نگاهی به محبوب‌ترین فیلم‌ها و سریال‌های ویژه ماه محرم
از شؤذب‌خزانه‌دار تا مختارثقفی
هر سال محرم، فیلم‌ها و سریال‌های متنوعی از شبکه‌های مختلف سیما پخش می‌شود که با قیام امام حسین(ع) و روز عاشورا ارتباط دارند. بعضی از معروف‌ترین و محبوب‌ترین این فیلم‌ها و سریال‌ها را مرور کرده‌ایم.
فرستاده
پیکی از سوی حسین ع
در دهه80 سریال‌های به یادماندنی‌ای ساخته شدند که هنوز هم تماشای دوباره آنها برای مخاطبان جذاب است. «فرستاده» یکی از این سریال‌هاست که جواد شمقدری آن را کارگردانی کرده و در‌ماه محرم سال1381 از شبکه 2پخش شد. داستان فرستاده هم به روایت ماجراهای جنبی کربلا می‌پردازد. سلیمان یکی از فرستاده‌های امام‌حسین(ع) قرار است نامه‌ای را به‌دست مردم کوفه برساند. حسین یاری در یکی دیگر از نقش‌های خود در سریال‌های ویژه‌ماه محرم، فرستاده، هم نقش سلیمان را بازی می‌کند. سلیمان در مسیر سفر پرخطر خود با حوادث مختلفی مواجه می‌شود و در نهایت در بصره به شهادت می‌رسد. این سریال 12قسمتی نام افرادی مثل محمدعلی کشاورز، حسین یاری، زیبا بروفه، انوشیروان ارجمند، جعفر دهقان و گلاب آدینه را هم در فهرست بازیگران خود دارد. این سریال تا‌کنون چندین بار از شبکه‌های مختلف سیما پخش شده است.
شب دهم
قصه حیدر و شاهزاده قجری
محرم سال1381 همزمان با ایام نوروز، سریالی به کارگردانی حسن فتحی از شبکه یک سیما پخش شد که به یکی از محبوب‌ترین سریال‌های تلویزیون تبدیل شد. شب دهم داستان حیدر خوشمرام است؛ یکی از لات‌های تهران قدیم که شیفته دختری از خاندان قاجار می‌شود. دختر برای قبول کردن حیدر شرط عجیبی می‌گذارد؛ 10شب برپایی تعزیه در دهه اول محرم، آن هم درست در روزهایی که حکومت پهلوی اول، تعزیه‌خوانی را ممنوع اعلام کرده است. داستان روایتگر تلاش حیدر و دوستانش برای انجام این شرط سخت است. قصه عاشقانه سریال همزمان شامل داستان‌های فرعی جذابی است که مخاطب را درگیر می‌کند؛ داستانی مثل دلباختگی یاور و معرفت لات‌های محل برای کمک به حیدر. تعزیه با همه سختی‌ها و پنهان‌کاری‌ها 9شب اجرا می‌شود اما در شب دهم با توطئه یک سرگرد آگاهی قدیم، ماجرای حیدر و شاهزاده قجری با مرگ حیدر در لباس تعزیه به پایان می‌رسد. موسیقی سریال یکی از پررنگ‌ترین شاخصه‌های آن است، به‌خصوص تیتراژ پایانی که با صدای علیرضا قربانی خوانده شد. حسین یاری هم با بازی در نقش حیدر خوشمرام به چهره‌ای محبوب تبدیل شد.
معصومیت از دست‌رفته
بر سر دوراهی سرنوشت
شوذب که عمری از یاران امیرالمومنین(ع) بوده حالا خزانه‌دار کوفه شده؛ خزانه‌دار امویان. شوذب میان عشق 2زن مردد مانده؛ ماریای نصرانی که پس از مرگ مادر به دیر سپرده و راهبه شده است و حمیرای یهودی. ماریا خاطرات روزهای کودکی و کمک‌های علی(ع) در دوران فقر را به یاد دارد و از همان روزها شیفته مرام و مردانگی او شده است. دیدن ماریا، شوذب را به یاد امیرالمومنین(ع) می‌اندازد. حمیرا نقطه مقابل ماریاست، مدام شوذب را به طمع مال و قدرت بیشتر وسوسه می‌کند تا خود را در دستگاه خلافت امویان جا کند. شوذب بر سر دوراهی سعادت و شقاوت مانده است و تصمیم او می‌تواند همه‌‌چیز را عوض کند. «معصومیت از دست‌رفته» مجموعه تلویزیونی به کارگردانی داوود میرباقری است که محرم سال1382 از شبکه3 پخش شد. این سریال در زمان پخش بسیار مورد توجه قرار گرفت؛ چرا که داستانی از سده اول هجری را با ماجراهای عاشقانه همزمان روایت می‌کرد. امین تارخ در نقش شوذب، فریبا کوثری در نقش ماریا و سارا خوئینی‌ها در نقش حمیرا بازی تأثیرگذاری ارائه دادند. تیتراژ پایانی سریال با صدای محمد اصفهانی هم بین مخاطبان محبوب شد.
