حکایت بیکاری از زبان آمار

سارا گلابگیریان| یزد- خبرنگار:

 آمار بیکاری یکی از شاخص‌های مهم اقتصادی محسوب می‌شود و این آمار در استانی چون یزد که از استان‌های صنعتی و معدنی کشور محسوب می‌شود، بسیار حائز اهمیت است. افزایش آمار بیکاری استان در دهه اخیر از یک‌رقمی به دورقمی، تحلیل‌های متفاوتی را پیش روی کارشناسان قرار داده است. برخی عقیده دارند این آمار واقعی نیست. برخی نیز آن را تایید می‌کنند و برای این تایید، دلیل دارند.


فارغ‌التحصیلان و بانوان بیکار

بخش قابل توجهی از آمار بیکاری استان مربوط به فارغ‌التحصیلان دانشگاهی است و تقاضا برای اشتغال بانوان نیز رو به افزایش است. از این رو بیشترین آمار بیکاری استان مربوط به فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و بانوان است.
مرکز آمار ایران میزان بیکاری فصلی استان در بهار امسال را 4/15 درصد اعلام کرده و استان یزد را بعد از استان‌های چهارمحال و بختیاری، کرمانشاه، سیستان و بلوچستان و لرستان در جایگاه پنجم کشور از نظر بالاترین آمار بیکاری معرفی کرده است.
میانگین آمار بیکاری سال گذشته استان 8/12 درصد بوده است  که نسبت به مدت مشابه سال قبل تغییر نداشته، اما این جهش قابل توجه در آمار بیکاری فصل بهار بسیار چشمگیر بوده است.


متقاضی برای کار نداریم

مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان درباره دلایل افزایش آمار بیکاری با تاکید بر این‌که آمار بیکاری استان قطعا دورقمی ‌نیست می‌گوید: آمار بیکاری نسبت به سال قبل رشد فزاینده نداشته و جای سوال دارد که چطور میزان بیکاری این قدر افزایش می‌یابد.

«محمدحسین ریاحی» می‌افزاید: با نامه‌نگاری به سازمان مدیریت و برنامه‌‌ریزی خواستار اعلام روش محاسبه و آمار بیکاری به تفکیک شهرستان‌ها شدیم و با مشخص شدن جزئیات، تحلیل درست‌تری می‌توان ارائه کرد.

وی ادامه می‌دهد: باید مشخص شود که آمار بیکاری کدام شهرستان بالاست که بر مبنای آن تصمیم‌گیری شود.
این مسئول می‌گوید: برای مثال در اردکان به قدری اشتغال بالاست که مهاجرپذیر شده است و هنوز شرکت‌ها متقاضی نیروی کار هستند، اما اگر بر اساس آمار شهرستانی، میزان بیکاری در این شهرستان بالا باشد، معلوم می‌شود که در محاسبه آمار بیکاری خطا وجود دارد.

مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان با تایید این‌که محاسبه آمار بیکاری روش متداول در کشور است ادامه می‌دهد: اما نمی‌توان تحلیل کرد که آمار بیکاری استان در یک بازه زمانی چند ساله از 7/6درصد به 12 برسد.
وی با اشاره به این‌که در حال حاضر متقاضی برای کار نداریم و مشخص نیست تقاضای کار به کجا ارائه شده است می‌گوید: البته در این شرایط برخی افراد دوست دارند ارتقای شغلی پیدا کنند و این افراد دنبال کار دائمند، اما اشتغال دارند و بیکار محسوب نمی‌شوند.


عوامل موثر بر آمار بیکاری

مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان می‌گوید: برای تعیین آمار بیکاری و اشتغال، چند عامل تاثیرگذار است. یکی از این عوامل وضعیت اقتصادی کشور است که سرمایه‌گذاری در کشور صورت گرفته است یا خیر. 
ریاحی با بیان این‌که بعد از سرمایه‌گذاری می‌توان به اشتغال دست یافت ادامه می‌دهد: بعضی مواقع سرمایه‌گذاری اتفاق نمی‌افتد و ما در وضعیت تثبیت وضع موجود هستیم تا افزایش بیکاری نداشته باشیم.

وی اضافه می‌کند: یکی دیگر از مباحث مهاجرت‌هاست و بنا به رشد سرمایه‌گذاری اقتصادی در یک منطقه، افرادی ورود می‌کنند که تحصیل‌کرده‌اند یا تحصیلات پایین دارند و با توجه به این‌که اقتصاد کشور و استان رنگ و بوی دانش‌بنیان ندارد، تجمع کارگران ساده را در استان داریم.
ریاحی می‌گوید: برخی از کارخانه‌هایی که امروز مشکل‌زا می‌شوند دچار تعدیل نیروی ساده و عامل افزایش آمار بیکاری هستند.
وی می‌گوید: برخی از شهروندان یزدی به صورت غیرمجاز از خدمات اتباع خارجی استفاده می‌کنند و فرصت‌های اشتغال را به آنها می‌دهند. 


