تئاتر
مدیر مرکز هنرهای نمایشی از فرایند انتخاب تئاترهای جشنواره فجر می‌گوید
جشنواره‌ای برای همه سلیقه‌ها
مرتضی کاردر/ خبرنگار:
سی‌و‌ششمین جشنواره تئاتر فجر امسال از 28دی تا 9بهمن در تهران و شهرستان‌ها برگزار خواهد شد؛ جشنواره‌ای که ویترین یکساله تئاتر ایران است و چشم‌های بسیاری به آن دوخته شده است.
در آستانه برگزاری جشنواره با مهدی شفیعی، مدیرکل مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به گفت‌و‌گو نشستیم تا از اتفاقات جشنواره امسال برایمان بگوید.
یکی، دو هفته بیشتر تا برگزاری جشنواره نمانده است. چقدر از مقدمات برگزاری جشنواره فراهم شده است؟
خوشبختانه خروجی همه بخش‌ها مشخص است و فهرست گروه‌های شرکت‌کننده در بخش‌های مختلف جشنواره اعلام شده است. نمایش‌های داخلی و گروه‌های استانی انتخاب شده‌اند. فهرست نهایی بخش مرور جشنواره معلوم شده است. آثار مهمان چه در بخش صحنه و چه در بخش خارج از صحنه هم مشخص شده است.
بودجه و پرداخت اولیه گروه‌ها چطور؟
جشنواره تئاتر جشنواره‌ای است که به‌شدت نیاز به حمایت مالی دارد و برگزاری‌اش دشوار و پرهزینه است. تمام فرایند تولید باید فراهم باشد. دکور کامل، لباس کامل، حضور همه اعضای گروه و... همیشه جامعه نجیب تئاتر با حداقل‌ها جشنواره را برگزار کرده‌اند. امسال بیش از 110اثر در بخش صحنه‌ای داریم و نزدیک به 30اثر را در بخش‌های صحنه‌ای و خارج از صحنه. مقدمات حضور و اجرای گروه‌ها فراهم شده و امیدوارم پرداخت‌های اولیه ظرف یک هفته تا 10 روز آینده صورت بگیرد و جشنواره خوبی را برگزار کنیم.
یکی از مشکلات جشنواره این بود که گروه‌های جوان‌تر که بیشتر کارهای تجربی می‌کنند از ورود به فهرست کارهای جشنواره بازمی‌مانند و قافیه را به نام‌ها و گروه‌های مشهورتر می‌بازند و به تبع آن از امکانات دیگر محروم می‌شوند. امسال چقدر تلاش کرده‌اید تا مانع این اتفاق شوید؟
زمانی ورود به جشنواره به معنی تضمین سالن و حمایت مالی و... بود؛ اتفاقی که کار همه را سخت می‌کرد اما در سال‌های اخیر سیاست جشنواره تغییر کرده است. در دو، سه سال اخیر بخش اعظم کارها از مرور تئاتر ایران وارد جشنواره می‌شود و جشنواره از بین آثار به صحنه رفته یک سال گذشته آثار خود را انتخاب می‌کند.
اما باز هم برای اینکه مشکلات سلیقه‌ای به‌وجود نیاید یا گروه انتخاب اسیر نام‌ها نشود، امسال یک گروه 70نفره از متخصصان تئاتر در حوزه‌های مختلف کارها را انتخاب کرده‌اند؛ گروهی که در میان آنها آدم‌هایی از همه حوزه‌ها دیده می‌شود؛ از روزنامه‌نگاران و نویسندگان و مترجمان گرفته تا مدیران سالن‌ها و اساتید دانشگاه و حتی آدم‌های سیاسی که مخاطبان حرفه‌ای تئاتر هستند. برای همین همه سلیقه‌ها را می‌توانید در جشنواره امسال ببینید.
بخشی از آثار جشنواره هم به تولیدات تازه اختصاص پیدا کرده است. این آثار هم متعلق به گروه‌ها و هنرمندان شاخصی است که قرار است در ماه‌های آینده به صحنه بروند. بخش مهمان هم بخشی نیست که فقط در جشنواره به صحنه بروند. فکر می‌کنم تا حد زیادی این نگرانی برطرف شده است.
درباره گروه‌های خارجی همیشه این پرسش مطرح می‌شده که این گروه‌ها چقدر حرفه‌ای هستند؟
دعوت از گروه‌های خارجی در جشنواره‌هایی مثل تئاتر دشواری‌های خودش را دارد. مثل سینما نیست که بشود تهیه‌کننده دی‌وی‌دی اثر را ارائه کند.
تمام سازوکاری که یک گروه برای اجرای اثر نیاز دارد باید فراهم شود؛ سالن حرفه‌ای مورد نیاز، دکور مناسب، فراهم کردن همه امکانات صحنه‌ای و شرایط اجرا، مناسب‌سازی اجرا با فرهنگ ایرانی و...
گاهی وقت‌ها دشوار است که با گروه‌های حرفه‌ای وارد چنین رایزنی‌هایی شد اما با وجود همه این دشواری‌ها گروه‌های بسیار حرفه‌ای انتخاب شده‌اند. امسال 20گروه از 13کشور در بخش بین‌الملل شرکت می‌کنند؛ گروه‌های حرفه‌ای که اعتبار بین‌المللی دارند و بعضی‌هایشان تورهای جهانی برگزار کرده‌اند.
