محرم؛ تقابل صداقت با صدارت

علیرضا علی‌دوست/کارشناس مسائل مذهبی



همواره در طول تاریخ بشری تقابل و رویارویی 2 جناح صداقت‌ و صدارت‌طلبی که تولدیافته نیرنگ و عوامل گوناگون است، در هر عصر و زمانی اتفاق افتاده ‌و این مهم ریشه در 2 عنصر مصطلح امروزی با 2 نگاه متفاوت مادی‌گرایی(سکولار) یا خداجویی و اعتقاد به عالم معاد دارد. اساسا اختلاف بدون اختناق و عاری از صفات رذائل اخلاقی اسباب تحرک و تعالی یک جامعه بشری را محقق می‌کند.

نگاه اول: ماده‌انگاری و خوی دنیاطلبی به شکل انحصاری آن در تضاد با تعالیم و آداب صحیح زندگی است. پیش از ظهور اسلام در ادیان و مکاتب آسمانی نیز تقابل و رویارویی شکل گرفته است. قرآن‌کریم که فصل‌الخطاب و پاسخگوی تمام بشر در همه ازمنه و امکنه است، می‌فرماید: با آنکه یهودیان و مسیحیان 2 گروه از هم جدا بودند‌ و نیز بر اثر فقدان فرهنگ سالم و صواب، هر یک طرف دیگری را مطرود  می‌کردند. (سوره بقره، آیه 113) و در جای دیگر خداوند متعال به پیامبر مهربان اسلام(ص) می‌فرماید: هرگز قوم یهود و نصاری از تو خشنود نمی‌شوند مگر آنکه تسلیم آنان شوی.(سوره بقره، آیه 120) 

این فرافکنی تا جایی پیش رفته است که اگر قوه سلیم‌النفس و تسلیم در برابر معبود کنترل و مهار نشود، خداوند متعال را نیز مورد عتاب و سخن ناپسند قرار می‌دهد.(سوره مائده، آیه 64) 
در فرهنگ حسینی، جایگاه انسان و زندگی دنیایی آنان اولا: باید دارای شرافت همراه با عزت باشد‌ و این مهم باید تهی از لقلقه زبان قرار گیرد.
 ثانیا: این هدف و ماموریت به دلیل لازم و ملزوم‌بودن آن امری مقدس تلقی می‌شود؛ یعنی هدف که مقدس شد، ماموریت نیز الزاما قداست و نزاهت پیدا می‌کند.
در فرهنگ اموی و سیاسیون از صدراسلام تاکنون که فرهنگ نیرنگ و صدارت‌طلبی را خواهانند و مردم را برای رسیدن به اهداف شوم و زشت خود، وسیله‌ای قلمداد می‌کنند، انسانیت و مردانگی جایگاهی در تفکر و امورات دنیوی‌شان تلقی نمی‌شود؛ چرا‌که آنچه برای اینان مهم است، برخورداری و بهره‌مندی از منافع  حداکثری و منابع طبیعی است. 
نگاه دوم: در این نگاه ‌شخصیت و جایگاه انسان مقدس است که باید با استعانت و استمرار همه‌جانبه احزاب و نحله‌های سیاسی مختلف در یک مسیر الهی منتهی به سعادت جاودانه شود.
بنابراین زمانی که فرهنگ‌ حسینی برای مقابله و مجاهده با نیرنگ امویان برخاست، اساسا هم سعادت آخرت را برای مردم  طلبید، به‌لحاظ ابدی‌بودن آنان و هم به لحاظ مادی، عزت و کرامت انسانی را در دنیا برای همگان محقق کرده است‌ که این نگاه ژرف  و انسان‌دوستانه در برخی موارد برای تحقق آرمان‌های خود لاجرم نیازمند ‌ایثار و جهاد است و در پایان ماموریت، شهادت را در پی خواهد داشت. از طرفی عده‌ای با لباس دلسوزی و مردم‌سالاری و جذب حداکثری افکار عمومی جامعه برای دستیابی به جایگاه‌ها و صدارت‌خانه‌های خود دستشان را آلوده به هر عملی می‌کنند. گاهی اوقات فریبکاری را سرلوحه امورشان قرار می‌دهند و گاهی با وعده‌های دروغین، مردم را دعوت به جهاد می‌کنند و باز  فریب دیگری صورت می‌پذیرد.  همانگونه که در فرهنگ اموی، عمر‌سعد ملعون  را  ابن‌زیاد علیه‌ا‌للعنه با وعده ملک ‌ری فریب داد و او را برای قتل و کشتار اسفبار و مصیبت بزرگ دستش را آلوده کرد. در این مکتب انحرافی و شیطانی هم هدف ناپاک است و هم ماموریت ناپاک و در پایان، مقبولیت در میان  مردم تحقق پیدا نمی‌کند؛ چراکه امر باطل زوال‌پذیر و نابودشدنی است.‌ (سوره اسراء، آیه 81) 
در پاره‌ای از موارد در نگاه اول از افراد صاحب نفوذ نیز استفاده ابزاری کرده  همچون «قاضی‌القضات» شریح قاضی ملعون که حکم به قتل  حضرت امام حسین (ع) صادر کرد. 
دستاورد نگاه دوم، اسباب تحرک مردم را به‌لحاظ اعتماد آنان به حاکمان و حکمرانان حکومتی ایجاد می‌کند و همگان با اتکا‌ و اتکال به قدرت لایزال الهی و همبستگی  پیشرفت می‌کنند، چراکه این امر در تمام لایه‌های زندگی مردم به‌وجود آمده است ‌و می‌تواند شوق و شعف و ترقی را اعمال کند.
و دستاورد نگاه اول با دیدن چهره‌های نفاق و دورویی  از طرف جوامع بین‌المللی که به تعبیر رهبر معظم انقلاب در خطاب به دولتمردان آمریکا «پوشیدن دستکش مخملی است در پنجه چدنی و ما دستمان را دراز نمی‌کنیم» امروزه جوامع بین‌المللی و افکار جهانی به‌رغم سانسور و پوشیدگی‌ای که در اخبار دنیا وجود دارد، این ظلم و بی‌عدالتی  را نسبتا درک و در برخی از سرزمین‌های فلاکت‌زده کاملا احساس‌می‌کنند. 
در پایان به پاره‌ای از نکات پیرامون این موضوع اشاره می‌کنم:

نکته اول: نشاط و تحرک مردمان هر عصر محصول رفتار و کردار حاکمان و مسئولان همان عصر و زمان است و این در سایه‌سار شعائر ناب اسلامی از قبیل صداقت، دوری و پرهیز از دنیازدگی و زیاده‌خواهی که برآمده از ایمان است، به ‌بار می‌نشیند و ثمره آن به رضایتمندی و ارتباط صمیمانه‌ بین مردم با حکومت منجر می‌شود.
نکته دوم: در فرهنگ امام حسین(‌‌ع) همه مردم عزیزند، رنگ‌ها، نژادها و طوائف و جایگاه آنان بالسویه و متساوی است؛ چراکه کرامت انسان به تقوا و خودمراقبتی از خویش است و لاغیر. (سوره حجرات، آیه 13) 

نکته سوم: همواره گروهی پایدار و ثابت‌قدم می‌مانند که از آنان به‌خوبی یاد می‌شود؛ اینان پرورش‌یافتگان مکتب و فرهنگ حسینی‌اند که هرگز سر سازش با طاغوت و پیروان آنان ندارند و نیز نقطه مقابل آنان گروهی چون آفتاب‌پرست با شرایط جدید و برای همخوانی‌ با نحله‌های مختلف و باطل و افرادی رنگ‌باخته، به رنگ جدیدی در‌می‌آیند؛ چرا‌که قرآن از هر دو گروه یاد می‌کند.‌ (سوره بقره، آیه 257) 

نکته چهارم: عمل به دستورات و مجاهدت و ایثار در راه خدای متعال، سعادت خویش و جامعه فعلی و آیند‌گان را در پی خواهد داشت؛ چرا‌که حضرت امام حسین(ع) در سال 61 هجری قمری توانست با مجاهدت و بذل جان خود و یاران باوفایش، کلام حق را به‌گوش جهانیان برساند تا همگان در هر سرزمین و بلادی  بیدار شوند و تا روز قیامت پیام‌آزادگی و مردانگی  جاودانه بماند و این مهم محصول گرویدن به فرهنگی برآمده از حقانیت اسلام و نبی مکرم(ص)  است.

کلام آخر: ماموریت اگر راه صواب و صحیح را ‌پیش گیرد، اولا اعتماد ایجاد می‌کند و ثانیا اثربخشی آن قطعی است، چرا‌که وعده الهی تخلف‌ناپذیر است.‌ (سوره یونس، آیه4 و 55 و نیز سوره ابراهیم، آیه 22) ثالثا با تمام نیرو و قوای مردمی به سازندگی و اصلاح امور مسلمین جهان بپردازیم چراکه خداوند یار و یاور شماست.‌ (سوره انفال، آیه 60 و  سوره محمدص،آیه7)