گام تازه دولت در مسیر آزاد‌سازی‌

وزارت صنعت که این روزها به مهم‌ترین دستگاه هوادار دولتی‌سازی‌ در اقتصاد ایران تبدیل شده است، سرانجام زیر فشار مطالبات عمومی سرمایه‌گذاران و صنعتگران یک گام در مسیر آزادسازی اقتصادی برداشت و به این ترتیب به‌دنبال آزاد‌سازی‌ قیمت مس در بورس کالا، فولاد هم به جمع کالاهای آزاد شده از شمول قیمت‌گذاری دستوری پیوست. به گزارش همشهری، پیش از این مسعود نیلی، مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور در نامه‌ای به وزارت صنعت نسبت به عواقب خطرناک ادامه سیاست قیمت‌گذاری دستوری بر تولید هشدار داده بود. دیروز هم اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری از بروز تفکرات چپ‌گرایانه در داخل دولت انتقاد کرد.

تغییر تحت فشار

پس از مقاومت‌های آشکار در برابر تئوری‌های اولیه اقتصاد در زمینه کشف قیمت براساس عرضه و تقاضا، سر انجام دولت به نظام کشف قیمت از طریق بازار تن داد و با آزاد‌سازی‌ قیمت فولاد موافقت کرد. این آزاد‌سازی‌‌ها بیشتر از آنکه تحت‌تأثیر یک راهبرد بنیادین باشد، تحت‌تأثیر فشارهای اقتصادی رخ می‌دهد و به زعم برخی تحلیلگران چنانچه اقتصاد عرضه خود را بر سیاستگذاران تنگ نمی‌کرد شاید دولت هرگز تن به آزاد‌سازی‌ قیمت‌ها نمی‌داد؛ زیرا براساس تحلیل اقتصاددان‌ها دولت به‌دلیل وقوع بحران‌های اقتصادی و رانت توزیع شده در میان عده‌ای خاص چاره‌ای جز پیروی از اصول اولیه اقتصادی و آزاد‌سازی‌ اقتصادی ندارد.
بر همین اساس، چندهفته بعد از آنکه دولت دست از قیمت‌گذاری برخی محصولات فلزی ازجمله مس و همینطور برخی فرآورده‌های نفتی در بورس کالا برداشت دیروز وزارت صنعت با آزاد‌سازی‌ قیمت فولاد هم موافقت کرد. به گمان بسیاری از تحلیلگران، آزاد‌سازی‌ قیمت فولاد به دلایل زیادی مهم‌تر از آزاد‌سازی‌ بسیاری دیگر از کالا‌هاست و مقدمه‌ای برای آزاد‌سازی‌ در سایر بازارهاست؛ زیرا فولاد ازجمله مواداولیه ساخت بسیاری از محصولات نهایی دیگر است. گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که به‌دنبال آزاد‌سازی‌ قیمت فولاد، قیمت خودرو هم ظرف روز‌های آینده آزاد خواهد شد. فولاد یکی از اصلی‌ترین مواداولیه تولید خودروست. برخی گمانه‌زنی‌ها هم حاکی از آن است که قیمت محصولات پتروشیمی هم به‌زودی آزاد خواهد شد. تحت‌تأثیر این خبر‌ها انتظار می‌رود سهام شرکت‌های تولید‌کننده پتروشیمی، معادن و فلزات و فرآورده‌های نفتی در روزهای آینده در بورس با رشد مواجه شوند.

سقف رقابت برای‌ فولاد باز است‌


دیروز جعفر سرقینی، معاون وزیر صنعت در نامه‌ای به مدیرعامل بورس کالا اعلام کرد: از این به بعد قیمت پایه محصولات فولادی در بورس کالا معادل متوسط نرخ کشف شده کالا‌ها در 4عرضه آخر بورس کالاست و سقف رقابت در معاملات بورس کالا برای محصولات فولادی باز است. با اجرایی شدن این مصوبه، عرضه محصولات فولادی توسط فولاد‌سازان در بورس به‌صورت چشمگیری افزایش یافته و در نهایت به کاهش قیمت‌های محصولات فولادی در کف بازار و برای مصرف‌کننده نهایی منجر خواهد شد.

حمایت بازار و صنعت 



در این میان بهرام سبحانی، مدیرعامل فولاد مبارکه اصفهان با بیان اینکه واقعی شدن قیمت‌ها، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های فولادسازان مطرح بوده است، گفت: حذف سقف رقابتی منجر به متعادل شدن قیمت‌ها در بازار سرمایه خواهد شد. به گفته او، مصوبه‌ها و دستورالعمل‌های قبلی وزارت صنعت مشکلاتی از قبیل کاهش فروش را رقم زد اما از میزان تولید کاسته نشده است. 


در عین حال، محمد آزاد، رئیس اتحادیه آهن‌فروشان هم با بیان اینکه بورس کالا در سال‌های گذشته در بازار شفافیت ایجاد کرده است، گفت: با همکاری بورس کالا و وزارت صمت، آهن‌فروشان برای خرید انواع میلگرد و تیرآهن در بورس کالا آماده شده‌اند و به‌زودی شاهد توزیع عمده محصولات در بازار خواهیم بود.

