انتظار شهروندان برآورده نشده است
گفت‌وگو با محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران در آغاز سال دوم شورای پنجم
حامد فوقانی
بعید است تغییر کند؛ او در این یک‌سال با وجود همه فشارهای درونی و بیرونی، با وجود اینکه 2 پروسه سنگین انتخاب شهردار را گذرانده و با وجود تغییراتی که باید انجام می‌شد یا نباید انجام می‌شد و شد، بی‌شک توانسته سنگینی وزنه ریاست شورای شهر تهران را حفظ کند.
محسن هاشمی بی‌پروا در جلسات شورا- چه به اعضا و چه مدیران و حتی خبرنگاران- تذکر می‌دهد و خواستار حفظ شأن پارلمان شهر است. او برای اینکه مدیریتش را داشته باشد حتی گاهی شوخی و مزاح را چاشنی کار می‌کند. گاهی با یک‌عضو دیالوگ‌های خودمانی برقرار می‌کند تا بر جلسه کنترل داشته باشد. البته شورای پنجم شهر تهران به زعم نگارنده و بنا بر نظرسنجی صورت‌گرفته از تعدادی از شهروندان تهرانی توسط مرکز مطالعات موسسه همشهری هنوز نتوانسته عملکرد مورد انتظار را داشته باشد و به اعضای شورا انتقاداتی وارد می‌شود و صدالبته که نباید سایه سنگین فشارهای اقتصادی سال97 بر شهر را نادیده گرفت. اما به هرحال واقعیت آن است که بسیاری از مردم نه‌تنها هنوز نمی‌دانند ارتباط با شورا از چه راهی می‌گذرد بلکه با وجود آرای بالایی که برای انتخاب نمایندگانشان در شورای شهر به ثبت رسانده‌اند، هنوز شناخت کاملی از اعضا پیدا نکرده‌اند. به‌نظر می‌رسد رئیس شورا نیز این موضوع را تا حدودی درک کرده است. اگرچه اعتقاد دارد که مردم فعلا رضایت کافی از عملکرد مدیریت شهری ندارند؛ مدیریتی که یک‌سال از فعالیتش می‌گذرد. در این بین، در مورد محسن هاشمی یک‌موضوع دیگر را هم باید درنظر گرفت؛ اینکه او همچنان بیشتر از آنکه به عنوان نفر نخست ساختمان شورا در خیابان بهشت شناخته شود، به میراث پدرش و آیت‌الله شهره است. به هرحال او اگر هم بر زبان نیاورد با سختی‌های فراوان سال نخست شورای پنجم شهر را پشت سر گذاشته و این روزها علاوه بر موضوعات مربوط به کسری‌های بودجه شهرداری به‌خاطر تلاطم بازار ارز و سکه و هزینه‌های زیاد اداره شهر، همچنان به تغییرات احتمالی در مدیران رده بالای شهری طی سال دوم می‌اندیشد. بنابراین می‌توان حدس زد که او این روزها زمانی که به دفترش در طبقه نخست ساختمان شورا می‌رود، با چه انبوهی از کارهای مختلف روبه‌رو می‌شود؛ کارهایی از جنس سیاست تا درخواست‌های مردمی؛ درست مثل سال اول. با این بهانه با محسن هاشمی- رئیس شورای شهر تهران- گفت‌وگو کرده‌ایم که ماحصل آن‌را در ادامه می‌خوانید:
شما سابقه فعالیت در مدیریت شهری به‌خصوص در عرصه اجرا را زمانی که مدیرعامل مترو بودید دارید، اما شاید حوزه کاری شورا از منظر نظارتی بودن با حوزه کاری اجرایی شهرداری متفاوت باشد. خیلی شفاف و روشن بگویید که در این یک‌سال به‌عنوان ریاست شورای شهر تهران چه ارزیابی‌ای از خودتان و از عملکرد شورا دارید و چه حسی نسبت به مسئولیت‌تان دارید؟
وظیفه شورای شهر در قانون عمدتا سیاستگذاری است و حتی بعد نظارتی پارلمان شهری نسبت به پارلمان ملی دارای اختیارات محدودتری است اما حضور در شورا فرصت خوبی برای آشنا شدن با همه ابعاد مسائل شهر و شنیدن صداها و فهم دیدگاه‌هایی است که کمتر در عرصه رسمی بیان می‌شود. اعضای شورای شهر پنجم در این حوزه به‌نظر موفق بوده‌اند و حجم جلسات و بازدیدها و ارتباطاتی که بین گروه‌های تخصصی و آحاد مردم با اعضای این دوره شورا برقرار شده قابل توجه است. اما در مجموع کارنامه شورای شهر با عملکرد شهرداری سنجیده می‌شود و در این دوره هم به‌دلیل 3 بار تغییر در مدیریت شهر و هم به‌خاطر شرایط رکود و معضل کمبود نقدینگی و منابع مالی شهرداری، شاید انتظار شهروندان از تحرک و تحول در مدیریت شهر به‌طور کامل برآورده نشده باشد.
