حرف‌های نستعلیق

نگار حسینخانی

بغض که گلو را بست گریه، ساز نمی‌خواهد؛ انار پاییز75 خون می‌شود و دلمه می‌بندد هزار دانه بر قلب پرده‌‌ ایرانی. اما اکنون شاعر تصویرها زاده شده؛ حالا که تصویر هزار بر نقش گل، میوه داده و حاتمی هزار دانه پاشیده روی این متن [ما دلشدگان خسرو شیرین‌پناهیم، ما کشته‌ی آن مه‌رخ خورشیدکلاهیم]. جوهر ادب ما خون سهراب است و او؛ طاهر. گویی اشیا در خانه روشنان به زبان آمده باشند؛ گلاب‌پاش بلور و قوری منقلی، گلدان دهنه‌اژدری و سماور برنجی، سفره ترمه و میرزاخوری.[اول فیلم سوته‌دلان، صحنه جمشید مشایخی]؛ یادگارهایی که دُر گرانبهای قدرنادیده این پرده‌های تار، از تاریخ برساخته‌ خود بر جای نهاد. گویی اشیا به زبان تاریخی که بر آنها رفته است روایتگر روزگار سپری بر میراث فرهنگ و هنرند؛چنانچه آدم‌هاش هم به قول قلم‌به‌دست هم‌نسلش، نستعلیق حرف می‌زنند. یادگارهایی که هر یک ادای دینی‌ا‌ست از جان پیرمرد بر فرهنگ و هنر سرزمین خود.

حالا بیش از 2دهه است که پرده‌های تار این سینما پسوند ایرانی را با احتیاط و هراس به زبان می‌آورند. انگار سینمای ایران عبارتی باشد که تنها با هیأت نامی نامیرا به رقص آید؛ علی حاتمی. اکنون که پیر، خرقه تهی کرده، بسیاری ستایشگر تاریخ آگاهی و سواد بصری‌اش شده‌اند. حاتمی اما همچنان در قاب تصویری از سینمای ملی ایستاده و با تبسمی لب پایینی‌اش را تنگ کرده است؛ حال که کاشی‌های آبی پشت سرش، رنگی از تجدد گرفته‌اند.

چه جای قیل‌وقال، وقتی مجالی برای به‌رخ‌کشیدن پردگیان نیست؟ قاب‌ها را باید گشت تا مانند کاشی‌های گمشده دوباره پیوند زد. دلتان اگر تنگ شد تنها به چند پاره از این تصویر سرقت‌شده خوش باشد که نقش‌ها از پی نقاش در پرده خواهند شد. کمیته مجازات و تهران روزگار نو 2 شقِ مشتق از هزاردستان و هزاردستان را کنار مادر و دلشدگان و کمال‌الملک ـ اگر تمام نشده باشد ـ در مؤسسه رسانه‌های تصویری پیدا می‌کنید. پیش از انقلاب‌ها را یک بار نشر افق در بسته‌ای فراهم کرد، اگر هنوز باشد؛ حسن کچل، طوقی، خواستگار، باباشمل، ستارخان، قلندر، سوته‌دلان، حاجی‌واشنگتن و باز کمال‌الملک و مادر و دلشدگان. اما جعفرخان از فرنگ برگشته و سلطان صاحبقران را باید در سایت‌های ایرانی از تلوبیون تا موویز تماشا کنید یا در یوتیوب بیابید. داستان‌های مولوی هم ذیل عنوان خلیفه و اعرابی در یوتیوب است و اگر نیافتید از کانال‌های ماهواره‌ای و کف آرشیویست‌های خیابانی پیدا کنید که قدر زر، زرگر شناسد قدر گوهر، گوهری.