20 هزار کودک بازمانده از تحصیل

ستاره حجتی| گرگان – خبرنگار:

بیش از 20 هزار کودک از تحصیل بازمانده‌اند. این عدد تکان‌دهنده‌ای است که اداره کل آموزش و پرورش گلستان به شکل رسمی آن را تایید می‌کند، اما مدیر کل امور اجتماعی استانداری گلستان که مکرر نسبت به حضور این تعداد کودک و نوجوان محروم از حق تحصیل و افزایش آنها هشدار می‌دهد، می‌گوید که می‌توان این عدد را تا 24 هزار کودک هم برآورد کرد.  تا شروع سال جدید تحصیلی جدید فقط 2 هفته مانده و در این میان اعداد نگران‌کننده‌ای در کنار همه آمارهای مربوط به مدارس و تحصیل فرزندان گلستان خودنمایی می‌کند. مدیر کل امور اجتماعی استانداری گلستان می‌گوید: آخرین سرشماری نفوس و مسکن گلستان و برآورد جمعیت 7 تا 17 سال، با آنچه به شکل رسمی در مدارس ثبت‌نام می‌کنند و تا پایان سال تحصیلی دوران مدرسه را تمام می‌کنند، حدود 40 هزار نفر اختلاف وجود دارد. 


اغماضی وجود ندارد

«عبدالرضا چراغعلی» ادامه می‌دهد: این اختلاف وحشتناکی است. برآوردهای ما تا 15 هزار نفر را در فاکتورهایی مانند مهاجرت‌های فصلی یا دائمی و مانند آن نشان می‌دهد. اما آنچه مهم است، 24 تا 25 هزار کودک و نوجوانی هستند که به دلایل گوناگون از تحصیل بازمانده‌اند.  این عدد، به هیچ عنوان قابل اغماض نیست و نمی‌توان به هر دلیلی که رخ می‌دهد از کنار آن عبور کرد. آموزش و پرورش باید با رصد و آسیب‌شناسی دقیق، این دانش‌آموزان را جذب کند و اگر نیاز به همراهی سایر دستگاه‌ها دارد، همه باید در کنار او حرکت کنند. تحصیل و آموزش موضوعی نیست که از کنار آن بی‌تفاوت بگذریم.


شناسایی 700 کودک در سال گذشته 

با این همه عدد عنوان شده از سوی آموزش و پرورش اختلاف قابل توجهی دارد با آنچه استانداری گلستان اعلام می‌کند. مدیر کل آموزش و پرورش گلستان می‌گوید: بیش از ۲۰ هزار کودک بازمانده از تحصیل در مقاطع مختلف تحصیلی در استان وجود دارد که به دنبال بازگشت بخشی از آنان به تحصیل هستیم. سال گذشته 700 نفر از این گروه بزرگ شناسایی شد که موفق شدیم 400 نفر آنها را به تحصیل برگردانیم.
«احسان گوهری‌راد» بیان می‌کند: برای سال تحصیلی پیش رو، مدارس استان پذیرای 345 هزار دانش‌آموز در مقاطع ابتدایی، متوسطه اول و دوم هستند که در 2400 مدرسه مشغول تحصیل خواهند شد. همچنین قریب به 20 هزار فرهنگی در قالب رسمی، پیمانی و حق‌التدریس در مدارس استان، آموزش را برعهده دارند.


کمبود نیروی آموزشی وجود دارد 

مدیرکل آموزش و پرورش گلستان از کمبود هزار نیروی فرهنگی در این اداره صحبت می‌کند که حتی در صورت بازگشت به تحصیل هم بی‌شک با مشکل کمبود نیروی آموزش‌دهنده مواجه خواهد بود. 
گوهری راد می‌گوید: این بخش مانند همه حوزه‌ها درگیر مشکلات اقتصادی است و در بسیاری موارد و مسائل با مشکل مواجه خواهیم شد. در مواردی مانند کیفیت‌بخشی و سرانه‌های آموزشی دچار مشکل هستیم و در این شرایط باید به مدیران مدارس حق بدهیم که پیگیر کار مشارکتی باشند.

