پهنه فرهنگی رودکی به روایت نقشه

پریسا امیرقاسم‌خانی/خبر‌نگار

مدت‌هاست رئیس کمیسیون اجتماعی و فرهنگی شورای شهر تهران، از ایجاد مهم‌ترین پهنه فرهنگی شهر، به نام پهنه رودکی خبر داده است. این پهنه که در محدوده  قدیمی شهر واقع شده، از شمال به خیابان انقلاب، جنوب به  نوفل لوشاتو، شرق به حافظ و غرب به خیابان ولیعصر می‌رسد. قرار است در تهران 4 راسته موسیقی، کتاب، صنایع‌دستی و نمایش نیز به‌وجود بیاید. دلیل اهمیت پهنه رودکی وجود تعدادی نقاط شاخص فرهنگی و اجتماعی و 35 بنای تاریخی است. در گزارش زیر با کمک اشکان بیات، مدیر بنا و بافت‌های تاریخی منطقه 11 و به روایت نقشه، با این نقاط و بناها بیشتر آشنا می‌شویم.

تالار حافظ

نخستین تالار نمایشی در ایران بوده که در دهه40 به‌صورت متحرک و در زمینی به مساحت 400مترمربع به‌وجود آمده، معمار طرح تالار مهندس بهرنگ بنی‌آدم و طراح آن مهندس نیلوفر نیکسار بوده است. هم‌اکنون تالار حافظ به فعالیت هنری خود ادامه می‌دهد.چ

تالار وحدت


یکی از مجهزترین و بزرگ‌ترین تالارهای اپرا، باله، موسیقی و تئاتر در ایران بوده است که توسط اوژن آفتاندلیانس، معمار برجسته ایرانی و ارمنی‌تبار و براساس نمونه اپرا هال وین طی 10سال ساخته و در سال1346 افتتاح شده است. هم‌اکنون این تالار مرکز کنسرت‌های موسیقی و نمایش‌های هنری است.

بوستان ارفع

در گذشته باغ میرزا رضا خان ارفع از شاهزادگان قاجار بوده است. سال1381 در زمین باغ به مساحت 1802مترمربع بوستان ارفع احداث شد. نزدیکی بوستان به تالار وحدت و تالار حافظ و محل تردد هنرمندان و فرهنگیان بر اهمیت آن افزوده است.

بیمارستان مروستی

سال1339 به همت غلام‌حسین مروستی‌، بنیانگذار جراحی نوین گوش و حلق و بینی‌، با ظرفیت 44تخت ثابت تأسیس شد. تخصص اصلی بیمارستان در زمینه‌های گوش و حلق و بینی‌ و زیبایی است و یکی از معدود مراکز درمانی در این پهنه است.

دانشگاه علوم قضایی

درسال۱۳۵۶ به‌منظور رفع نیازهای دادگستری در زمینه‌های حقوقی، قضایی و اداری تاسیس شد و با تلاش شهید  بهشتی از سال۱۳۶۱ به‌طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد.

کوچه لولاگر


کوچه لولاگر یا کوچه قرینه پایتخت توسط برادران لولاگر سال1317 احداث شده است. از مهم‌ترین شاخص‌های این کوچه وجود خانه‌های قرینه در 2سمت کوچه است که آن را به متفاوت‌ترین کوچه پایتخت تبدیل کرده است.

کافه اپرا​​​​​​​

ساختمان کافه مربوط به دوران پهلوی است و از نخستین کافه‌هایی است که در دهه80 در تقاطع خیابان استاد شهریار و خارک به‌وجود آمد و پاتوق هنرمندان و مردم شد و به‌علت اینکه از نخستین کافه‌هایی بود که باعث رواج کافه‌گردی در 10 محدوده شد، از اهمیت بسیاری برخوردار است.

خانه ارامنه


بنای خانه ارامنه در محله ارامنه واقع در نوفل لوشاتو، مربوط به دوران پهلوی اول است که ابتدا به‌عنوان باشگاه ارامنه مورد استفاده قرار می‌گرفت. 

انجمن خوشنویسان ایران

 نقطه عطف خوشنویسی معاصر ایران است که سال۱۳۲۹ با همت استادان سیدحسین میرخانی، علی اکبر کاوه، ابراهیم بوذری، سیدحسن میرخانی، دکتر مهدی بیانی و همکاری وزارت فرهنگ و هنر وقت تأسیس شد. 

سازمان اوقاف و امور خیریه

نخستین نهاد اداره‌کننده موقوفات فاقد متولی در ایران است که ساختمان آن در سال۱۳۸۸ به‌علت ازدیاد بناهای اوقافی در محدوده احداث شد و همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

پارک دانشجو

سال1346 با عنوان پارک در زمینی به مساحت 27205مترمربع احداث شد. این پارک به‌دلیل قرار گرفتن کنار تئاتر شهر و محل تردد هنرمندان و فرهنگیان از اهمیت زیادی برخوردار شده است.

تئاتر شهر


ابتدا ساختمان کافه شهرداری در محل آن قرار داشته که هنرمندانی مانند صادق هدایت در آن رفت‌وآمد می‌کردند. سپس ساختمان تئاتر شهر در محل کافه و سال1346 توسط مهندس علی سردار افخمی طراحی شد و مدت 5 سال اجرای آن طول کشید. سال1351 به‌عنوان مدرن‌ترین سالن تئاتر شهر تهران افتتاح شد.

مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه

بنای مؤسسه سال1314 متعلق به لقمان‌الملک از رجال قاجار بوده و مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه سال1352 به‌منظور بهتر شناساندن و ترویج میراث فلسفی و فکری ایران در دوره اسلام و قبل از اسلام توسط سیدحسین نصر در این بنا تاسیس‌شده است. 

سفارتخانه‌های موجود در پهنه رودکی​​​​​​​

در پهنه رودکی 4سفارتخانه واقع شده است که سفارتخانه‌های فرانسه، ایتالیا، واتیکان و ارمنستان را شامل می‌شود. قدمت بناهای سفارتخانه‌ها مربوط به دوران قاجار و پهلوی است.

تئاتر شهرزاد​​​​​​​


یکی از مراکز خصوصی تئاتر در این پهنه است که با وجود مراکزی مانند تئاتر شهر و تالار وحدت، در دهه90 توسط قاسم جعفری کارگردان سینما به‌وجود آمده و هم‌اکنون پاتوق هنرمندان و فرهنگیان است.