مختارنامه
خونخواهی مختار
چند سالی می‌شود که مخاطبان می‌توانند منتظر باشند با شروع‌ماه محرم، سریال مختارنامه از یکی از شبکه‌های تلویزیونی بازپخش شود. با این همه، هنوز هم مختارنامه طرفدار دارد و تماشای دوباره آن هم جذاب است. داوود میرباقری این سریال پرهزینه و پرزحمت را در 40 قسمت 60دقیقه‌ای ساخته است. سریال به روایت داستان مختار ثقفی می‌پردازد؛ کسی که در زمان وقوع عاشورا در زندان بوده و حالا به خونخواهی امام حسین(ع) و یارانش برمی‌خیزد. 110بازیگر اصلی و 400 بازیگر فرعی در این سریال ایفای نقش کرده‌اند. فریبرز عرب‌نیا بازی در نقش مختار را برعهده داشت و بازی فرهاد اصلانی در نقش عبیدالله‌بن‌زیاد بسیار مورد توجه قرار گرفت. این سریال تاریخی در بسیاری از قسمت‌ها صحنه‌های نبرد را با مهارت به تصویر کشید و همزمان در روایت داستان دلدادگی مختار به خاندان اهل‌بیت(ع) موفق عمل کرد. میرباقری در مصاحبه‌ای، بودجه هزینه شده برای ساخت این سریال را 20میلیارد تومان اعلام کرد. فیلمبرداری سریال مختارنامه از سال1383 آغاز شده بود و در تیر1388 به پایان رسید.
روز واقعه
یک آسمان و دوخورشید
شهرام اسدی سال1373 فیلمنامه «روز واقعه» بهرام بیضایی را به فیلم بلندی تبدیل کرد که توانست سیمرغ بهترین فیلم آن سال را کسب کند. عبدالله، جوان مسیحی در جریان عروسی با راحله دختر زید، صدایی می‌شنود که او را به یاری دعوت می‌کند. صدا آن‌قدر تأثیرگذار است که عبدالله را صحرا به صحرا، به سوی سرزمین کربلا می‌کشاند. او هر بار تصاویر واقعه عاشورا را درست مثل فیلم پیش چشم می‌بیند و موقع عصر، وقتی به صحرای کربلا می‌رسد که حقیقت بر سر نیزه شده است. سکانس به یاد ماندنی فیلم، تماشای آسمانی است که ناگهان 2خورشید در آن می‌درخشند و عبدالله که منقلب و خسته است باور می‌کند دیر رسیده است. روایت‌ها می‌گویند جوانی نصرانی به نام وهب در واقعیت وجود داشته که مسلمان شده و در واقعه عاشورا شهید می‌شود و ظاهرا عبدالله، کاراکتری براساس وهب بوده است. علیرضا شجاع‌نوری برای بازی در این فیلم کاندیدای دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد. او جز این نقش، در فیلم «محمد(ص)» هم نقش مهمی را ایفا کرد که در کارنامه بازیگری او ماندگار شد.
رستاخیز
حسین ع؛ آنکه گفت نه
احمدرضا درویش وقتی سال91 فیلم سینمایی «رستاخیز» را ساخت، پیش‌بینی نمی‌کرد حاشیه‌ها، مانع از اکران عمومی فیلمش شود. رستاخیز که نام انگلیسی آن «حسین، آنکه گفت نه» عنوان شده، داستان پیک مخصوصی است که می‌خواهد نامه یزید را به فرماندار مدینه برساند. او در مکه با اندیشه‌های حسین‌بن‌علی(ع) آشنا شده و در جست‌وجوی حقیقت متوجه می‌شود نامه‌ای که حمل می‌کند درواقع فرمان کشتن امام‌حسین(ع) است. از سوی دیگر مردم کوفه امام(ع) را دعوت کرده‌اند تا در قیام مقابل یزید یاریشان کند. بکیر بن‌حر، همان پیک فرستاده یزید به همراه حر بن ریاحی و سواران پرشمار ابن‌زیاد راهی کربلا می‌شوند تا راه را بر حسین(ع) و یاران کم‌تعدادش ببندند. فیلم سال92 در جشنواره فجر به نمایش درآمد و 2سال بعد، ساعتی بعد از شروع اکران عمومی در پی مخالفت بعضی افراد با به تصویرکشیدن چهره شخصیت‌ها از روی پرده برداشته شد. رستاخیز به 3زبان و نام مختلف در کشورهای گوناگون به نمایش درآمده است. غیراز بازیگران ایرانی، بازیگرانی از عراق، کویت، لبنان، آمریکا و سوریه هم در این فیلم 160دقیقه‌ای بازی کرده‌اند.
