بازگشت به جنگ

تحریریه درنگ

دهم شهریور روزی است که جنگ جهانی دوم شروع شد. این رویداد هنوز هم در فهرست یکی از مهم‌ترین فاجعه‌‌های تاریخ کره‌زمین قرار دارد و از زاویه‌‌های مختلف مورد بررسی قرار می‌گیرد. جنگ‌جهانی دوم از موضوع‌های جذاب برای تولید آثار هنری است. فیلم‌ها، سریال‌ها و کتاب‌های تکان‌دهنده‌ای با موضوع جنگ جهانی دوم تولید شده‌اند. جالب است که این موضوع همچنان مخاطب خودش را پیدا می‌کند و موردتوجه منتقدان هم قرار می‌گیرد. واقعیت این است که آرشیو غنی تولیدات هنری با موضوع جنگ جهانی دوم، این امکان را می‌دهد که پرونده‌ای اختصاصی فقط برای این محصولات تهیه شود ولی رویکرد ضمیمه درنگ، پرداختن به یک موضوع از زاویه‌های مختلف است و به همین دلیل تلاش کردیم بیشترین فضای ممکن را به آثار هنری با موضوع جنگ‌جهانی دوم اختصاص بدهیم. در درنگ امروز، گفت‌وگویی جذاب با خسرو سینایی درباره فیلمسازی‌ در ایران با موضوع جنگ جهانی دوم را می‌خوانید، با بهترین فیلم‌های ساخته شده درباره جنگ جهانی دوم آشنا می‌شوید و البته چند کتاب فوق‌العاده که احتمالا تا پایان جهان، گزینه‌هایی جذاب برای خوانده‌شدن هستند.

مهم‌ترین پرسش در پرونده «جنگ جهانی دوم» این است که ایران در این دوران چه حال و هوایی داشت؟ داستان ایران را می‌دانیم که ابتدا اعلام بی‌طرفی کرده بود ولی طرف‌های درگیر کار خودشان را کردند و ایران هم درگیر جنگ شد. مهم‌‌ترین انگیزه برای پرداختن به جنگ‌جهانی دوم، همین بازسازی فضای آن دوران در ایران بود. برای سردرآوردن از آن روزها سراغ پیرمردها و پیرزن‌هایی رفتیم که آن زمان را هنوز به‌خاطر دارند. علاوه براین، هر رویدادی – چه مثبت و چه منفی – بر سبک زندگی مردم تأثیر می‌گذارد. فارغ از فاجعه‌هایی که جنگ جهانی دوم در ایران به بار آورد، این امر  هم مسلم بود که آشنایی با فرهنگ‌ها و آدم‌های دیگر بر شیوه زندگی مردم ایران تأثیر گذاشت. درباره این موضوع با سیداحمد محیط طباطبایی گفت‌وگو کردیم. او از تغییرات جالبی می‌گوید که به‌دلیل وقوع جنگ‌جهانی دوم در شیوه زندگی مردم ایران رخ داد؛ از اندیشه تا انتخاب لباس و وسایل منزل.

جست‌وجو برای یافتن قهرمانان ایرانی جنگ جهانی دوم، یکی دیگر از بخش‌های جذاب در این پرونده است. ایرانی‌هایی در آن زمان زندگی می‌کردند که زندگی‌شان قابلیت تبدیل‌شدن به فیلم و کتاب را دارد. آنها عین اتفاق‌های سینمایی، مثلا «فهرست شیندلر» جان آدم‌های زیادی را نجات داده‌اند. علاوه براین، ایران نقش قابل‌توجهی در پناه‌دادن به آدم‌‌هایی داشت که کشورهایشان به‌طور مستقیم درگیر جنگ بودند. مثلا آدم‌های بسیاری از کشور لهستان به ایران آمدند و ماندگار هم شدند؛این پرونده قرار است در حواشی جنگ‌جهانی دوم حرکت کند و به سوژه‌هایی بپردازد که ایران در آن نقش داشته است.