که سود حاصل از کنکور به جیب‌های برخی افراد یقه سفید وارد می‌شود نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم کنکور حذف شود و عدالت آموزشی را در همه مقاطع آموزشی شاهد باشیم.


اشتغال‌زایی مهم‌ترین اقدام دولت باشد
مژگان یزداندوست نیز می‌گوید: الان اگر از تک‌تک دانشجویانی که امروز در دانشگاه هستند سؤال کنید که مهم‌ترین دغدغه‌ای که دارند، چیست، قریب به اتفاق آنها از نامشخص بودن وضعیت اشتغالشان می‌گویند چراکه اگر اشتغال درست شود، بسیاری از مشکلات که مرتبط با وضعیت اقتصادی است، خودبه‌خود کمرنگ می‌شود.

یزداندوست می‌گوید: بسیاری از جوانان الان به‌دلیل اینکه به کاری اشتغال ندارند قید ازدواج  را می‌زنندو آنهایی هم که ازدواج کرده‌اند به‌دلیل وضعیت نامناسب اقتصادی برنامه‌ای برای فرزنددار شدن ندارند. همین زنجیره باعث می‌شود تا در آینده‌ای نه‌چندان دور مشکلات کشورمان بیش از پیش شود و شاهد تعداد زیادی افراد مجرد باشیم که در سنین میانسالی با مشکلات عدیده‌ای ازجمله بیماری و تنهایی و... دست‌وپنجه نرم می‌کنند و به تبع همین مسئله روند کاهش تعداد جمعیت کشورمان نیز که به‌دنبال خود کاهش تعداد نیروی کار و... را به‌همراه دارد شاهد باشیم.

یزداندوست در عین حال می‌گوید: ما توقع نداریم که حتما در اداره‌ها و سازمان‌های دولتی مشغول به‌کار شویم. دولت می‌تواند ادارات خصوصی را موظف کند تا از بین دانشجویان یا فارغ‌التحصیلان دانشگاهی هر ساله تعدادمشخصی را به‌کار بگیرند تا به این ترتیب از تعداد افرادمتقاضی کار در کشور کم شود.


حقوق صنفی دانشجویان فراموش شده است
علاوه بر نکاتی که گفته شد که بخش مهمی از آن هم به اشتغال بازمی‌گردد، یکی از مهم‌ترین خواسته‌های دانشجویان که سعید معروفی دانشجوی سال سوم علوم سیاسی بر آن تأکید می‌کند، توجه وزارت علوم به حقوق صنفی و آزادی دانشجویان در فعالیت‌های مدنی است. او می‌گوید: «اگرچه فضای دانشگاه‌ها باز شده است و فعالیت‌های صنفی وجود دارد ولی به همان میزان هم با برخوردهای امنیتی با دانشجویان روبه‌رو هستیم. او به پروانه دانشجویانی که در دی‌ماه سال گذشته دستگیر شدند اشاره کرده و می‌گوید: وقتی برای دانشجویی 8 سال حکم زندان بریده می‌شود آیا به‌نظر شما دانشجویان دیگر جرأت فعالیت‌های صنفی، سیاسی و مدنی می‌کنند. باوجود اینکه بارها مقامات عالی کشور اعلام کرده‌اند باید دانشجویان آزادی بیان و عمل در حوزه صنفی و سیاسی - دانشجویی داشته باشند ولی همین آزادی‌ها همیشه از دانشجویان سلب می‌شود درحالی‌که دانشگاه بهترین فضا برای آموزش فعالیت به دانشجویانی است که قرار است فردا در جامعه نقش اساسی ایفا کنند.