هشدار به تشدید انحصار در صنعت خودرو

علی ابراهیمی | روزنامه‌نگار:

‌در شرایطی که رئیس شورای رقابت از ابلاغ دستورالعمل ممنوعیت شیوه‌های متقلبانه برای در اختیار‌گرفتن سهام شرکت‌های خودروسازی تا هفته آینده خبر داده، دیروز انجمن قطعه‌سازان از تشدید خطر انحصار در مدیریت سهام شرکت‌های خودروسازی دولتی ابراز نگرانی کرد. قطعه‌سازها معتقدند با تملک سهام ایران‌‌خودرو و واگذاری آن به برخی شرکت‌های قطعه‌ساز- خودروساز در بازار خودرو قطعه انحصار ایجاد می‌کند. به گزارش همشهری، انجام معاملات افقی و عمودی تودر‌تو با ایجاد شرکت‌های متعدد کاغذی دارای هیأت مدیره مشابه راهکاری است که درچند سال اخیر برخی شرکت‌های قطعه‌ساز- خودروساز برای خرید سهام و در اختیار گرفتن کرسی‌های هیأت مدیره شرکت‌های خودروساز‌ دولتی با دور‌زدن قوانین ضد‌انحصار اتخاذ کرده‌اند. پیش از این شورای رقابت در مصوبه‌ای استفاده از این شیوه‌ را برای در اختیار‌گرفتن سهام مدیریتی شرکت‌های خودروساز دولتی منع کرده بود، با وجود این، هنوز هم برخی اعضای هیأت مدیره ایران خودرو از سهامدارانی هستند که با اتخاذ چنین شیوه‌هایی صاحب کرسی شده‌اند ولی هنوز هیچ خبری از برخورد با این تخلفات یا الزام این افراد به بازگرداندن درآمد حاصل از اتخاذ چنین شیوه‌ای نیست. نکته قابل تأمل آن است که این شیوه خصوصی‌سازی‌ صنعت خودرو دستاوردی جز دریافت ارز دولتی برای واردات خودروهای سی‌بی‌یو به امید ساخت داخل در آینده به‌دنبال نداشته و عملا این خودروسازان به فروشندگان خودروهای خارجی مونتاژ شده غالبا چینی و نه تولید‌کننده خودرو تبدیل شده‌اند.

دیروز مرتضی مرتضوی، رئیس انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو در نشستی خبری نسبت به خطر تشدید انحصار در مدیریت شرکت‌های خودروساز دولتی با استفاده از منابع برخی شرکت‌های قطعه‌ساز- خودروساز هشدار داد و اعلام کرد: براساس مصوبات شورای رقابت قطعه‌سازان نمی‌توانند درصورت عضویت در هیأت مدیره یک شرکت خودروساز دیگر به‌طور همزمان عضو هیأت مدیره شرکت‌های خودروسازی دولتی شوند. او  افزود: انجمن پیش از این چنین تخلفاتی را در نامه‌ای به شورای رقابت منعکس کرده است. به گفته او  درصورت تشدید انحصار در صنعت خودرو  600شرکت قطعه‌ساز فعال حذف خواهند شد. به گفته او، امروز با برخی افراد انحصارطلب در صنعت خودرو مواجه هستیم که همه این صنعت از قطعه‌سازی تا خودروسازی را می‌خواهند و در صورت تحقق چنین شیوه‌ای، زندگی 7میلیون نفر مرتبط با صنایع قطعه‌سازی و خودروسازی تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد.

کنسرسیوم قطعه‌سازان برای خرید سهام

رئیس انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو، پیشنهاد تشکیل کنسرسیومی متشکل از قطعه‌سازان برای خرید سهام دولتی شرکت‌های خودروسازی را مطرح و اعلام کرد: در این کنسرسیوم همه قطعه‌سازان کوچک و بزرگ سهامدار خواهند بود و خطر انحصار در تأمین قطعات با تک‌منبع‌شدن از بین می‌رود. مرتضوی با بیان اینکه در نامه‌ای به شورای رقابت اعلام کرده‌ایم که یک خودروساز نمی‌تواند سهام شرکت‌های خودروسازی دیگری را خریداری کرده و عضو هیأت مدیره این شرکت باشد، همچنین یک قطعه نیز نباید با خرید سهام شرکت‌های خودروساز دولتی از طریق معاملات عمودی و لایه‌ای همزمان عضو هیأت مدیره ‌2 شرکت خودروسازی باشد، افزود: از شورای رقابت و سایر دستگاه‌های متولی می‌خواهیم تا با جریان انحصار‌طلب در مدیریت صنعت خودرو مقابله کنند.