بررسی صحت آمار و اطلاعات 

مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان می‌گوید: بخش قابل توجهی از آمار بیکاری استان مربوط به صحت آمار و اطلاعات است. سازمان مدیریت و برنامه‌‌ریزی هر سال در قالب مرکز آمار ایران نمونه‌هایی برای استان‌ها مشخص می‌کند و 600نمونه آماری برای استان تعریف شده که تعدادی ثابت و تعدادی چرخشی است. وی ادامه می‌دهد: آمارهای استنتاجی از لوایح قابل قبولی برخوردار نیست. به نظر می‌رسد پراکنش دقیقی در استان ندارند و زون‌بندی دقیقی انجام نشده است.


تحلیل آمار بیکاری استان

همچنین، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌‌ریزی استان با تاکید بر این‌که مرکز آمار مرجع رسمی ‌اعلام میزان بیکاری است می‌گوید: آمار بیکاری مشتمل بر دو آمار شامل اشتغال ناقص و بیکاری مطلق است و جابه‌جایی آمار مربوط به این آیتم‌ها باعث تغییر آمار بیکاری می‌شود.
«سید مجتبی حسینی‌پور» ادامه می‌دهد: زمانی که آمار بیکاری استان بالای 12 درصد بوده، در کنار آمار اشتغال ناقص که برای افرادی است که در هفته یک ساعت کار می‌کنند، این آمار نزدیک به 20 درصد بود و الان هم مجموع این دو 20 درصد است، اما جابه‌جایی صورت گرفته است. وی با تاکید بر اینکه آمار بیکاری استان صحت دارد می‌افزاید: با توجه به تغییر فصل، کارگران روزمزد شغلشان را از دست داده‌اند و آمار اشتغال ناقص به بیکاری مطلق نزدیک شده، اما مجموع همچنان ثابت است.

حسینی‌پور با بیان این‌که بیشترین آمار بیکاری استان مربوط به بیکاری زنان و جوانان تحصیل‌کرده است می‌گوید: با تلاش‌هایی که از سوی دستگاه‌های مربوطه صورت می‌گیرد شغل ایجاد می‌شود، اما جابه‌جایی شغل هم صورت می‌گیرد.
وی می‌گوید: به این ترتیب، یک عده شغل از دست می‌دهند و یک عده شغل جدید می‌گیرند. کشاورز به دلیل خشکسالی بیکار می‌شود و جایی در صنعت برایش شغل ایجاد می‌شود. از این نظر، آمار بیکاری استان تغییر چندانی ندارد، بلکه از بیکاری مطلق به اشتغال ناقص یا برعکس تغییر 
می‌کند.

تاثیر تحولات اقتصادی جدید بر اشتغال

مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان درباره تاثیر وضعیت اقتصادی امروز بر آمار بیکاری می‌گوید: هنوز اتفاق حادی مشاهده نشده است، اما در هر صورت شرایط اقتصادی ایجاب می‌کند که برخی از شرکت‌ها و واحدها در شرایط بحران قرار بگیرند و برای تامین مواد اولیه دچار مشکل شوند و بازار فروش محصول دچار مشکل شود. «محمدحسین ریاحی» می‌افزاید: اگر این فرایند اقتصادی با بحران ارزی و تلاطمی‌که تثبیت قیمت و شرایط قابل برنامه‌‌ریزی ندارد توام شود، در آینده نه چندان دور با معضل بیکاری مواجه 
هستیم.


آمار‌هایی از بیکاری 

مدیر کل کارآفرینی و اشتغال استانداری آمار بیکاری فصل بهار امسال را 4/15 درصد اعلام می‌کند و می‌افزاید: میانگین آمار بیکاری استان در سال‌های 95 و 96 هر یک 8/12 درصد بوده است و بر اساس سرشماری سال 95 بیشترین آمار بیکاری استان مربوط به شهرستان بهاباد با 1/17درصد و کمترین آمار بیکاری با 2/9 درصد مربوط به شهرستان میبد بوده است. «فریبا آیت‌اللهی» با بیان این‌که متوسط آمار بیکاری کشور در سال‌های 95 و 96 به ترتیب 1/12و 4/12بوده است می‌گوید: آمار بیکاری امسال استان در فصل بهار 4/15 درصد است که استان را بعد از استان‌های چهارمحال و بختیاری، کرمانشاه، سیستان و بلوچستان و لرستان در رتبه پنجم کشوری از لحاظ بالاترین آمار بیکاری قرار داده است.
مدیر کل کارآفرینی و اشتغال استانداری اعلام می‌کند: یزد استانی مهاجر‌پذیر است که خالص مهاجرت آن در سال‌های 90 تا 95 بیش از 38 هزار نفر بوده است و بر اساس نتایج سرشماری سال 95 اتباع بیگانه 7/4 درصد جمعیت استان دربرمی‌گیرند که این وضعیت منجر به از دست رفتن فرصت‌های شغلی برای جامعه جویای کار استان می‌شود.

وی بخش دیگری از آمار بیکاری استان را مربوط به فارغ‌التحصیلان دانشگاهی می‌داند و می‌افزاید: ساختار صنعت ما با فارغ‌التحصیلان دانشگاهی همگون نیست و بیشتر صنایع به جای متکی بودن بر دانش، نیروی کاربر هستند. آیت‌اللهی بیان می‌کند: بر اساس نتایج سرشماری سال 95 از 45 هزار نفر نیروی بیکار استان، 20 هزار نفر خانم و 14 هزار نفر فارغ‌التحصیل دانشگاهی هستند.