رمزگشایی از اعتراضات قم

  کسی مسئولیت تجمع هفته گذشته قم را به‌عهده نمی‌گیرد؛ تجمعی که به بهانه اعتراض به گرانی‌ها برگزار شد اما برخی طلاب با پلاکاردهایی که شعارهای ساختارشکنانه روی آن نوشته شده بود به دولت حمله‌ور شدند. مهم‌ترین مصداق این حمله در پلاکاردی بود که یکی از طلاب بلند کرده و روی آن نوشته بود: «ای آنکه مذاکره شعارت، استخر فرح در انتظارت». برخی شخصیت‌های سیاسی و دینی گفته‌اند اشاره این طلبه به ماجرای فوت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در دی‌ماه سال1395 بود؛ کنایه‌ای به رویکرد مذاکراتی دولت زده بود و تهدیدی را در دل شعار نهان کرده بود. دیروز اگرچه سیداحمد خاتمی گفته بود حوزه سخنگو دارد و باید پاسخگوی این تجمع باشد اما حجت‌الاسلام عباس رفعتی، سخنگوی حوزه علمیه قم تجمع طلاب را خودجوش دانست و گفت که برگزار‌کنندگان این تجمع باید پاسخگوی حاشیه‌های مراسم باشند. تجمع قطعا خودجوش نبود؛ این را هم از متنی که بر پایه پلاکاردها نوشته شده است می‌توان خواند - از طلاب خواسته شده بود بعد از پایان مراسم پلاکاردها را تحویل دهند -  و هم از پیامک‌هایی که برای ساماندهی تجمع ارسال شده بود.

دیروز یک منبع آگاه نزدیک به جامعه مدرسین قم در گفت‌وگو با همشهری از اطلاع‌رسانی مراسم اعتراضی قم به وسیله پیامک از یک سامانه مدیریت شده خبر داد. به این ترتیب، با وجود اینکه کسی مسئولیت چنین تجمعی را برعهده نمی‌گیرد اما هم از طریق سامانه پیامکی و هم از طریق تصاویری که در رسانه‌ها از این تجمع منتشر شده است، پیگیری ریشه‌های این تجمع کار چندان دشواری نباید باشد. فرماندار قم گفته است اطلاعات این تجمع را جمع‌آوری کرده و گزارش آن را به مراجع اطلاعاتی و امنیتی ارسال کرده است. شاید با ورود قوه قضاییه پرونده این تجمع هم به تجمعات پرحاشیه‌ای که در سال‌های گذشته در قم یا برخی اماکن مقدس برگزار شده بود، پیوند بخورد؛ تجمعاتی ازجمله حمله به علی لاریجانی در مراسم 22بهمن یا شعار علیه سیدحسن خمینی و هاشمی‌رفسنجانی در مراسم سالگرد امام و...
در واکنش به تجمع پرحاشیه قم، دیروز همه فقط از زیر بار مسئولیت شانه خالی کردند.
 
پای وزارت کشور هم  به میان آمد

در این شرایط، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی از کلیدخوردن طرح  استیضاح وزیر کشور خبر داد. فاطمه سعیدی در توییتر خود نوشت: امروز استیضاح وزیر کشور را با محور تجمعات قم و تهدید رئیس‌جمهور امضا کردم. باید مشخص شود اینها چه کسانی هستند که به ‌خود اجازه می‌دهند رئیس‌جمهور را تهدید کنند.
در مقابل مشاور وزیر کشور هم اعلام کرد: وزارت کشور نقشی در صدور مجوز تجمع در اماکنی مانند دانشگاه، مساجد و حوزه‌های علمیه ندارد.

روح‌الله جمعه‌ای با اشاره به برخی اعتراضات نسبت به نقش وزارت کشور در برگزاری تجمع اخیر در حوزه علمیه قم، گفت: این تجمع در داخل محوطه حوزه علمیه برگزار شد و قانون تکلیف صدور مجوز برای برگزاری اینگونه تجمعات در محیط‌های سربسته مانند مساجد و دانشگاه‌ها را برعهده وزارت کشور نگذاشته است.

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هم در بیانیه‌ای با محکومیت شدید برخی شعارها و دست‌نوشته‌ها در تجمع اخیر طلاب و روحانیون در مدرسه فیضیه قم، هرگونه دخالت این نهاد در فرایند برگزاری مراسم را تکذیب کرد.

پلاکاردهای خبرساز

پلاکارد «‌ای آنکه مذاکره شعارت، استخر فرح در انتظارت» بار دیگر به شایعات درخصوص علت ارتحال مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی دامن زد و کار را به شبکه‌های اجتماعی کشاند.

فائزه هاشمی، دختر مرحوم هاشمی، خواستار پیگیری پلاکارد تجمع طلاب در مدرسه فیضیه قم از سوی دستگاه‌های امنیتی و شورای‌عالی امنیت ملی شد.
او در گفت‌وگو با یورونیوز گفت که با وجود پیگیری‌های شورای‌عالی امنیت ملی، ابهام او و خانواده‌اش درباره علت ارتحال پدرش رفع نشده است. فاطمه هاشمی، دختر مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی هم در یادداشتی با عنوان «اثبات شبهات مرگ پدر؟» می‌گوید: «این مهم شبهات و ابهامات اعلام شده توسط اعضای خاندان در مورد مرگ مشکوک پدرم را که تاکنون بی‌پاسخ مانده است قوت می‌بخشد.»

