چند «تِرَ ک» تا خوشبختی

شاهین امین

این سال‌ها فضای مجازی و حقیقی، برنامه‌های رنگا‌رنگ صدا و سیما، بیلبورد‌های شهری، مجالس، مهمانی‌ها و... پرشده از انواع خواننده جورواجور. تازه پشت‌سر این خوانندگان، خیل عظیمی هم در تلاشند تا به صف حنجره‌پیشگان بپیوندند. البته هرکسی حق دارد شغل و صنف خود را اختیار کند ظاهرا کسی هم قرار نیست جای کسی را تنگ کند اما سؤال نگارنده این است که چرا تب خوانندگی تا این حد بالا گرفته است؟

همیشه و از دیرباز موسیقی در بین اغلب خانواده‌ها حضور داشته‌است. حتما همه ما خاطره‌های دور و نزدیک مهمانی‌ها یا دورهمی‌هایی را به یاد داریم که کسی با ها یک‌دانگ‌صدا آوازی خوانده و ما هم با او زمزمه کرد‌ه‌ایم یا اصلا دسته‌جمعی ترانه‌ای سر داده، یا اهل دلی، ‌سازی‌ دست گرفته دیگران هم سری تکان داده و دل‌ای‌دل‌ای کرده‌اند. حتی بوده با گوشه میز یا قابلمه ضربی گرفته شده و همخوانی دوستانه‌ای هم رخ داده است؛ قاعدتا همه این تصاویر را در یاد داریم. البته در آن گعده‌های فامیلی یا دوستانه حتما کسانی هم بوده‌اند  که با صدای نخراشیده ولی با اصرار، گوشمان را آزرده‌اند یا با‌ سازی‌ ناکوک و نابلدی روح‌مان را خراش داده‌اند؛ در هر صورت حتی آن موارد هم علاقه‌مندی به موسیقی را نشان می‌داد. درهرحال آیاوجود این میزان علاقه‌مندی می‌تواند دلیلی متقن برای گسترش یا حتی انفجار خواننده باشد که امروز با آن مواجهیم؟ در کشوری که با تمام دلبستگی‌های طبقات مختلف اجتماعی، هنوز آموزش و بهره‎برداری از موسیقی در انواع مختلف آن گسترش نیافته و اصلا با بسیاری از کشورهای جهان قابل مقایسه نیست، وجود و حضور این تعدادخواننده طبیعی است؟ قطعا اگرموسیقی به تمامی و به‌معنای واقعی گسترش یافته بود، باید به تولید نوازنده، خواننده، آهنگساز، رهبر ارکستر در انواع مختلف منجر می‌شد نه فقط تولید خواننده پاپ. می‌دانم موسیقی پاپ به تبع ماهیتش پرطرفدارتر از گونه‌های دیگر موسیقایی است اما در همین موسیقی هم جز خواننده، حضور و کیفیت ترانه‌سرا، نوازنده، آهنگساز و تنظیم‌کننده اگر نگوییم بیشتر، حداقل به اندازه خواننده اهمیت دارد، پس چرا در آن بخش‎ها نه‌تنها به اندازه خوانندگی با انفجار و ازدیاد منابع انسانی مواجه نیستیم بلکه به‌شدت کمبود آهنگساز و نوازنده با کیفیت، به گواه بسیاری از اهالی موسیقی به چشم می‌آید؟

آیا بروز روزانه خواننده‌ها به‌خصوص در موسیقی پاپ در اشکال متفاوت نشان کیفیت و تنوع در این عرصه است؟ حداقل گوش نگارنده و امثالهم به اضافه شواهد و قرائن چنین کیفیتی را تأیید نمی‌کنند. کافی است به برایند موسیقی پاپ 20سال اخیر دقیق شویم و ببینیم چند قطعه پس از گذر از فضاهای تبلیغاتی و فراز و فرودهای زمانه، در حافظه جمعی ایرانی‌ها ماندگار شده‌اند. آیا تعداد آنها برای یک بازه 20ساله قابل‌قبول است؟ چرا در این 20سال خواننده‌ای در قواره محمد نوری، فرهاد، فریدون فروغی یا حتی آرتوش و... معرفی نشده است؟ قطعا امکانات و شرایط رفاهی خوانندگان پاپ 15-10سال گذشته به‌مراتب بیش از روزگاری است که آن صداهای یگانه برای مردم خواندند. نمی‌خواهم منکر کیفیت برخی از خوانندگان و گروه‌های موسیقی پاپ بشوم اما بحث برسر ماندگاری و کیفیت‌های منحصر به فرد است.

 با این توضیحات بسیار مجمل برای چرایی بروز روزانه این تعداد خواننده در فضاهای مجازی و حقیقی ظاهرا می‌توان به شکل مختصر تنها 2 دلیل اصلی برشمرد: 

1- اقتصاد موسیقی برای اینکه رونق خود را همچنان حفظ کند نیاز به چهره‌ها و صداهای تازه دارد پس فعالان این اقتصاد مدام در تکاپوی کشف و ارائه صداهای تازه حتی با کیفیت پایین و تقلیدی هستند تا کسب و کارشان دوام و رشد داشته باشد.
 2- خوانندگی باعث شهرت سریع و دیده شدن است. شهرت هم مسیر موفقیت را تسهیل می‌کند پس طبیعی است تمام کسانی که اندک ذوق موسیقی داشته باشند تلاش کنند به خیل خوانندگان مشهور و نیمه‌مشهور بپیوندند و از مواهب فراوانش بهره ببرند.