شهری
زخم تبلیغات بر صورت شهر
داربست‌های تبلیغاتی بر چهره تمیز‌ترین شهر کشور برچسب ناموزون می‌زند
فاطمه رجب‌زاده | خراسان جنوبی ـ خبرنگار:
خیابان‌های باریک بیرجند، معبر ترددهای بی‌امان خودروها و عابران پیاده، موجی از بنرها و کاغذهای تبلیغاتی را هم در گوشه و کنار هر دیوار و داربستی تحمل می‌کند. بنرهایی کوچک و بزرگ، خوشرنگ و بدرنگ، با طرحی خوب و بد و تا چشم کار می‌کند منحنی ناموزونی از روش‌های قدیمی تبلیغاتی فضای دید را می‌رباید. خیابان‌های مدرس، معلم، ارتش، میدان مرکزی شهر بیرجند و دیگر نقاط بسته به ازدحام، به تبلیغات بسته شده‌اند، تبلیغاتی خط‌خطی و ناهماهنگ که بر چهره تمیز‌ترین شهر کشور چنگ می‌اندازد. این ترکیب ناموزون برای شهروندان هم ناخوشایند است.
وجود بنرهای تبلیغاتی برای آگاهی از فعالیت‌های یک شرکت یا زمان و مکان برنامه‌ای خاص نیاز شهروندان است، اما در دیگر شهرها فضاهای مشخصی برای تبلیغات در نظر گرفته شده و منظم و شکیل به مبلمان شهر اضافه می‌شود اما سال‌هاست در بیرجند این منظره نامناسب دیده می‌شود و تبلیغات با هر شکل و اندازه‌ای به هر کجا آویزان است. البته اقدامات جدیدی برای هماهنگی انجام شده است، اما تاثیر چندانی نداشته و هنوز در میدان‌ها و خیابان‌های اصلی شهر داربست‌هایی را می‌بینیم که بنرهای بزرگ و کوچک تبلیغاتی را نگه داشته‌اند.
برنامه‌ای نو برای تبلیغات
مسئولان جدید در حوزه مدیریت شهر بیرجند به این نتیجه رسیده‌اند که فضای کنونی تبلیغاتی شهر ناموزون و ناشایست است.
شهردار بیرجند می‌گوید: ۵۰ سازه جدید برای مناسبت‌های فرهنگی در بیرجند نصب و تبلیغات داربستی جمع می‌شود.
«محمدعلی جاوید» بیان می‌کند: یکی از نابسامانی‌های شهری در شهر بیرجند، وضعیت نامناسب تبلیغات شهری است که زیبایی شهر را از بین برده و سبب نارضایتی شهروندان شده است.
او معتقد است بنرها زیبایی بصری را از شهر زدوده‌اند و در این باره می‌گوید: سازه‌های جدید فضای نو و مناسبی برای تبلیغات مناسبتی در شهر ایجاد می‌کند و سبب می‌شود تقاطع‌ها از آشفتگی رها شوند.
شهردار بیرجند اظهار می‌کند: سازه‌های بخش تبلیغات محیطی از طریق مزایده به بخش خصوصی واگذار می‌شود و این سازه‌ها برای استفاده در مناسبت‌های فرهنگی در نقاط مختلف شهر به صورت استندهای سه در چهار نصب خواهد شد. هیچ‌گونه بهره‌برداری تجاری هم ندارد. با تکمیل این طرح همه سازه‌های داربستی جمع‌آوری خواهد شد و ادارات و ارگان‌هایی که تصمیم به نصب تبلیغات مناسبتی داشته باشند می‌توانند از این سازه‌ها استفاده کنند، البته قبل از استفاده باید با سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری هماهنگ کنند.
او از شهروندان و دستگاه‌های اجرایی می‌خواهد در اجرای این پروژه با یکدیگر همکاری داشته باشند به علاوه تاکید می‌کند برای داشتن شهری زیباتر از نصب خودسرانه بنر خودداری کنند.
سازه‌های جدید تبلیغاتی
معاون خدمات شهری شهردار بیرجند هم می‌گوید: 25 سازه جدید تبلیغاتی برای مناسبت‌های فرهنگی در شهر بیرجند ایجاد و نصب شد. این سازه‌ها در کارگاه خدمات شهری شهرداری بیرجند از ضایعات فلزی شهر ساخته شده است که با نصب آن تبلیغات داربستی از داخل شهر جمع‌آوری خواهد شد.
«حسن خانزاد» با بیان این‌که در ساخت این سازه‌ها از توان داخلی شهرداری استفاده شده است ادامه می‌دهد: مصالح این سازه‌ها آهن‌آلات بازیافتی بوده که باعث صرفه‌جویی 25 میلیون تومانی شده است.
وی با اشاره به این‌که وضعیت نامناسب تبلیغات شهری، نابسامانی‌هایی در سطح شهر بیرجند ایجاد کرده است، می‌گوید: این سازه‌ها در نقاط مختلف شهر بیرجند همچون میدان ابوذر و میدان اول مدرس نصب شده و قرار است 25 سازه دیگر ساخته و نصب شود.