در یک‌سال نخست شورای پنجم، 2بار شهردار انتخاب کردید که اتفاقا حواشی بسیاری در این ارتباط رخ داد؛از استعفای آقای نجفی گرفته تا جمع‌بندی اعضا برای رأی به آقای افشانی. شورای شهر در این انتخاب‌ها چقدر فشار- اعم از فشارهای بیرونی و رسانه‌ای و...- را تحمل کرد؟
البته من تعبیر فشار را به‌کار نمی‌برم. اعضای شورای شهر نمایندگان مردم هستند و این از حقوق شهروندان و احزاب و گروه‌های سیاسی است که بتوانند در مورد تصمیمات شورا، نظر خود را بیان کنند. در مجموع شورا توانست در 2بار فرایند انتخاب شهردار، مسیر کارشناسی بررسی گزینه‌های متکثر و متنوع را به خوبی و با انسجام مناسب طی کند و با رأی بالا
2 شهردار و همچنین یک سرپرست را برای شهرداری انتخاب کند و عملا حتی یک روز نیز شهر بدون شهردار و مدیریت شهری نماند.
اینکه اساسا اعضا در انتخاب شهردار مورد نظر، اجماع نظر داشتند و در مورد آقای افشانی تنها 2 رأی از 21 عضو شورا به ایشان داده نشد، این شائبه را به‌وجود نمی‌آورد که شورا با شهردار کاملا همسو است و در نظارت شورا کمی با احتیاط عمل شده و نظارت ضعیف می‌شود؟
در مورد انتخاب آقای افشانی همانطور که می‌دانید مسیر طولانی‌ای طی شد و از حدود 30 گزینه سرانجام شورا ایشان را انتخاب کرد و نمی‌توان گفت که ایشان گزینه مطلوب همه 19نفری بوده‌اند که به‌عنوان شهردار به ایشان رأی داده‌اند اما فرایند بهگونهای طراحی شده بود که اعضای شورا از گزینه مطلوب به گزینه ممکن برسند و با تفاهم بر فصل مشترک‌ها، حمایت مناسبی از مدیریت شهری منتخب در شورا ایجاد شود که وی بتواند با اقتدار و توانمندی فعالیت کند.
برخی می‌گویند که شورای پنجم بیشتر در زمینه امور فرهنگی فعالیت داشته تا در زمینه‌های عمرانی، شهرسازی و... . پاسخ شما چیست و چرا؟
این برداشت درستی از عملکرد شورا نیست و ناشی از تفاوت فعالیت‌های فرهنگی است که زودبازده و آشکار هستند، با سایر فعالیت‌ها که در درازمدت و غیرمستقیم، تاثیرگذارند. شورا در حوزه‌های مختلف به‌خصوص حوزه حمل‌ونقل عمومی و اصلاح ساختارهای مالی و برنامه‌ریزی شهر انرژی و توان زیادی را متمرکز کرد که ان‌شاءالله نتایج آن به‌تدریج مشخص خواهد شد.