رد شایعه تغییر مدیران دولتی خودروسازی

مشاور خودرو وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز به خبرنگار همشهری، گفت: اخیرا شایعاتی در مورد تغییر مدیران 2 شرکت خودروسازی بزرگ کشور مطرح شده که با توجه به شرایط کنونی صنعت خودرو چنین رویکردی مطرح نیست و این شایعات را رد می‌کنم. گرچه ممکن است با برگزاری مجامع خودروسازان تغییراتی در ترکیب اعضای هیأت مدیره متناسب با سهام شرکت‌ها‌ ایجاد شود. اصغر خسروشاهی با بیان اینکه وزارت صنعت سهامدار یا تصمیم‌گیرنده اصلی در تعیین ترکیب اعضای هیأت مدیره شرکت‌های خودروسازی نیست، افزود: با وجود این رعایت قوانین و مقررات ازجمله مصوبات شورای رقابت در مورد خرید سهام و حضور سهامداران در ترکیب هیأت مدیره این دو شرکت خودروسازی الزامی است. به گفته او، اگر شورای رقابت اتخاذ شیوه‌های متقلبانه برای در اختیار گرفتن هیأت مدیره شرکت‌های خودروسازی دولتی را غیرقانونی تشخیص داده، باید دستگاه‌های نظارتی برخوردکنند.


ابلاغ دستورالعمل شورای رقابت تا هفته آینده



رئیس شورای رقابت در مورد اتخاذ شیوه‌های متقلبانه برای در‌اختیار‌گرفتن مدیریت شرکت‌های خودروسازی دولتی توسط برخی خودروسازان در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری اعلام کرد: همانطور که قبلا شورای رقابت در مصوبه 63 خود به اتخاذ چنین شیوه‌هایی برای دراختیار‌گرفتن ترکیب اعضای هیأت مدیره شرکت‌های خودروسازی اشاره و این روش‌ها را غیرقانونی اعلام کرده بود، از چندی پیش مرکز ملی رقابت بررسی‌های بیشتری را در مورد انجام معاملات تودرتو و عمودی برای خرید سهام و در‌اختیار‌گرفتن مدیریت شرکت‌های خودروسازی دولتی توسط برخی خودروسازان انجام داده که نتایج آن به‌زودی منتشر خواهد شد. رضا شیوا‌ گفت: با اتمام این بررسی‌ها احتمالا شورای رقابت طی هفته آینده و تا پیش از برگزاری مجمع ایران خودرو دستورالعملی را در مورد جلوگیری از اتخاذ و مقابله با این شیوه‌های متقلبانه منتشر خواهد کرد. وی افزود: شورای رقابت در مصوبه 63 خود اعلام کرده که در خرید سهام و تعیین ترکیب هیأت مدیره شرکت‌های خودروسازی دولتی نباید ادغام عمودی اتفاق بیفتد و درصورتی که چنین رویکردی توسط برخی متقاضیان یا سهامداران اتخاذ شود، شورای رقابت می‌تواند این سهم را به سیستم اولیه برگشت دهد. وی با بیان اینکه در این شیوه خرید سهام فرد مشخصی از شرکت کروز نسبت به خرید سهام خودروسازان دولتی اقدام نمی‌کند بلکه خرید سهام از طریق افراد یا شرکت‌های مرتبط با این شرکت که چندان مشخص و معروف نیستند صورت می‌گیرد، گفت: با این شیوه خرید پیچیده سهام امکان تشخیص خریداران برای سازمان بورس نیز مشکل می‌شود و مطمئنا بورس، سهام ایران خودرو را به کروز یا شرکت‌های مشخص و وابسته به این شرکت نمی‌فروشد. شیوا تأکید کرد: اینگونه شرکت‌ها با اتخاذ انواع روش‌های مخفیانه نسبت به خرید سهام و افزایش کرسی خود در هیأت مدیره شرکت‌های خودروسازی اقدام می‌کنند و شورای رقابت قصد دارد تا پیش از برگزاری مجامع خودروسازان نظر خود را در این زمینه اعلام کند تا از اتخاذ یا تداوم چنین شیوه‌های متقلبانه در خرید سهام یا تغییر ترکیب هیأت مدیره خودروسازان دولتی جلوگیری شود.