واکنش 3مقام رسمی به قیمت‌گذاری دستوری

3مقام رسمی به مقاومت مسئولان وزارت صنعت در برابر آزاد‌سازی‌ واکنش نشان دادند و خواستار پایان دادن به آن شدند. حسین عبده‌تبریزی، عضو شورای بورس با بیان اینکه درخواست شورای بورس از دولت آن است که سریع‌تر سیستم فروش بورس‌‌‌کالا از فضای رانتی خارج شود، گفت: رقابت، نخستین اصل حاکم در بورس بوده و به‌هیچ‌عنوان به‌صلاح نیست که کالایی در بورس با قیمت‌گذاری و کنترل فروخته شود و قطعاً تمامی اعضای شورا و سازمان بورس با ادامه این روند مخالف هستند.


عبده‌تبریزی با بیان اینکه نظام ارزی چندقیمتی فسادآور بوده و از ابتدای انقلاب تاکنون این موضوع را تجربه کرده‌ایم، ادامه داد: واضح است که هر‌چه زودتر باید کشور از سیستم چند ارزی خارج شود وگرنه نمی‌توان فساد را در کشور مدیریت کرد.
رئیس سازمان بورس هم در این‌باره گفت: برخی از مدیران دولتی با توجه به شرایط کنونی اقتصاد، به بازار‌ سرمایه واکنش نشان داده و معتقدند که بورس و خصوصا بورس‌کالا کارایی لازم را ندارد اما بورس در شرایط رکود تورمی بهترین فضای سرمایه‌گذاری بوده که رکود، نقدینگی و فشار تورم را به بدنه اصلی اقتصاد منتقل نخواهد کرد. او با بیان اینکه بازارسرمایه کارآمدترین سازوکار اقتصاد است که نسبت به دیگر ساختارهای اقتصادی برتری دارد، گفت: بورس در شرایط اقتصادی و سرمایه‌گذاری فعلی، بهترین نسخه اقتصادی بوده که باید برای اقتصاد تجویز کرد.


اسحاق جهانگیری، مـــعــــاون اول رئیس‌جمهوری هم با بیان اینکه متأسفانه برخی تفکرات چپ‌گرایانه معتقد به جلوگیری از ثروتمند شدن بخش خصوصی در کشور وجود دارد، گفت: بنده تا جان در بدن دارم از بخش خصوصی حمایت می‌کنم. بخش خصوصی باید احساس کند که حاکمیت و دولت از او حمایت می‌کند. او گفت: متأسفانه نوعی تفکر چپ‌گرایانه در کشور و برخی نیروهای سیاسی وجود دارد و معتقد هستند که باید از ثروتمند‌شدن بخش خصوصی جلوگیری شود.


قیمت‌گذاری در بورس کالا ممنوع شد



رئیس سازمان بورس با صدور نامه‌ای هرگونه قیمت‌گذاری در بورس کالا را ممنوع اعلام کرد و دستور داد کالاهای پذیرش شده در این بورس هرچه سریع‌تر از نظام قیمت‌گذاری خارج شوند. شاپور محمدی با ارسال نامه‌ای به مدیرعامل بورس کالا  نوشت: با توجه به لغو مصوبات کارگروه تنظیم بازار توسط هیأت وزیران از این پس قیمت‌گذاری در بورس کالا ممنوع است و بورس کالا باید هرچه سریع‌تر کالاهای پذیرش شده را از نظام قیمت‌گذاری خارج کند. سازمان بورس تأکید کرده است کالاهای پذیرش شده در بورس باید از نظام قیمت‌گذاری ستاد تنظیم بازار خارج شوند و چنانچه این کار انجام نشود، هیأت پذیرش بورس کالا باید کالاهای مشمول قیمت‌گذاری را لغو پذیرش کند.

رئیس سازمان بورس در نامه خود با تأکید بر اینکه تنظیم بازار ممنوع است، توضیح داد: در شرایط فعلی اجرای قیمت‌گذاری در بورس کالا موجب اختلاف قیمت بورس و خارج از بورس شده و بار مالی بر شرکت‌های عرضه شده تحمیل شده است؛ ضمن اینکه مصرف‌کننده نهایی هم از منافع پایین نگاه داشته شدن قیمت بهره‌مند نمی‌شود.سازمان بورس همچنین با تأکید بر اینکه بورس‌های کالایی تحت نظارت سازمان بورس فعالیت می‌کنند با استناد به بند ج ماده 36قانون احکام دائمی تصریح کرده است: کالاهایی که در بورس‌های کالایی دادوستد می‌شوند طبق مقررات حاکم بر آن بورس‌ها معامله می‌شوند. عرضه، معامله، تسویه و تحویل نهایی این کالاها هم مشمول قوانین و مقررات مربوط به بازار‌های غیرمتشکل کالایی نیست.