در ابتدای شروع به‌کار شورای پنجم گفته می‌شد که مدیریت شهری با بدهی کلانی روبه‌روست. با گذشت یک‌سال همچنان بدهی 52هزار میلیارد تومانی به ارث رسیده از دوره گذشته، مطرح است. در این یک‌سال که گذشت چه برنامهای برای کاهش بدهی‌ها داشته‌اید و چه برنامهای برای آینده دارید؟
یکی از اقداماتی که در حال پیگیری توسط مدیریت شهری است، وصول مطالبات کلان شهرداری از دولت، نهادها و سایر بدهکاران کلان است. فراهم‌کردن امکان تهاتر بدهی‌ها با مطالبات نیز یکی دیگر از روش‌هایی است که می‌تواند حجم بدهی‌های شهرداری را کاهش دهد.
به‌نظرتان بودجه سال97 کاملا واقع‌بینانه تنظیم شده؟ کمیسیون برنامه و بودجه می‌گوید حدود 2500میلیارد تومان از 17500میلیارد تومان بودجه پیش‌بینی شده به‌احتمال فراوان محقق نمی‌شود. آیا این به عدم‌دقت در آینده‌نگری وضعیت سیاسی و اقتصادی برنمی‌گردد؟
در شرایط فعلی، کشور با وضعیت ویژه‌ای مواجه است که همه ابعاد اقتصاد را تحت‌تأثیر خود قرار داده و بسیاری از فعالیت‌های عمرانی نیز به دلیل عدم‌تخصیص بودجه توسط دولت با رکود مواجه شده؛ البته در سال گذشته ما تحقق مناسبی در منابع بودجه داشتیم و حدود 94درصد بودجه تخصیص پیدا کرد که امیدواریم امسال نیز این اتفاق بیفتد.
صحن شورای شهر تهران بهگونهای است که هیأت‌رئیسه فاصله نزدیکی با اعضا دارد و شاید این تفاوت شورا با صحن مجلس باشد. این مسئله چقدر باعث سختی یا آسانی کار می‌شود؟
این نزدیکی و همچنین تعداد کم اعضای شورا موجب ایجاد صمیمیت و همکاری بهتر در شورا و همچنین ارتباط مناسب با اصحاب رسانه و خبرنگاران شده است و در مجموع فضای مثبت و کم‌تنشی را در شورای پنجم شاهد هستیم.
شما به‌عنوان یک‌شهروند چه نمره‌ای از یک‌تا 20 برای سال اول به شورای پنجم می‌دهید؟
در مجموع به عملکرد شورای پنجم در سال نخست نمره15 می‌دهم. مدیریت شهری در برخی حوزه‌ها البته موفق به کسب نمره بیشتری و در برخی نمره کمتری شده است که متوسط آن 15 می‌شود؛ یعنی عملکرد شورا نه در حد ایده‌آل و مطلوب بلکه در سطحی قابل‌قبول بوده است.
مکث
پرداخت 20درصد مطالبات 80درصد طلبکاران
هر روزه پیمانکاران زیادی به مقابل ساختمان شورا برای رساندن صدای خود و دریافت مطالبات‌شان می‌آیند، اما با این حال باید نگاهی به عملکرد پرداخت بدهی‌ها طی یک‌سال گذشته، آن هم در شرایط سخت اقتصادی فعلی انداخت. بنابراعلام معاونت مالی شهرداری تهران، در انتهای سال گذشته بیش از 6هزار میلیارد تومان از بدهی‌های شهرداری پرداخت شده است البته اینکه این مطالبات تا چه میزان براساس اولویت صحیح و الگوی پارتو پرداخت شده، باید در گزارش شهرداری به شورا مشخص شود، اما به‌نظر می‌رسد در صورت کارشناسی کردن پرداخت مطالبات، امکان پرداخت بدهی 80درصد طلبکاران با 20درصد مطالبات فراهم باشد و بتوان حساب طلبکاران خرد را تسویه کرد.