• دو شنبه 8 بهمن 1403
  • الإثْنَيْن 27 رجب 1446
  • 2025 Jan 27
شنبه 10 شهریور 1397
کد مطلب : 28872
لینک کوتاه : newspaper.hamshahrionline.ir/RjRL
+
-

سرمای بازار کتاب در طرح تابستانه

نگاه کتابفروشی‌های خیابان انقلاب و کریمخان به نهمین طرح فصلی تخفیف کتاب

مرتضی کاردر/روزنامه‌نگار

 طرح‌های فصلی آدم را یاد صف‌های شلوغ کتابفروشی‌ها می‌اندازد و انبوه خریدارانی که منتظرند تا کتاب‌هایشان را در سامانه تخفیف ثبت کنند و از تخفیف بهره ببرند. در روزهای طرح تابستانه کتاب سری به کتابفروشی‌های تهران زدیم تا ببینیم در محدوده خیابان انقلاب و کریمخان چه خبر است.

پرسه در کتابفروشی‌ها را از میدان انقلاب شروع می‌کنیم؛  از کتابفروشی نشر افق. کتابفروشی افق را با صف‌های دراز در روزهای طرح پاییزه کتاب به‌خاطر می‌آوریم. اما در صبح روزهای آغازین شهریور از صف طولانی خبری نیست. رضا فیض کتابفروش نشر افق در گوشه‌ای نشسته است و کتاب می‌خواند. تا نام طرح به میان می‌آید سر درددلش باز می‌شود: «شما ببینید طرح را در چه روزهایی گذاشته‌اند؟ طرح در یک هفته برگزار می‌شود که دو روزش تعطیل بود. روزهای اول هفته روزهای خوبی برای کتابفروشی‌ها نیست. آخر هفته که تعطیل بود و طرح هم دوشنبه تمام شد. یعنی عملا فقط می‌خواستند بگویند که ما صرفا طرح را برگزار کرده‌ایم.» 

نکته دیگری که فیض به آن اشاره می‌کند، مشکلات سامانه ثبت تخفیف کتاب‌هاست: «همیشه این طرح و سیستم مشکل عدم‌ همخوانی دارند؛ یعنی تعداد مشتری زیاد است. وقتی طرحی این‌قدر جامع است می‌تواند با سیستمی مثل کوثر که نود درصد کتابفروشی‌ها دارند از آن استفاده می‌کنند هماهنگ بشود که کتابفروش مجبور نشود دوبار کتاب را ثبت کند. من پیش از این در کتابفروشی‌های دیگری هم بوده‌ام؛ در کتابفروشی ترنجستان،  در شهر کتاب دزاشیب، در کتابفروشی حوض نقره و... در جاهای دیگری که فضا کوچک‌تر است ثبت کتاب‌ها بسیار مشکل می‌شود و صف شکل می‌گیرد. یعنی مشکلات آن‌قدر زیاد می‌شود که کتابفروش‌ها تصمیم می‌گیرند طرح را انجام ندهند و فقط اگر کسی درخواست کرد طرح را برایش انجام ‌دهند.» کتابفروشی‌ انتشارات روزبهان یکی از کتابفروشی‌های قدیمی خیابان انقلاب است که در سال‌های اخیر پس از بازسازی کتابفروشی‌اش آثار پرفروش خود را مثل کتاب‌های نادر ابراهیمی و حسین منزوی تجدید چاپ کرده است. اما در کتابفروشی روزبهان هم خبری از مشتری نیست. مهران کنی مدیر کتابفروشی روزبهان می‌گوید: «استقبال از طرح مثل همیشه نبود. عده زیادی از مردم در سفر بودند. زمانی طرح را گذاشتند که مردم در آخر هفته به سفر رفته بودند و عملا شنبه و یکشنبه از سفر برگشتند. دوشنبه هم طرح تمام شد.خلاصه اینکه زمان طرح خیلی مناسب نبود.» 

کتابفروشی چتر یکی از کتابفروشی‌های تازه‌تأسیس و اغلب شلوغ مقابل دانشگاه در سال‌های اخیر بوده است. الان هم شلوغ‌تر از دیگر کتابفروشی‌های انقلاب است اما کتابفروشان آن می‌گویند که عضو طرح نیستند. اما چرا؟ «به خاطر دردسرهایی که دارد. ما باید دو بار همه کتاب‌ها را ثبت کنیم؛ یک‌بار در سیستم خودمان و یک‌بار در سامانه طرح. صف مشتری‌ها خیلی طولانی می‌شود و مشتری‌ها معطل می‌شوند. سامانه طرح هم معمولا در مواقع شلوغی جوابگو نیست. به‌دلیل همه این مشکلات ما فقط یک‌بار در طرح شرکت کردیم و دیگر شرکت نمی‌کنیم.»  

