40 توریست صداوسیما در جاکارتا

لیلی خرسند| گزارشگران رادیو و تلویزیون در جاکارتا سرگردانند. نزدیک به 40 نفر از گزارشگران و خبرنگاران این سازمان به محل برگزاری بازی‌های آسیایی 2018 اعزام شده‌اند، اما گزارشگرانی که در جام‌جم نشسته‌اند مسابقات را  گزارش می‌کنند. پخش مسابقات هم کامل نیست. صبح روز اول به‌نظر می‌رسد تلویزیون فقط با پخش تصاویر مسابقات زنان مشکل دارد اما ساعت‌های بعد نشان داد پخش مسابقات مردان هم به کشتی و یک رشته دیگر محدود شده است. 

وضعیت نامناسب گزارشگران در جاکارتا و پخش ناقص مسابقات از تلویزیون این شایعه را که تلویزیون حق پخش بازی‌ها را نخریده است، تقویت می‌کند. قبل از شروع بازی‌ها شایعه شده بود که تلویزیون به شبکه بین‌اسپورت قطر بدهکار است و به‌خاطر همین نتوانسته حق پخش بازی‌های آسیایی را بخرد. بین‌اسپورت امتیاز حق پخش جام‌جهانی فوتبال 2018 را داشت و ایران حق پخش بازی‌های فوتبال را از این شبکه خریده بود، حالا این شبکه امتیاز حق پخش بازی‌های آسیایی را هم دارد و گفته می‌شود بدهی قبلی دلیلی شده تا تلویزیون ایران نتواند مسابقات ورزشکارانش در جاکارتا را کامل به تصویر کشد. اما پخش کامل مسابقات کشتی، این شایعه را رد می‌کند. افراد نزدیک به تلویزیون می‌گویند ایران بدون داشتن حق پخش نمی‌توانست هیچ مسابقه‌ای را پخش کند. توضیح آنها این است که تلویزیون در مسابقاتی که حق پخش ندارد اما مسابقات را به تصویر می‌کشید، از شبکه‌های TRT ترکیه و AZ اسپور آذربایجان کپی‌برداری می‌کند اما با توجه به اینکه این دو کشور در بازی‌های آسیایی حضور ندارند، حق پخش را هم نخریده‌اند و ایرانی‌ها توانایی کپی‌برداری از آنها را ندارند. کشورهای آسیایی حاضر در بازی‌ها هم یا مانند خود ایران فقط مسابقات خودشان را پخش می‌کنند یا اینکه شبکه‌های‎شان بسته‌ است. 

خبرنگارانی که در جارکارتا هستند، تایید می‌کنند که گزارشگران و خبرنگاران رادیو و تلویزیون آی‌دی کارت ندارند. تا دیروز 34 نفر از رادیو و تلویزیونی‌ها در جاکارتا بودند و قرار بود دیروز هم 6 نفر به جمع آنها اضافه شود اما هیچ‌یک از این نفرات آی‌دی‌کارت ندارند. یکی از این نفرات به همشهری می‌گوید: «ما چند روز است که به جاکارتا آمده‌ایم. روزی که رسیدیم تازه متوجه شدیم که برایمان آی‌دی کارت نگرفته‌اند. می‌گویند درست می‌شود اما نمی‌دانیم چطور می‌خواهند این کار را انجام دهند.» گفته می‌شود مسئولان کمیته‌ملی المپیک در تلاش هستند که مشکل گزارشگران را حل کنند. خبرنگاران و گزارشگران تلویزیون ترجیح می‌دهند علیه سازمان صحبتی نکنند. یکی از آنها که در تهران مانده است، می‌گوید: «من آی‌‌دی کارت نداشتم، به‌خاطر همین نرفتم. در تهران بیشتر می‌توانستم مفید باشم.» این توضیح را می‌دهد و درباره دلیل نگرفتن آی‌دی‌کارت چیزی نمی‌گوید: «شما حاضرید علیه مدیران روزنامه‌تان صحبت کنید؟ حرف‌هایی را که زدم نشنیده بگیرید.» با این حال گزارشگری که در جاکارتاست، می‌گوید: «کمیته می‌خواهد برای ما آی‌دی کارت خبرنگار روزنامه را بگیرد.» گفته می‌شود این آی‌دی کارت‌ها قرار است به اسم روزنامه جام‌جم صادر شود. هرچند این گزارشگران هرطور که شده کارشان را انجام می‌دهند: «بعضی از سالن‌ها که تماشاگر زیاد ندارد، سخت نمی‌گیرند و ما راحت می‌توانیم مسابقات را ببینیم. من حتی با گوشی‌ام چند گزارش هم گرفتم.» در سالن‌هایی هم که سخت‌گیری‌ها زیاد است، خبرنگاران تلویزیون و رادیو راه ورود را پیدا کرده‌اند؛ آی‌دی کارت خبرنگارانی که داخل سالن هستند، دست به دست به بیرون سالن و به دست گزارشگران تلویزیون می‌رسد تا آنها بتوانند به سالن برسند. در بعضی از مواقع هم خبرنگاران روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها که مشکلی برای ورود به سالن‌ها ندارند، به تلویزیونی‌ها کمک  و برای آنها گزارش می‌گیرند. 

