بی‌خطر‌سازی پسماندهای پزشکی

بهناز رحیمیان|‌ خراسان رضوی ـ خبرنگار: 


درسال‌های گذشته جمع‌‌آوری پسماندهای پزشکی و عفونی تولیدی بیمارستان‌ها، مراکز درمانی، مطب‌ها و آزمایشگاه‌ها از سوی سازمان مدیریت پسماند شهرداری مشهد از نظر تهدید بهداشت عمومی شهروندان، موجب بروز نگرانی‌هایی در جامعه شده بود. با توجه به این‌که جامعه پزشکی و درمانی خود متولی سلامت مردم هستند ادامه این رفتار سبب بی‌اعتمادی شهروندان به متولیان سلامت شهر می‌شد. اخیرا با پیگیری‌های سازمان‌های ذی‌ربط و به‌ویژه ورود مراجع قضایی به این حوزه، اقدامات خوبی نه فقط در مشهد بلکه در کشور برای بی‌خطرسازی پسماند پزشکی در حال انجام است. 


جمع‌آوری پسماند پزشکی

به گفته مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری مشهد، پسماندهای پزشکی که در بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها و مطب‌ها تولید می‌شود طبق نظریه سازمان حفاظت محیط‌زیست مبنی بر عادی یا عفونی بودن آنها از سوی سازمان مدیریت پسماند شهرداری براساس قراردادی، جمع‌آوری می‌شود. 

«ابوالفضل کریمیان» اظهار می‌کند: با توجه به این‌که تهیه دستگاه اتوکلاو برای بی‌خطر‌سازی زباله‌های عفونی درمانگاه‌ها، آزمایشگاه‌ها و مطب‌ها نیازمند فضا و هزینه است، این مراکز باید برای جمع‌آوری زباله‌های عفونی خود با شرکت‌های بخش خصوصی که وظیفه بی‌خطرسازی این زباله‌ها را دارند، قرارداد ببندند و پسماند عادی را به سازمان مدیریت پسماند شهرداری تحویل دهند. 

به گفته این مقام مسئول، اکنون از سوی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و سازمان نظام پزشکی برای شرکت کاسپین مجوزی صادر شده است و طبق آن این شرکت پسماند عفونی مطب‌ها و درمانگاه‌ها را در سایت مرکزی بی‌خطر می‌کند و پسماند عادی را به شهرداری تحویل می‌دهد. اکنون پسماند پزشکی همه آزمایشگاه‌های شهر را این شرکت جمع‌آوری می‌کند. 

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری مشهد معتقد است همه مطب‌ها پسماند عفونی ندارند. از اول خرداد 97 براساس توافق دانشگاه علوم پزشکی و سازمان نظام پزشکی، بخش خصوصی متولی جمع‌آوری پسماندهای عفونی مطب‌هاست و پس از تایید سازمان حفاظت محیط‌زیست مبنی بر عادی شدن زباله‌ها، آنها باید در سایت سازمان مدیریت پسماند شهرداری دفن شود. 
وی تاکید می‌کند: با ورود مرجع قضایی و اعلام سازمان مدیریت پسماند به دستگاه‌های مرتبط در خصوص نداشتن مسئولیت در قبال جمع‌آوری پسماند پزشکی، اتفاقات خوبی در مشهد و در کشور رخ داد. 

کریمیان می‌افزاید: تا 24 اردیبهشت امسال میان دانشگاه علوم پزشکی و سازمان حفاظت محیط‌زیست درباره این‌که محیط‌زیست مرجع تاییدکننده برای عادی شدن پسماند پزشکی است، اختلافی وجود داشت. پس از تعیین ضرب‌الاجل مرجع قضایی و اعلام سازمان مدیریت پسماند مبنی بر نداشتن مسئولیت در جمع‌آوری پسماندهای پزشکی با پیگیری‌ها برای اولین بار دستورالعمل کشوری صادر شد و به مدیریت استان اعلام کرد که باید براساس یک مسیر در بیمارستان و پایش‌های دوره‌ای در سازمان حفاظت محیط‌زیست استان، وضعیت عادی یا عفونی بودن پسماند اعلام شود. 
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری مشهد معتقد است با رویدادهای اخیر وضعیت پسماندهای پزشکی مشهد تعیین تکلیف شده و دستورالعمل مشابه برای سایر کلانشهرهای کشور نیز صادر شده است. 