مجید انصاری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام هم در گفت‌وگو با جماران تأکید کرد: من قبلا بارها هشدار داده‌ام و امروز هم یک‌بار دیگر هشدار می‌دهم که عوامل سرویس‌های بیگانه و منافقین در برخی از نهادها و مراکز قطعا نفوذ کرده‌اند و هرازگاهی ما اظهارات و اقداماتی می‌بینیم که نشان می‌دهد اینها برای صدمه زدن به کشور، مردم و انقلاب اسلامی برنامه‌های خطرناکی را در سر دارند.

واکنش علما

اعتراض‌ها این بار علاوه بر پلاکاردهای جنجالی، محتوای سخنان سخنران جلسه را هم هدف گرفت تا جایی که به تعبیر آیت‌الله مکارم شیرازی این رویداد یک فاجعه عنوان شد. آیت‌الله نوری‌همدانی هم گفته است: چرا از افرادی که از وضعیت حوزه اطلاعی ندارند برای سخنرانی دعوت می‌شود. مراجع البته از شعار‌ها و پلاکاردها هم انتقاد کرده‌اند.

حسن رحیم پورازغدی، عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی که به دعوت برنامه‌ریزان این جلسه و به مناسبت همین تجمع اعتراضی پنجشنبه هفته گذشته در فیضیه سخن می‌گفت نقدی هم از نحوه مدیریت حوزه‌های علمیه داشته و گفته است: ریشه سکولاریسم در حوزه است؛ سکولاریسم یعنی تفکیک دین از حکومت، دولت و تمدن؛ به‌جای این همه رساله، مسائلی که حل نشده است را پاسخ دهید.

چرا فاجعه فیضیه!

به گزارش رسا، آیت‌الله مکارم شیرازی از مراجع تقلید قم در بیانیه‌ای با بیان اینکه گوینده‌ای را که هیچ اطلاعی از وضع حوزه‌های علمیه شیعه نداشت، دعوت و بدترین اهانت‌ها را به حوزه علمیه و مراجع شیعه کرده، تأکید کرد: مسئولان محترم حوزه علمیه باید روشن سازند که این برنامه زیانبار با اجازه چه‌کسی صورت گرفته است؟ وی اعتراض به شعارهای جنجالی و پلاکاردهای این مراسم هم داشت و گفت: به هر حال، در شرایط حساسی که در آن قرار داریم، تضعیف حوزه علمیه و مرجعیت و تهدید رئیس‌جمهور براساس چه ضابطه‌ای بوده؟ آیا همه اینها آب به آسیاب دشمن ریختن نیست؟! آیت‌الله نوری‌همدانی، یکی دیگر از مراجع تقلید هم با بیان اینکه متأسفانه قسمتی از مطالب سخنران جلسه و بعضی از شعار‌ها و دست‌نوشته‌ها در تجمع چندروز گذشته مدرسه فیضیه دقیقا در راستای اهداف دشمن بود، گفته است: حوزه هیچ‌گاه سکولار نبوده و نیست و نخواهد بود. چرا باید کسی را به حوزه بیاورند که از حوزه بی‌اطلاع باشد؟ این مرجع تقلید که در مشهد سخن می‌گفت شعارهای دست‌نوشته را در این تجمع بسیار ناراحت‌کننده دانست و تأکید کرد: کسانی که این شعارها را نوشتند خواسته بحق طلاب و علما را منحرف کردند.

سخنران چه گفت؟

حسن رحیم‌پورازغدی پیش از ظهر پنجشنبه در فیضیه با حضور در تجمع اعتراضی طلاب با انتقاد از وضعیت فعلی جامعه، دولت و برخی از حوزه‌های علمیه گفت: با وجود این همه دانشگاهی متخصص در کشور نباید این مقدار مشکل در جامعه باشد و در فقه حکومتی نیز حوزه هنوز در مسائل اصلی جوابی ندارد؛ حوزه هنوز بعد از 40سال دارد بحث می‌کند بانک‌ها ربوی هستند یا خیر؟ بخشی از سخنان رحیم پور ازغدی هم انتقاد از دولت بود و گفت: نمی‌شود مرگ بر آمریکا گفت و دنبال اقامت فرزندانمان در آمریکا و انگلیس باشیم؛ گرچه اینها اقلیت هستند اما چون برخورد نشده مردم فکر می‌کنند همه همینطور هستند. به گزارش مشرق، او گفته است: این تجمعات باید ادامه داشته باشد و حوزه از مرجعیت تا طلبه، وظیفه دارد به لحاظ هم نظری و هم عملی حمایت کند.

این بار رسیدگی می‌شود؟

روز گذشته از مراجع قم گرفته تا سپاه و اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام و اعضای شورای‌عالی حوزه‌های علمیه و برخی از خطبای نماز جمعه به تجمع قم واکنش نشان دادند. حال باید منتظر برخورد قضایی از سوی قوه قضاییه با اقداماتی که خدشه به نهادهای انقلاب وارد می‌کنند ماند و پرسید آیا این‌بار کاری صورت می‌گیرد؟ اقداماتی که اگر پیش از آن و در موارد مشابه ‌صورت گرفته بود شاید شاهد موارد اینچنینی نبودیم.