یارانه‌ای که یک‌روزه تمام می‌شود

کتابفروشی نشر ققنوس در بازار کتاب میدان انقلاب عضو طرح تابستانه است اما درصورتی که مشتریان بخواهند می‌توانند از تخفیف استفاده کنند. نادرپور مسئول فروشگاه نشر ققنوس می‌گوید: «مگر همه‌اش چقدر است؟ کل یارانه‌ای که به ما داده‌اند 600هزارتومان است. مهلتش عملا پنج روز است. درست است که گفته‌اند یک هفته ولی عملا پنج روز است. از طرف دیگر عددش چشمگیر نیست. تا بخواهی شروع کنی تمام‌شده است. 600هزارتومان فروش یک روز است. یعنی یک روزه تمام می‌شود. برای همین فقط به کسانی که بخواهند،  تخفیف می‌دهیم.» 

انتظاری که داشتیم برآورده نشد

در خیابان انقلاب چندان خبری از طرح و استقبال مردم از آن نیست. شاید در کتابفروشی‌های ولی عصر و کریمخان بتوان اندکی از رونق و استقبال مخاطبان برای خرید کتاب سراغ گرفت.
کتابفروشی انتشارات هاشمی کمی پایین‌تر از میدان ولی عصر از کتابفروشی‌هایی است که مشتری‌های بسیاری دارد. سهیلی مدیر کتابفروشی هاشمی می‌گوید: «در کل این دوره ضعیف‌تر از دوره‌های قبل بود. نمی‌دانم حالا یا اطلاع‌رسانی کم بوده یا به‌دلیل تعطیلات. در دوره‌های قبل هر موقع یارانه تمدید می‌شد ما تمدید می‌کردیم و دوباره شارژ می‌کردیم اما مبلغ یارانه ما در این دوره به زیر 50 درصد رسید.» 
فروشگاه کتاب و محصولات «فرهنگ» در ابتدای بلوار کشاورز مقصد بسیاری از کتابخوانان در سال‌های اخیر است. فریدون میلانی مدیر بخش کتابفروشی فروشگاه فرهنگ می‌گوید: «طرح تابستانه فقط در روز نخست خوب بود و در روزهای پس از آغاز تعطیلات چندان مراجعه‌کننده‌ای برای خرید کتاب نیامد. بعد از تعطیلات انتظار داشتیم که استقبال مردم بیشتر شود اما انتظاری که داشتیم برآورده نشد. در دوره‌های قبل در ایام طرح گاهی فروش ما به چند برابر روزهای عادی می‌رسید،  ولی در این دوره خبری از فروش‌های گذشته نبود.» 

کسی به فکر کتاب‌ خریدن نیست 

معمولا در روزهای آخر هفته مخاطبان بیشتری برای خرید کتاب مراجعه می‌کنند اما طرح تابستانه در تهران این بار تنها یک آخر هفته داشت که با تعطیلی عید قربان تلاقی کرده بود و بسیاری از مردم ترجیح دادند که به سفر بروند و در روزهای شنبه و یکشنبه بازگردند. خستگی بازگشت از سفر هم حال و مجالی برای کتابگردی نگذاشت.
اما آهنگ حقیقت کتابفروش باسابقه فروشگاه نشر چشمه در خیابان کریمخان می‌گوید: «من فکر می‌کنم اگر تعطیلی‌ها نبود هم همینطور بود. الان مردم درگیر مایحتاج اولیه‌شان هستند. کسی به فکر کتاب‌ خریدن نیست. البته زمان طرح واقعا کم بود. در دوره‌های قبل زمان طرح حداقل دو، سه هفته بود اما این دفعه خیلی کوتاه بود.» 
آخرین مقصد ما کتابفروشی نشر ثالث زیر پل کریمخان است. جواد رحیمی کتابفروش ثالث می‌گوید: «نمی‌دانم برنامه‌ریزی چطور بود و چرا این زمان را انتخاب کردند. نصف مردم در شمال هستند. طرح‌های پاییزه و عیدانه خیلی خوب بود. گاهی روزی تا بیست و سه میلیون می‌فروختیم. فقط زمانش نامناسب بود. البته تابستان امسال به‌طور کلی تابستان خوبی نبود.»
در روزگاری که شرایط اقتصادی مردم چندان خوب نیست و طبیعتا کتاب از اولویت‌های سبد خرید مردم خارج می‌شود شاید تخفیف بیشتر و زمان طولانی‌تر برای طرح تخفیف تابستانه کتاب سبب می‌شد که شمار خریداران کتاب بیشتر شود. اما کاهش یارانه اختصاص‌یافته برای طرح تابستانه سبب شد تا خانه کتاب،  بازه زمانی طرح را از همیشه کوتاه‌تر کند . تابستانه کتاب خیلی زود تمام شد. زودتر از آنکه کتابخوانان حرفه‌ای باخبر شوند و به کتابفروشی‌ها بروند. در نهمین دوره تخفیف فصلی کتابفروشی‌ها شاهد روزهای شلوغی نبودند. باید منتظر پاییزه کتاب باشیم تا ببینیم آیا تجربه شلوغی‌های سال‌های گذشته تکرار می‌شود یا نه.

این خبر را به اشتراک بگذارید