اما چرا برای گزارشگران تلویزیون آی‌دی کارت صادر نشده است؟ یکی از کارکنان صداوسیما که در بازی‌های آسیایی و المپیک حضور داشته، توضیحاتی درباره خرید حق پخش می‌دهد: «کمیته ملی المپیک وقتی قرارداد بازی‌ها را می‌بندد، درباره حق‌پخش بازی‌ها هم مذاکره می‌کند، همان موقع صدا و سیما وارد میدان می‌شود.  تلویزیون یا باید خط باز بخرد که در این شرایط حق پخش همه مسابقات را دارد. یا اینکه به‌خاطر کم هزینه کردن، چند لاین تصویر می‌خرد و چند لاین صدا.» اگر تلویزیون خط باز بخرد، می‌تواند برای همه گزارشگران آی‌دی کارت بگیرد، چون که آی‌دی‌کارت تلویزیونی‌ها جدا از آی‌دی‌کارت خبرنگاران صادر می‌شود. به خاطر اینکه تلویزیون این‌بار خط باز پخش نخریده، گزارشگری در سالن‌ها ندارد و نمی‌‌تواند مسابقات را از خود سالن گزارش کند. تلویزیون حتی در میکسدزون‌ها هم دوربین و گزارشگر ندارد. شب اول که حسن یزدانی و علیرضا کریمی برای کشتی آزاد مدال طلا گرفتند، در میکسدزون هیچ دوربین و گزارشگر ایرانی نبود که از آنها تصویر بگیرد. 

با مسابقاتی که از تلویزیون پخش می‌شود، به‌نظر می‌رسد ایران فقط دو لاین تصویر خریده و انتخابی مسابقات پخش می‌شوند. تلویزیونی‌ها می‌گویند: «اگر دقت کرده باشید مسابقات کشتی کامل پخش می‌شود. خود تلویزیون به مسئولان پخش بازی‌ها اعلام کرده‌ کشتی را کامل می‌خواهند. مسابقاتی که روی دو تشک همزمان برگزار می‎شد، پخش کردند ولی همان موقع که پومسه مسابقه داشت، تصویری نداشتیم. به‌خاطر اینکه فقط دو لاین پخش خریده شده. کشتی که نبود، مسابقات کبدی یا تصاویر توزیع مدال پومسه را پخش کردند. زمانی که فوتبال هست و کشتی هم داریم، فوتبال در دو شبکه ورزش و سه قطع می‌شود تا بتوانند کشتی را پخش کنند. تلویزیون حداقل حق پخش را خریده. آنها حتی لاین صدا هم نخریده‌اند، اگر خریده بودند می‌شد یک گزارشگر آنجا داشته باشیم.»

نخریدن کامل حق پخش بازی‌ها را به مشکلات مالی تلویزیون ربط می‌دهند اما منتقدان به تلویزیون می‌گویند اگر مشکل مالی هست، چرا 40 گزارشگر به جاکارتا اعزام کرده‌ است و باید با دلار حق ماموریت آنها را پرداخت کند. گفته می‌شود گزارشگران تلویزیونی و رادیویی که به بازی‌های آسیایی و المپیک اعزام می‌شوند، روزانه به دلار از صداوسیما حق ماموریت می‌گیرند.