یکی از این گروه‌ها در 30کشور کارش را اجرا کرده است و الان اجرای سی و یکمش در جشنواره فجر است.
4گروه از کشورهای همسایه در جشنواره حاضر هستند.
امسال ما فهرست گروه‌ها را سریع‌تر اعلام می‌کنیم و از رسانه‌ها می‌خواهیم که بروند و سابقه و رزومه‌هایشان را جست‌و‌جو کنند.
یا شاید برگزار‌کنندگان جشنواره بتوانند اطلاعات بیشتری از گروه‌ها را در اختیار تماشاگران قرار دهند.
بله، یکی از مشکلات هم این است که تماشاگر با حداقل اطلاعات وارد سالن می‌شود.
امسال قصدمان این است که اطلاعات بیشتری به تماشاگران بدهیم تا تماشاگر از سابقه و پیشینه و سبک کاری گروه و جایگاه و تجربه‌های بین‌المللی گروه اطلاعات بیشتری داشته باشد.
اما فارغ از شهرت بین‌المللی گروه‌ها پرسش اینجاست که چه تعداد از این گروه‌ها از گروه‌های پیشرو تئاتر هستند و چه چیزی به تئاتر ما اضافه می‌کنند؟
همیشه وقتی هیأت انتخاب دست به انتخاب می‌زند این پرسش‌ها مطرح می‌شود.
ما در بخش خارج از صحنه گروه‌هایی داریم که همه به شیوه‌های نوین تئاتر اجرا می‌کنند: شیوه‌های کاربردی که مشارکت اجتماعی و مردمی را در کارهایشان می‌طلبند کاملاً نو است و آورده دارد برای تئاتر. در بخش صحنه هم آثاری که آمده همینطور است.
چقدر حضور این گروه‌ها در معرفی تئاتر ایران به دنیا مؤثر بوده است؟
بخشی از اهداف جشنواره معرفی ظرفیت‌های تئاتر داخلی و برقراری ارتباط دوسویه با گروه‌ها و کمپانی‌های بین‌المللی است.
شماری از مهمان‌های خارجی ما مدیران کمپانی‌ها و مدیران سالن‌های تئاترهای معتبر در دنیا هستند تا این تعامل دوسویه برقرار شود و فرصتی برای هنرمندان ما برای تعامل با کمپانی‌ها ایجاد کند.
بلافاصله بعد از جشنواره فجر هفته تئاتر ایران در بلژیک برگزار می‌شود.
7گروه ایرانی به بلژیک می‌روند که برگزیدگان سال گذشته جشنواره تئاتر فجر هستند و در حقیقت این هفته تئاتر محصول تعاملات بین‌المللی سال گذشته است.
اسامی آثار پذیرفته شده در بخش مرور تهران و سایر استان‌ها
آخر بازی/ محمد مهدی شاهی/ تهران، آواز زنی در گورستان، مسلم نارکی/ گچساران، آناکارنینا/ آرش عباسی/ تهران، ابوبکر محمدی، فاطمه محمدی/ جلال تجنگی/ تهران، اتاق ورونیکا/ حسین اکبرپور/ مشهد، اگر شبی از شب‌های تهران مسافری/ جواد صداقت، الهام نبی/ تهران، اگه بمیری/ سمانه زندی‌نژاد/ تهران، برای کلاه آهنی‌ها/ پژمان عبدی/ تهران، بی پدر/ محمد مساوات/ تهران، پسران تاریخ/ اشکان خیل‌نژاد/ تهران، تاریکی/ رامین اکبری/ تهران، تو با کدام باد می‌روی/ کمال هاشمی/ تهران، تولد غم‌انگیز پسر آهنی/ رامین سیار دشتی/ تهران، تهران زیر بال فرشتگان/ اکبر صمدی‌نیا/ رشت، چند درجه سوءتفاهم در مقیاس اتللو/ حبیب‌الله دانش/ تهران، خانه‌ای در انتهای خیابان بهار/ ندا هنگامی/ تهران، خرس و خواستگاری/ حسن معجونی/ رشت، خسیس/ مریم کاظمی/ تهران، دشمن خدا/ عمادالدین رجبلو/ تهران، دشمن مردم/ سینا راستگو/ تهران، روز عقیم/ حسین کیانی/ تهران، رومئو و ژولیت/ هستی حسینی/ تهران، زبان تمشک های وحشی/ شیوا مسعودی/ تهران، سربسته از تهران/ مجتبی کریمی/ تهران، سندروم پای بیقرار/ عبدالله برجسته/ مشهد، شب دشنه‌های بلند/ علی شمس/ تهران، شلتر/ امین میری/ تهران، فروغ ساراپینا/ محسن حسینی/ تهران، قند خون/ لیلی عاج/ تهران، کاش می شد منم بیام/ غنچه شکوهیان/ آمل، ماجرای متران پاژ/ محمدحسن معجونی/ تهران، مانوس/ نازنین سهامی زاده/ تهران، مداربسته/ پگاه طبسی نژاد/ تهران، مفیستو/ مسعود دلخواه/ تهران، موغلی پنا/ علیرضا داوری/ بندرعباس، نسخه آزمایشی/ علی حاتمی نژاد/ مشهد، نمی‌تونیم راجع بهش حرف بزنیم/ جابر رمضانی/ تهران و چند داستان دیگر/ پیام لاریان/ تهران، هذیان/ مرتضی سخاوت/ دزفول.
