ساماندهی کالبد مساجد با الگوی معماری ایرانی - اسلامی

مدیرکل معماری و ساختمان شهرداری تهران از برنامه‌ریزی و انجام مجموعه اقدامات در راستای ساماندهی کالبدی مساجد به‌عنوان الگوهای شاخص معماری ایرانی - اسلامی در پایتخت خبر داد. به گزارش شهرنوشت، سیدحمید موسوی با اشاره به جایگاه مساجد به‌عنوان کانون‌های مذهبی تأثیرگذار بر فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کشور گفت: «مساجد در تاریخ کشور ما همواره از جایگاه مهمی در زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و کالبدی برخوردار بوده‌اند و به‌عنوان یک عنصر شهری تأثیرگذار در فضای شهری و نقطه عطف سیما و منظر شهری به شمار می‌روند. طی سال‌های گذشته نقش شاخص مساجد در سیما و منظر با تغییر الگوی ساخت‌وساز و بروز الگوی جدید توسعه در شهرهای بزرگ، کمرنگ شده است. البته، با وجود اینکه از دیدگاه کمی به موضوع احداث مساجد تا حد زیادی توجه شده ولی کیفیت طراحی و ساخت مساجد سطح قابل توجهی ندارد. در ساخت پرتعداد و سریع مساجد در دهه‌های اخیر، افت کیفیت را در همه جوانب معماری از طراحی پلان، نماسازی، تزیینات تا مکان‌یابی مساجد می‌توان به خوبی مشاهده کرد.»

به‌گفته مدیرکل معماری و ساختمان شهر تهران توجه صرف به افزایش سرعت، توجه به کمیت نه کیفیت در ساخت و توجه صرف به عملکرد مسجد بدین معنا که تنها مکانی برای انجام فریضه نماز باشد از عمده دلایل بی‌توجهی به معماری و به کارگیری طرح مناسب برای احداث مساجد است.

موسوی در زمینه گونه‌شناسی و بررسی تیپولوژی مساجد شهر تهران نیز افزود: «به‌طور کلی، مساجد شهر تهران را می‌توان به 3دسته مساجد سنتی و سنت‌گرا (همچون آثار لرزاده)، مساجد مدرن و نوگرا (از بهترین نمونه‌های این مساجد می‌توان به مسجد الجواد و مسجد حضرت امیر و مسجد خاتم‌الاوصیا اشاره کرد) و مساجد تلفیقی و پست مدرن (بهترین نمونه این سبک مسجد الغدیر) تقسیم کرد.»

او مساجد بدون سبک و سیاق را نیز از دیگر دسته‌های مساجد موجود نام برد و عنوان کرد: «در ساخت این مساجد که متأسفانه بخش قابل توجهی از مساجد در دهه‌های گذشته را شامل می‌شود، اصول معماری سنتی و حتی نوآوری دیده نشده است. فقط تلاش شده تا فضایی ساخته شود که لباس مسجد را بپوشد نه فضایی که به راستی تجلی‌کننده معماری مسجد است. از نمونه‌های این مساجد می‌توان به «مسجد الرضا» در خیابان نیلوفر تهران و مسجد «امام جعفر صادق(ع)» نزدیک به پل سیدخندان اشاره کرد.» او گفت: «شهرداری تهران در کنار سایر نهادهای ناظر و فعال در امور مساجد نسبت به ارائه تسهیلات، برنامه‌ریزی، راهبری و نظارت در طراحی و اجرا از طریق شورا و کمیته‌های مربوطه، اقدام و تنظیم و تدوین «مجموعه ضوابط و راهنماهای اقدام برای طراحی مساجد براساس سطوح عملکردی» را مدنظر قرار داده است.»