برند شهری و هماهنگی
یک شهروند بیرجندی فضای شهری را با این حجم بالا برای تبلیغات مناسب نمی‌داند و می‌گوید: شهرداری فضاهای فعلی را هم به طور منظم در نظر نگرفته و این ناهنماهنگی واقعا اذیت‌کننده است به علاوه این‌که می‌تواند از بیلبوردها و روش‌های دیگر عرضه تبلیغات در فضای شهر استفاده کرده و درآمد کسب کند. اصغری ادامه می‌دهد: بیرجند مرکز استان است و با توجه به برندی که به عنوان تمیز‌ترین شهر کشور دارد نباید در مدیریت فضاهای تبلیغاتی ضعف داشته باشد. زیبایی و هماهنگی این تبلیغات چشم‌انداز شهری را هم زیباتر می‌کند، اما شرایط فعلی شهر چون خانه به هم ریخته با دکوراسیون هفت رنگی است که چشم را اذیت می‌کند. فاطمی شهروندی دیگر هم استفاده از بیلبوردها را به شهرداری پیشنهاد می‌کند و ادامه می‌دهد: می‌توان با استفاده از ظرفیت هنرمندان شهر با کشیدن طرح‌های زیبا بر دیواره اتوبوس‌ها بخشی از فضای تبلیغاتی مورد نیاز را تامین کرد و ضع نابسامان کنونی را سامان بخشید. ضیائی هم که از کسبه خیابان مدرس است از وجود برخی داربست‌های تبلیغاتی که مانع دید مغازه او و دیگر همکارانش می‌شود ناراحت است و می‌گوید: خوب است مسئولان شهرداری برای تغییر شرایط فعلی چاره‌ای عملی بیندیشند و نظمی هم به فضای شهری ببخشند.
لازم اما ناکافی
هرچند طرح جدید شهرداری برای حذف تبلیغات داربستی فقط در مناسبت‌ها باعث می‌شود بخشی از فضای شهر از آشفتگی دور شود، اما این طرح پاسخگوی آنچه یک شهر برای نظم و زیبایی بصری نیاز دارد نیست. بیرجند، شهر تمیز کشور، مدیریتی جامع را برای ارائه تبلیغات شهری جست‌و‌جو می‌کند، مدیریتی که اقتصاد و زیبایی شهر را توامان پشتیبانی خواهد کرد.
تحقیقات کارشناسان شهری
در درک جدید از فضای تجاری شهرها، بیلبوردهای تبلیغاتی و تابلوها فضایی جعلی خلق می‌کند و اگر این نشانه‌ها را نادیده بگیریم، دیگر فضایی برای تبلیغ وجود ندارد. در مطالعات گذشته این درک با عنوان نشانه‌شناسی شناخته می‌شد که هدف آن استفاده از نشانه‌ها و فضای شهری است. یکی دیگر از راه‌های شناختن فضای شهری بررسی روند پیشرفت فضاهای تبلیغاتی در شهرهاست. در اکثر تحلیل‌های ارائه‌شده درباره تبلیغات محیطی بر استفاده از فضاهای شهری تمرکز کمتری شده است و در حالی که مطالعات اندکی بر تبلیغات محلی و منطقه‌ای انجام شده است، مسائلی مانند مصرف عمومی و مخاطب شهری مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. در همین حال، فهمیدن این مساله که فعالیت اصلی هر شهری بر چه موضوعی متمرکز شده است یا به عبارت دیگر زمینه مصرفی هر منطقه‌ای چیست، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
کارشناسان زبده به طراحان و نظریه‌پردازان شهری توصیه می‌کنند از معماری تجاری درس بگیرند و آنان را تشویق می‌کنند که با حذف تابلوها و تصاویر اغراق‌شده چهره‌ای مناسب با محتوای بومی و سلایق شهروندی خلق کنند طوری که وزن و نظم در مبلمان شهری ایجاد شود و تبلیغات تجاری زیبایی این فضا را نگیرد.
تحلیلگران اخیرا به جای تولید، بر الگوی مصرفی تاکید می‌کنند و پیشنهاد می‌دهند در بازسازی شهرها باید فرایند تولید و اقتصاد منطقه در اولویت قرار بگیرد. شهرهای اروپایی حدود صد سال قبل آغشته به پوسترها تبلیغاتی بودند، منظره‌ای مانند آنچه امروز در شهری چون بیرجند می‌بینیم، یعنی تبلیغات تقریبا تمامی فضاهای شهری را می‌پوشاندند.
با گذشت زمان، تبلیغات به عامل کلیدی در اقتصاد شهرها تبدیل شده است و همچنان پوسترها در تبلیغات نقش کلیدی را بازی می‌کنند، اما موزون بودن و ایجاد نظم در این فضا بسیار اهمیت دارد؛ اصلی که در فضای ایجادشده برای تبلیغات در بیرجند مغفول مانده است.