33 بیمارستان دارای اتوکلاو

به گفته رئیس سازمان نظام پزشکی مشهد، در سال‌های گذشته ابتدا موضوع دفن بهداشتی زباله‌های ویژه مطرح شد که در سال‌های بعد بی‌خطر‌سازی نیز به آن اضافه شد. 
دکتر «علی بیرجندی‌نژاد» می‌افزاید: اکنون زباله‌های ویژه پزشکی جمع‌آوری، بی‌خطرسازی و دفن می‌شوند، البته تمام زباله‌های مراکز درمانی ویژه محسوب نمی‌شوند. 
وی معتقد است زباله ویژه شامل وسایل آلوده به خون و ترشحات زخم است و موارد تیز و برنده آلوده از اهمیت بیشتری برخوردار است. موادی که به ترشحات عادی بدن مانند ترشحات بینی یا دهان آغشته است ویژه تلقی نمی‌شود. 

به گفته این مقام مسئول، در مشهد تعداد 33 بیمارستان اتوکلاو دارند و 5 بیمارستان دارای قرارداد جمع‌آوری و متعهد به خرید اتوکلاو هستند. 
رئیس سازمان نظام پزشکی مشهد می‌افزاید: حدود 170 درمانگاه در مشهد وجود دارد که اکثر آنان با شرکت کاسپین قرارداد دارند و بقیه با اجازه موقت 3 ماهه با مپ قرارداد دارند. همچنین از حدود 4500 مطب موجود در مشهد کمتر از نیمی از آنان زباله ویژه تولید می‌کنند که حدود هزار مطب با شرکت کاسپین قرارداد منعقد  کرده‌اند. 


اول مهر؛ آخرین فرصت

 به گفته معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان در امور اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم و حفظ حقوق عامه در سال‌های گذشته جمع‌آوری پسماندهای پزشکی عفونی و واگیردار از سوی سازمان مدیریت پسماند علاوه بر هزینه مالی سنگین برای شهرداری می‌توانست مشکلات بهداشتی را برای جمعیت قابل توجهی از شهروندان به وجود آورد. 

«محمد بخشی‌محبی» می‌گوید: براساس صدور دستور قضایی طبق برنامه‌ریزی‌های انجام‌گرفته به 3 بخش بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و مطب‌های مشهد از سال گذشته از طریق سازمان نظام پزشکی و دانشگاه علوم پزشکی مشهد مهلتی داده شد تا برای عادی‌سازی زباله‌های عفونی خود اقدام کنند. وی با اشاره به به‌کارگیری بخش خصوصی در چرخه عادی‌سازی زباله‌های عفونی می‌افزاید: اکنون تمام کلینیک‌ها و بیمارستان‌های مشهد تحت مدیریت هستند و با شهرداری و بخش خصوصی قراردادهایی را منعقد کردند البته هنوز 30 کلینیک با این شرکت‌ها قرارداد ندارند. 

به گفته این مقام قضایی، مهلت برای بی‌خطر‌سازی زباله‌های عفونی بیمارستان‌ها و مطب‌ها پایان یافته است، اما کلینیک‌هایی که تاکنون قراردادی با شرکت‌های خصوصی منعقد نکرده‌اند تا اول مهرماه فرصت دارند اقدامات لازم را انجام دهند در غیر این صورت پس از گرفتن اخطار از سوی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در صورت توجه نکردن به سازمان حفاظت محیط‌زیست معرفی می‌شوند. 

معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان می‌افزاید: این کلینیک‌ها پس از بررسی در سازمان حفاظت محیط‌زیست در صورت مجرمانه بودن عمل به دادستانی معرفی می‌شوند و دادسرا مطابق با ماده 688 به عنوان تهدید علیه بهداشت عمومی و نیز ماده 16 قانون مدیریت پسماند مبنی بر مخلوط کردن زباله‌های عادی و عفونی، با خاطی برخورد می‌کند و دادگاه احکام لازم را صادر خواهد کرد و اطلاع‌رسانی نیز در این مورد انجام خواهد گرفت. 
به گفته وی، برای مجازات متخلفان در امر بی‌خطرسازی زباله‌های عفونی به عنوان تهدید علیه بهداشت عمومی یک سال حبس و در ماده 16 نیز جریمه نقدی در نظر گرفته شده است. 
به گفته وی، تاکنون 900 مطب با بخش خصوصی برای بی‌خطر‌سازی زباله‌های عفونی خود قرارداد منعقد کرده‌اند و بقیه نیز در حال انعقاد قرارداد هستند و پس از این مرحله ما شرکت‌ها و بخش خصوصی را در این زمینه متولی و مسئول می‌دانیم.