وی ادامه می‌دهد: امسال حدود هزار نفر نفر کم داریم که این کمبودها از طریق نیروهای حق‌التدریس موظف و آزاد، خرید خدمات و استفاده از معلمان بازنشسته تامین شده است. اولویت نخست ما این است که در ابتدای مهرماه همه کلاس‌های ما دارای معلم باشد و اگر کلاس درسی معلم نداشته باشد، همکاران اداری باید ابتدا کلاس درس را پر کنند و بعد مشغول کار اداری شوند.


بازماندگان از تحصیل در همه مقاطع

مدیرکل آموزش و پرورش گلستان در مورد پوشش تحصیلی در استان توضیح می‌دهد: متاسفانه مشکل ما در بخش متوسطه اول و به‌ویژه متوسطه دوم است و در کشور و استان وضعیت خوبی نداریم. پوشش تحصیلی در این مقاطع حدود 80 درصد است. در دوره ابتدایی پوشش استان 3/98 درصد بوده که 2 دهم درصد بالاتر از میانگین کشوری است. 
این مسئول می‌افزاید: عدد 20 هزار کودک بازمانده از تحصیل از تمام مقاطع تحصیلی است و شاید بیش از این تعداد باشد.

 برای بازگشت بخشی از این افراد به مدارس با کمیته امداد امام خمینی(ره) و بهزیستی تفاهمنامه‌هایی داریم. به نظر می‌رسد برخی دیگر از دستگاه‌ها هم به این حوزه ورود پیدا کرده‌اند؛ ورودی که با همه تلاش‌ها نتوانسته‌ چندان این آمار مهیب را تکان دهد. در آغاز سال تحصیلی 1396 مدیر کل کار، تعاون و رفاه اجتماعی گلستان از شناسایی 3 هزار کودک در مقطع ابتدایی که از تحصیل بازمانده‌ بودند، خبر داده و گفته بود که با توجه به سیاست‌های جلوگیری از نسلی‌شدن فقر، این کودکان شناسایی و دلایل محرومیت از تحصیلشان بررسی شد. «سعید مازندرانی» از فقر به عنوان مهم‌ترین عامل نام برده و گفته بود که تلاش‌ها در راستای فقرزدایی و خشکاندن ریشه این محرومیت‌هاست. 


فقر چند نسل قربانی می‌گیرد

یک جامعه شناس معتقد است: فقر نه فقط یک مفهوم اقتصادی بلکه عمیق‌تر از آن، یک مفهوم اجتماعی و فرهنگی است.  «احسان خواجه‌ای» در مورد کودکان بازمانده از تحصیل گلستانی می‌گوید: علاوه بر فقر مادی، دلایل فرهنگی و البته گاه امنیتی هم وجود دارد که نباید آنها را نادیده گرفت. در بسیاری از روستاها پسران هنوز در خانواده‌های فقیر نیروی کار به حساب می‌آیند یا در روستاهایی که مدارسی به‌ویژه بالاتر از مقاطع ابتدایی وجود دارد، بسیاری از خانواده‌ها فرزندان دختر خود را از ادامه تحصیل منع می‌کنند. برای حل چنین مشکلاتی باید ماجرا از منظر چنین خانواده‌هایی دید تا بتوان برای آن راه‌حل موثری پیدا کرد.  وی ادامه می‌دهد: همان‌طور که همه اتفاق نظر دارند، مسئله اصلی فقر مالی است. تعدادی از این کودکان در مدرسه ثبت‌نام می‌کنند، اما سال تحصیلی خود را به پایان نمی‌رسانند. یعنی خانواده نسبت به تحصیل فرزندان خود، مانع ذهنی ندارد، اما معمولا شرایط اقتصادی آنها را وادار به مهاجرت‌های فصلی برای کار می‌کند. متاسفانه فقری که میان اقشار محروم جامعه در حال افزایش است، گاه چند نسل قربانی می‌گیرد.